در نوشته‌های قبلی به طور مفصل درباره سینوزیت حاد و علل و عوامل خطرزای سینوزیت مزمن صحبت کردیم.
اکنون به ادامه بحث درباره تشخیص و درمان سینوزیت مزمن می‌پردازیم.
تشخیص سینوزیت مزمن
قدم نخست در تشخیص سینوزیت مزمن، مراجعه به پزشک متخصص گوش و حلق و بینی است. پزشک پس از شنیدن شرح حال به معاینه می‌پردازد.
برای تشخیص سینوزیت مزمن، پزشک نقاط مختلف صورت و بینی (روی سینوس‌ها) را لمس می‌کند تا دردناکی آن‌ها در هنگام لمس را بررسی کند. همان‌طور که پیش‌تر نوشتیم، درد در ناحیه سینوس‌ها یکی از نشانه‌های سینوزیت مزمن است.
علاوه بر معاینه، پزشک ممکن است سایر روش‌های تشخیصی را هم به کار ببرد. در زیر روش‌های تشخیص سینوزیت را با هم مرور می‌کنیم.
تصویربرداری پزشکی
تصویربرداری پزشکی، جزییات و وضعیت سینوس‌ها و بینی را نشان می‌دهد. به عنوان نمونه، می‌تواند مکان دقیق التهاب و تورم شدید یا یک عامل انسدادی را مشخص کند.
برای این کار از دو روش ممکن است استفاده شود:
- سی‌تی‌اسکن
- اِم آر آی
مشاهده مستقیم داخل بینی
پزشک یک لوله باریک و قابل انعطاف (دستگاه آندوسکوپی) را داخل بینی قرار می‌دهد و به این روش، به طور مستقیم داخل سینوس‌ها را می‌بیند.
تست پوستی آلرژی
اگر پزشک تشخیص دهد که آلرژی یا حساسیت سبب بروز سینوزیت مزمن شده است، تست پوستیِ حساسیت درخواست می‌شود.
در این آزمایش مقدار بسیار کمی از مواد مختلفی که ممکن است ایجاد حساسیت کنند، زیر پوست ناحیه ساعد تزریق می‌شود. پس از حدود بیست دقیقه، اگر در ناحیه تزریق، تورم یا قرمزی دیده شد، به معنای تایید حساسیت نسبت به ماده تزریق شده تلقی می‌شود.
این آزمایش بسیار سریع و بی‌خطر است و ماده آلرژی‌زا را مشخص می‌کند.
کشت ترشحات بینی و سینوس
در بیشتر موارد، برای تشخیص سینوزیت مزمن نیازی به کشت ترشحات نیست. در مواردی که بیماری به درمان پاسخ نمی‌دهد یا با وجود درمان، شرایط و علائم بیمار بدتر می‌شود، کشت ترشحات بینی و سینوس‌ها درخواست می‌شود.
درمان سینوزیت مزمن
درمان سینوزیت مزمن انواع مختلفی دارد که در زیر به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.
تغییر شیوه زندگی و درمان‌های خانگی
رعایت نکات زیر به بهبود نشانه‌های سینوزیت مزمن کمک می‌کند.
استراحت
استراحت کافی به بدن ما کمک می‌کند تا بهتر با التهاب مقابله نماید و سریع‌تر بهبود یابد.
مرطوب نگه داشتن سینوس‌ها
سر خود را بالای یک ظرف محتوی آب نسبتاً داغ بگیریم و به وسیله یک حوله سر را بپوشانیم، به‌طوری که بخار متصاعد شده از ظرف را استنشاق کنیم.
باید بخار را به سمت صورت خود هدایت کنیم یا می‌توانیم دوش آب داغ بگیریم و در هوای گرم و مرطوب حمام تنفس کنیم.
انجام این کار سبب کاهش درد و تخلیه بهتر ترشحات می‌شود.
شست‌وشوی مجاری بینی
انجام این کار سبب کاهش ترشحات بینی می‌شود. شست‌وشوی بینی با محلول نمکی به پاکسازی مخاط بینی از مواد تحریک‌کننده و ذرات آلرژی‌زا کمک می‌کند و در نتیجه، برای تسکین نشانه‌های سینوزیت مزمن مفید است.
درمان دارویی سینوزیت مزمن
درمان دارویی سینوزیت مزمن شامل موارد زیر هستند و پزشک بنا بر وضعیت هر بیمار ممکن است از یک یا چند روش استفاده نماید.
اسپری کورتون داخل بینی
این خانواده دارویی سبب جلوگیری از بروز التهاب موضعی می‌شود و درصورت وجود التهاب، آن را درمان می‌کند.
اگر اسپری به اندازه کافی موثر نباشد، پزشک ممکن است به ما توصیه کند که بینی خود را با محلول نمکی (سالین) که با چند قطره کورتون مخلوط شده است، شست‌وشو دهیم.
تجویز کورتون خوراکی یا تزریقی
این داروها در سینوزیت شدید موجب بهبود التهاب می‌شوند، به‌خصوص در مواردی که پولیپ بینی وجود دارد.
ممکن است داروهای کورتونی خوراکی در برخی افراد عوارض جانبی داشته باشند و نباید به مدت طولانی استفاده شوند. بنابراین، پزشک فقط در موارد شدیدِ سینوزیت مزمن این داروها را تجویز می‌کند.
آنتی بیوتیک‌ها
هنگامی که سینوزیت مزمن با عفونت باکتریایی همراه است، پزشک برای بیمار آنتی‌بیوتیک مناسب را تجویز می‌کند.
ایمنی‌درمانی
استفاده از این روش ممکن است برای کسانی توصیه شود که آلرژی در ایجاد سینوزیت مزمن در آن‌ها دخیل بوده است.
در این روشِ درمانی، که در بین مردم با عنوان واکسن آلرژی هم معروف است، مقدار بسیار کم ماده آلرژی‌زا در نوبت‌های مکرر، به داخل پوست، تزریق می‌شود تا به تدریج، حساسیت دستگاه ایمنی نسبت به آن ماده کم شود.
گاهی ممکن است در برنامه درمانی سینوزیت مزمن، به‌جز داروها و تزریق‌ها، جراحی هم به کار گرفته شود.
درمان جراحی
در مواردی که سینوزیت مزمن به درمان دارویی و درمان‌های دیگر پاسخ نمی‌دهد، جراحی سینوس از طریق آندوسکوپ انجام می‌شود.
برای انجام این کار، پزشک از یک لوله باریک و قابل انعطاف برای بررسی مجاری خروجی سینوس‌ها استفاده می‌کند.
بر اساس منشأ انسداد، پزشک ممکن است وسایل و ابزار متفاوتی را برای رفع انسداد به کار ببرد.
عامل انسداد مجاری ترشحی سینوس‌ها ممکن است بافت‌های متورم و ملتهب یا وجود پولیپ باشد. در این موارد، پزشک اقدام به برداشتن بافت‌های متورم یا پولیپ می‌نماید.
گاه جراح اقدام به بزرگ کردن یا افزایش سایز مجرای خروجی سینوس می‌کند که این کار موجب خروج بهتر ترشحات از سینوس و در نتیجه، سبب بهبود نشانه‌های سینوزیت مزمن در بیمار می‌شود.
در پایان
سینوزیت مزمن یک بیماری قابل درمان محسوب می‌شود، اما ممکن است برای درمان آن لازم باشد زمان و هزینه زیادی صرف شود.
این در حالی است که در صورت درمان درست و کامل سینوزیت حاد و علائم آلرژی، در بسیاری از موارد می‌توان از بروز سینوزیت مزمن پیشگیری کرد.
منبع: Mayo clinic
