ارتباط سردرد با هورمون ها چیست؟

عوامل زیادی از جمله سابقه خانوادگی و سن باعث بروز سردرد در زنان و مردان می‌شود. با این حال، خانم‌ها اغلب متوجه رابطه‌ای بین سردرد و تغییرات هورمونی می‌شوند.

هورمون‌های استروژن و پروژسترون که در تنظیم چرخه قاعدگی و بارداری نقش اساسی دارند، می‌توانند روی مواد شیمیایی مرتبط با سردرد در مغز تأثیر بگذارند.

سردرد دوران قاعدگی (مربوط به هورمون) چیست؟

دلایل سردرد دوران قاعدگی یا در زمان pms چیست؟ در افت استروژن درست قبل از پریود ممکن است در بروز سردرد نقش داشته باشد. بسیاری از خانم‌های مبتلا به میگرن، سردرد را قبل یا هنگام قاعدگی گزارش می‌کنند.

درمان‌های موثر برای سردرد دوران قاعدگی

میگرن مرتبط با قاعدگی به چند روش قابل درمان است. درمان‌های ثابت شده برای میگرنُ اغلب برای درمان میگرن قاعدگی نیز موثرند. این درمان‌ها عبارتند از:

استفاده از سرما: پارچه سرد یا کیسه حاوی یخ را در ناحیه دردناک سر یا گردن نگه داریم. بهتر است کیسه یخ را برای محافظت از پوست خود در یک حوله بپیچیم.

تمرینات آرامش‌بخش: برای کاهش استرس، تمرینات آرامش‌بخش را امتحان کنید.

بیوفیدبک: بیوفیدبک تکنیکی ذهنی-جسمی است که شامل استفاده از فیدبک بصری یا سمعی برای به دست آوردن کنترل اعمال غیر ارادی بدن می‌شود. بیوفیدبک ممکن است با کمک به ما در کنترل نحوه پاسخ بدن به استرس، سردردهایمان را بهبود بخشد.

طب سوزنی: طب سوزنی ممکن است سردرد ما را بهبود بخشد و به ما در رسیدن به آرامش کمک کند.

داروهای مسکن بدون نسخه: ممکن است پزشک توصیه کند داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی (NSAID) مانند ناپروکسن یا ایبوپروفن استفاده کنیم. این داروها می‌تواند بلافاصله پس از شروع سردرد، درد ما را تسکین دهند.

دسته دارویی تریپتان‌ها: پزشک ما ممکن است داروهایی را برای ما تجویز کند که علائم درد را در مغزمان مسدود می‌کنند. تریپتان‌ها معمولاً ظرف دو ساعت سردرد ما را تسکین می‌دهند و به کنترل تهوع و استفراغ کمک می‌کنند.

سایر داروهای ضددرد نسخه‌ای: بعضی اوقات پزشک ممکن است داروهای ضد درد دیگر مانند دی هیدرو ارگوتامین (Dihydroergotamine) را برای ما تجویز کند. این داروها باید طبق تجویز پزشک مصرف شوند و نباید همراه با تریپتان‌ها باشند.

بیشتر بخوانید: علائم شپش سر چیست؟

روش‌های پیشگیری از سردردهای هورمونی

• اگر ماهانه چندین سردرد ناتوان‌کننده داریم، ممکن است پزشک درمان پیشگیرانه با NSAID یا تریپتان را توصیه کند.
• اگر چرخه قاعدگی‌مان منظم است، می‌توانیم از داروهای پیشگیری‌کننده از سردرد، چند روز قبل از قاعدگی استفاده کنیم و آن را تا حداکثر دو هفته پس از شروع قاعدگی ادامه دهیم. اگر در طول دوره قاعدگی میگرن را تجربه می‌کنیم یا قاعدگی نامنظمی داریم، ممکن است پزشک توصیه کند هر روز داروهای پیشگیرانه مصرف کنیم.
• داروهایی که برای پیشگیری به‌صورت روزانه مصرف می‌شوند شامل مسدودکننده‌های گیرنده‌های بتا، ضد تشنج‌ها، مسدودکننده‌های کانال کلسیم، داروهای ضد
• افسردگی یا منیزیم هستند. پزشک همچنین سایر شرایط پزشکی ما را بررسی می‌کند تا مناسب‌ترین داروها را برای ما تجویز کند.
• ایجاد تغییر در سبک زندگی مانند کاهش استرس، حذف نکردن وعده‌های غذایی و ورزش منظم، می‌تواند به کاهش دفعات، مدت و شدت میگرن کمک کند.

استفاده از روش‌های هورمونی پیشگیری از سردردهای هورمونی

روش‌های پیشگیری از بارداری هورمونی، مانند قرص‌های جلوگیری از بارداری و حلقه‌های واژینال (که از خود استروژن و پروژسترون آزاد‌‌ می‌کنند و مثل سایر روش‌های هورمونی از تخمک گذاری پیشگیری‌‌ می‌کنند)، ممکن است باعث تغییر در الگوی سردرد، بهبود یا بدتر شدن آن شود. برای برخی، پیشگیری هورمونی از بارداری می‌تواند با به حداقل رساندن افت استروژن مرتبط با چرخه قاعدگی، به کاهش دفعات و شدت میگرن مربوط به قاعدگی کمک کند.

به‌کارگیری روش هورمونی پیشگیری از بارداری برای جلوگیری از میگرن مربوط به قاعدگی ممکن است برای خانم‌هایی که روش‌های دیگر در آنها موثر نبوده است و خانم‌هایی که میگرن بدون آئورا دارند، مناسب باشد. آئورا نوعی اختلال حواس است که کمی قبل از حمله میگرنی اتفاق می‌افتد. میگرن همراه با آئورا، معمولا همراه با اختلالات حسی مانند نور چشمک زن، دیدن لکه‌های سیاه یا سایر تغییرات بینایی، سوزن سوزن شدن دست یا صورت و به ندرت، مشکل در استفاده از زبان (آفازی) یا ضعف در یک طرف بدن است.

به طور کلی به خانم‌هایی که میگرن همراه با آئورا دارند، توصیه می‌شود از داروهای ضدبارداری حاوی استروژن استفاده نکنند. در چنین شرایطی بهتر است در مورد سایر گزینه‌های پیشگیری از بارداری با پزشک خود مشورت کنیم.

همچنین ممکن است خانم‌ها در هنگام استفاده از داروهای هورمونی پیشگیری از بارداری به میگرن مبتلا شوند، اگرچه میگرن فقط در اولین پریود ممکن است رخ دهد. در صورت بروز چنین اتفاقی، خوب است که با پزشک خود مشورت کنیم.

نکاتی برای استفاده از روش‌های هورمونی پیشگیری از سردردهای هورمونی

• از قرص‌های ضد بارداری ماهانه‌ای استفاده کنیم که روزهای غیرفعال کمتری دارند. روزهای غیر فعال به روزهایی می‌گوییم که در آنها قرص مصرف نمی‌کنیم.
• با مصرف قرص‌های جلوگیری از بارداری با استروژن-پروژستین با چرخه طولانی، روزهای غیرفعال را به طور کامل از اکثر ماه‌ها حذف کنیم.
• برای کاهش افت استروژن در روزهای غیرفعال ، از قرص‌های ضد بارداری که دوز کمتری از استروژن دارند استفاده کنیم.
• در طول روزهای غیرفعال، NSAID و تریپتان مصرف کنیم.
• در روزهای غیرفعال دوز کم قرص استروژن مصرف کنیم.
• اگر قادر به مصرف قرص‌های جلوگیری از بارداری استروژن-پروژستین نیستیم، از مینی پیل استفاده کنیم. مینی پیل یک قرص ضد بارداری حاوی فقط پروژستین است.
در تمام موارد بالا لازم است دارو تحت نظر پزشک مصرف شود.

بیشتر بخوانید: علائم میگرن چیست ؛ انواع میگرن و سردردهای میگرنی

سردرد دوران بارداری (مربوط به هورمون) چیست؟

سطح استروژن در اوایل بارداری به سرعت افزایش می یابد و در طول بارداری بالا می‌ماند. میگرن اغلب در دوران بارداری بهبود می‌یابد یا حتی از بین می‌رود. با این حال، سردردهای تنشی معمولاً بهبود نمی‌یابند، زیرا تحت تأثیر تغییرات هورمون‌ها قرار نمی‌گیرند.

اگر سردردهای مزمن داریم قبل از بارداری از پزشک خود در مورد داروها و روش‌های درمانی که می‌توانند در دوران بارداری به ما کمک کنند سوال کنیم. بسیاری از داروهای سردرد، اثرات مضر یا ناشناخته‌ای بر روی جنین در حال رشد دارند.

پس از زایمان، کاهش ناگهانی سطح استروژن همراه با استرس، عادات غذایی نامنظم و کمبود خواب، ممکن است باعث بروز سردرد شود. اگرچه باید در مورد مصرف داروهای سردرد در دوران شیردهی محتاط باشیم، اما احتمالاً گزینه های بیشتری نسبت به دوران بارداری در اختیار ما قرار می‌گیرد. پزشک می‌تواند به ما بگوید که مجاز به مصرف چه داروهایی هستیم.

سردرد قبل و حین دوران یائسگی

برای بسیاری از خانم‌ها که دچار سردردهای مرتبط با هورمون شده‌اند، میگرن در دوران یائسگی مکرر و شدیدتر می شود؛ زیرا سطح هورمون‌ها به‌طور نامنظم افزایش و کاهش می‌یابد.

برای برخی از خانم‌ها، میگرن با اتمام دوره قاعدگی بهبود می‌یابد، اما سردردهای تنشی اغلب بدتر می‌شوند. اگر سردردهای ما در دوران یائسگی ادامه یابد، به‌دنبال مشورت با پزشک احتمالا می‌توانیم به مصرف داروهای خود ادامه دهیم.

درمان با جایگزین کردن هورمون که گاهی برای برطرف شدن علائم ناشی از یائسگی استفاده می‌شود، می‌تواند باعث بدتر شدن سردرد در بعضی از خانم‌ها و بهبود سردرد در برخی دیگر شود و یا حتی تغییری ایجاد نکند.

اگر درمان جایگزینی با هورمون، سردرد ما را بدتر کند، پزشک ممکن است دوز استروژن را کاهش دهد، شکل دیگری از استروژن را استفاده کند یا درمان جایگزینی با هورمون را متوقف کند.

بعضی از خانم‌ها نسبت به اثرات هورمون‌ها حساسیت بیشتری نشان می‌دهند. اگر سردرد باعث اختلال در فعالیت‌های روزمره، کار یا زندگی شخصی ما می‌شود، با پزشک معالج خود مشورت کنیم.

منبع: mayoclinic

IR-0722-ABD-6851-WE