ویروس سرماخوردگی؛ علائم، علل و راه‌های درمان سرماخوردگی

سرماخوردگی چیست؟

سرماخوردگی عامل بیشترین مراجعه به مراکز درمانی و دلیل اصلی غیبت در محل کار ومدرسه است. سرماخوردگی در اصل عفونت راه‌های هوایی فوقانی است.

علت اصلی سرماخوردگی ویروس‌ها هستند نه قرار گرفتن در معرض سرما و خیس شدن. این ویروس‌ها می‌توانند به راحتی از شخص یا سطوح آلوده به سایر افراد منتقل شوند. ویروس می‌تواند چندین ساعت روی سطوح زنده باقی بماند.

سرماخوردگی بسیار شایع است و بالغین به طور متوسط سالی ۲ الی ۳ بار سرما می‌خورند.

هر چند سرماخوردگی بسیار شناخته شده است نکاتی درباره آن وجود دارد که رعایت کردن آن‌ها می‌تواند به بهبود زودتر ما، پیشگیری از سرماخوردگی و جلوگیری از انتقال آن به سایر افراد کمک کند.

انواع ویروس سرماخوردگی

بیشتر از ۲۰۰ نوع ویروس به عنوان عامل سرماخوردگی شناسایی شده است که در این میان رینوویروس‌ها از همه شایع‌ترهستند.

مهم ترین علائم سرماخوردگی را بشناسیم

معولا وقتی در معرض ویروس ایجاد کننده سرماخوردگی قرار می‌گیریم ۱ الی ۳ روز طول می‌کشد تا علائم در ما ظاهر شود.

علائم مربوط به بینی شامل موارد زیر است:

• احتقان
• فشار سینوس‌ها
• آبریزش بینی
• گرفتگی بینی
• کاهش حس بویایی و چشایی
• عطسه کردن
• ترشحات بینی آبکی
• افزایش ترشحات پشت حلق و بینی

علائم مربوط به سر و صورت شامل موارد زیر است:

• چشمان اشک آلود
• سر درد
• گلودرد
• سرفه
• تورم غدد لنفاوی

علائمی که به طور کلی دیده می‌شود به شرح زیر هستند:

• خستگی و ضعف
• لرز
• بدن درد
• تب خفیف
• احساس ناراحتی در قفسه سینه
• تنفس عمیق و همراه با سختی

علائم سرماخوردگی در عرض ۵ روز به اوج خود می‌رسد و معمولا در عرض ۷ الی ۱۰ روز به طور کامل بهبود پیدا می‌کند. اگر علائم در عرض یک هفته تشدید شد با بعد از ۱۰ روز همچنان علامت داشتیم بهتر است به پزشک مراجعه کنیم.

علت های ابتلا به سرماخوردگی

گفتیم شایع‌ترین ویروس ایجاد کننده سرماخوردگی رینوویروس است. ویروس سرماخوردگی از طریق دهان، بینی یا چشم وارد بدن ما می‌شود. ویروس می‌تواند از طریق قطرات ریز موجود در هوا وقتی فرد بیمار سرفه یا عطسه می‌کند و یا حرف می‌زند منتقل شود.

همچنین ویروس می‌تواند از طریق تماس دست‌ها با فرد بیمار، یا استفاده مشترک از وسایل آلوده مثل حوله، تلفن و اسباب‌بازی پخش شود. اگر بعد از این تماس‌ها دست خود را به صورت، بینی و چشم‌ها بزنیم به احتمال قوی دچار سرماخوردگی می‌شویم.

برخلاف تصور عموم، قرار گرفتن در معرض هوای سرد باعث سرماخوردگی نمی‌شود. هر چند سرماخوردگی در فصل‌های سرد سال بیشتر دیده می‌شود؛ که می‌تواند به خاطر دلایل زیر باشد:

• مدرسه در این فصول برقرار است و احتمال انتقال ویروس بین دانش‌آموزان بیشتر است.
• افراد بیشتر در منزل و محیط‌های سربسته می‌مانند و همین عاملی است که باعث می‌شود بیشتر در ارتباط با یکدیگر قرار بگیرند.
• رطوبت کم هوا باعث خشکی مجرای بینی شده و فرد را بیشتر مستعد سرماخوردگی می‌کند.

بیشتر بخوانید: تب یونجه یا رینیت آلژیک چیست، علائم و درمان تب یونجه 

تشخیص سرماخوردگی

سرماخوردگی بر اساس علائم توسط پزشک تشخیص داده می‌شود. هر چند ممکن است علائم آن مشابه بیماری‌های باکتریال و آلرژِی هم باشد. بنابراین بهتر است همیشه با پزشک مشورت کنیم مخصوصا اگر علائم ما شدید باشد.

تفاوت علائم آنفلوآنزا، سرماخوردگی ، حساسیت فصلی

سرماخوردگی و آنفلوآنزا دو بیماری متفاوت هستند. سرماخوردگی نسبت به آنفلوآنزا خطر کمتری دارد و خود به خود برطرف می‌شود. هر چند گاهی اوقات می‌تواند باعث عفونت‌های ثانویه مثل عفونت گوش شود. در صورتی که آنفلوآنزا می‌تواند باعث عوارض شدیدی مثل پنومونی (ذات‌الریه) شود. بنابراین خوب است که تفاوت این دو را بدانیم.

در مورد تفاوت سرماخوردگی و آلرژی همانطور که گفتیم سرماخوردگی توسط ویروس‌ها ایجاد می‌شود در حالی که آلرژی پاسخ سیستم ایمنی بدن به محرک‌های خاص است. در اینجا تفاوت بین علائم آلرژی و سرماخوردگی را بیان خواهیم کرد.

آیا همه انواع ویروس‌های سرماخوردگی واگیردار هستند؟

گفتیم ویروس سرماخوردگی از هر نوعی باشد، بسیار واگیردار است. ویروس سرماخوردگی از یکی دو روز قبل از ایجاد علائم تا زمانی که علائم به طور کامل از بین بروند قابل سرایت است. این زمان می‌تواند تا دو هفته طول بکشد.

علائم در ۲ الی ۳ روز اول شروع سرماخوردگی تشدید می‌شوند، که بیشترین شدت سرایت بیماری در این دوره است.

راه‌های انتقال سرماخوردگی

ویروس سرماخوردگی از طریق بینی، دهان یا چشم وارد بدن ما می‌شود. این ویروس می‌تواند از طریق قطرات موجود در هوا وقتی فرد آلوده سرفه یا عطسه می‌کند و یا حرف می‌زند پخش شود.

همچنین از طریق دست دادن با فرد آلوده یا استفاده از وسایل مشترک مثل حوله و تلفن ویروس سرما خوردگی منتقل می‌شود.

درمان سرماخوردگی

درمان خاصی برای سرماخوردگی وجود ندارد. اکثر موارد سرماخوردگی خود به خود و در عرض ۷ الی ۱۰ روز بهبود پیدا می‌کند. سرفه ممکن است برای مدت طولانی‌تری باقی بماند. بهترین کاری که می‌توانیم تا زمان بهبودی انجام دهیم اقداماتی از قبیل: استراحت کافی، نوشیدن مایعات به مقدار کافی، شستشوی بینی با محلول سالین و استفاده از دستگاه بخور است.

چون سرماخوردگی یک بیماری ویروسی است، آنتی‌بیوتیک در درمان آن جایگاهی ندارد.

درمان گرفتگی بینی در سرماخوردگی

افراد بالغ می‌توانند از ضد احتقان‌های بینی به صورت قطره یا اسپری و حداکثر به مدت ۵ روز استفاده کنند. استفاده طولانی مدت می‌تواند باعث بازگشت مجدد علائم شده و توصیه نمی‌شود.

استفاده از این داروها در کودکان زیر ۶ سال فقط با تجویز پزشک مجاز است.

درمان آبریزش چشم در سرماخوردگی

استفاده از آنتی‌هیستامین‌ها برای درمان آبریزش چشم و بینی موثر است.

درمان بدن درد در سرماخوردگی

استفاده از مسکن‌های غیر استروئیدی می‌تواند به برطرف شدن بدن درد،تب و التهاب کمک کند.

درمان سوزش گلو در سرماخوردگی

غرغره کردن محلول آب نمک برای رفع سوزش و ناراحتی گلو موثر است.

در کودکان که توانایی غرغره کردن آب نمک ندارند،خوردن خوراکی‌های منجمد مثل بستنی به بهبود گلو درد کمک می‌کند.

دوره سرماخوردگی چند روز است؟

سرماخوردگی به طور معمول در عرض ۷ الی ۱۰ روز بهبود پیدا می‌کند. هرچند ممکن است گاهی اوقات تا ۲ هفته هم طول بکشد.

با توجه به شرایط کلی سلامت بدن ما علائم ممکن است کمتر از این مدت و یا حتی بیشتراز آن باقی بماند. مثلا در افراد سیگاری یا کسانی که آسم دارند علائم سرماخوردگی مدت طولانی‌تری فرد را درگیر می‌کند.

اگر در مدت یک هفته علائم ما بهتر نشد یا حتی تشدید شد بهتر است به پزشک مراجعه کنیم.

پیشگیری از سرماخوردگی

توصیه‌هایی که برای پیشگیری از سرماخوردگی کاربرد دارند شامل موارد زیر است:

• شستن دست‌ها
  شستشوی دست‌ها با آب و صابون بهترین روش برای جلوگیری از ابتلا به سرماخوردگی است. در صورتی که به آب دسترسی نداشته باشیم می‌توانیم از ژل یا محلول‌های ضد عفونی کننده حاوی الکل استفاده کنیم.
• حفظ فاصله با افراد بیمار
  در فضای بسته مثل محیط کار و یا مدرسه ویروس به راحتی پخش شده و به سایر افراد سرایت می‌کند. بنابراین اگر کسی در اطراف ما احساس ناخوشی داشت بهتر است فاصله خودمان را با فرد بیمار حفظ کنیم.
• حفاظت از دستگاه گوارش
  با خوردن غذاهایی مثل ماست و مکمل‌های پروبیوتیک می‌توانیم به حفظ سلامت دستگاه گوارش کمک کنیم.
• صورتمان را لمس نکنیم
  تا زمانی که ویروس از طریق بینی، دهان یا چشم‌ها وارد بدنمان نشده باشد، دچار سرماخوردگی نمی‌شویم. بنابراین بهتر است برای اینکه این اتفاق نیافتد صورت خود را لمس نکنیم یا قبل از آن مطمئن شویم که دست‌هایمان را شسته‌ایم.

عوارض بیماری سرماخوردگی چیست؟

سرماخوردگی می‌تواند باعث ایجاد عفونت‌های باکتریال مثل عفونت گوش میانی و یا سینوس‌ها شود. که در این صورت نیاز به درمان با آنتی بیوتیک خواهد بود.

اگر همراه با علائم سرماخوردگی تب بالا، تورم غدد لنفاوی، درد صورت و یا سرفه‌های خلط‌دار داشته باشیم بهتر است به پزشک مراجعه کنیم.

منابع:
hopkinsmedicine.org , mayoclinic.org , nhs.uk , cdc.go , healthline

IR-0125-ABD-9284-AS