اگر در کودکی به آبله‌مرغان مبتلا شده باشیم، این بیماری را می‌شناسیم. آبله‌مرغان یک بیماری ویروسی و واگیردار است که بیشتر در کودکان اتفاق می‌افتد اما ممکن است گریبان بزرگسالان را هم بگیرد.
وقتی به آبله‌مرغان مبتلا می‌شویم، بعد از اتمام بیماری، ویروس آبله‌مرغان در ناحیه‌ای از دستگاه عصبی در نزدیکی ستون فقرات جا خوش می‌کند. بعد از گذشت سال‌ها، اگر شرایط بروز بیماری فراهم باشد، مثلا شدیداً خسته باشیم یا حال عمومی خوبی نداشته باشیم، ویروس زونا دوباره فعال می‌شود و بیماری زونا را شکل می‌دهد.
بیماری زونا چیست؟
پس از بهبود کامل آبله‌مرغان، ویروس آبله‌مرغان می‌تواند در گره‌های عصبی پوست برای سال‌های زیاد غیرفعال، اما زنده باقی بماند. این ویروس تحت شرایط خاص مانند استرس، کاهش قدرت ایمنی یا افزایش سن ممکن است فعال شده و باعث ایجاد ضایعات پوستی در یک سمت بدن شود.
زونا باعث ایجاد تاول‌های گسترده روی پوست می‌شود. معمولا علائم زونا در یک ناحیه مشخص از بدن (بیشتر در ناحیه شکم و پشت) ظاهر می‌شود. گاهی این تاول‌ها در صورت و گردن هم دیده می‌شوند. به‌صورت کلی زونا ناحیه‌ای را درگیر می‌کند که توسط یک رشته عصبی پوشش داده شده است. این بیماری ممکن است ۲ – ۴ هفته طول بکشد.
بیماری زونا تقریبا از راه تنفس واگیردار نیست، اما تماس با ناحیه‌ی زخم (تماس با مایعی که با ترکیدن تاول خارج می‌شود) می‌تواند ویروس آن را منتقل کند. البته افرادی که تا به‌حال آبله‌مرغان نگرفته باشند در تماس با ویروس زونا به آبله‌مرغان مبتلا خواهند شد. پوشاندن نواحی زخم از انتقال ویروس زونا جلوگیری می‌کند.
بیماری زونا خطرناک و کشنده نیست، اما می‌تواند دردسرهای زیادی برای فرد مبتلا ایجاد کند. اگر زونا نواحی حساسی مانند چشم را درگیر کند می‌تواند مشکلات جدی برایمان به بار بیاورد. خوب است بدانیم که افزایش سن به دلیل تضعیف سیستم ایمنی احتمال ابتلا به زونا را افزایش می‌دهد.
علائم زونا چیست؟
اولین علامت زونا ظاهر شدن نواحی قرمز بر روی پوست است که پس از آن تبدیل به دانه‌های قرمز رنگ می‌شوند. علائم زونا می‌تواند موارد زیر باشد:
- خارش، احساس سوزش زیر پوست و مور‌مور شدن
- درد در نواحی انتشار رشته عصبی که معمولاً در یک طرف بدن اتفاق می‌افتد.
- خستگی مفرط و تب که در بعضی از مبتلایان به زونا دیده می‌شود.
- تاول‌های روی پوست که باز می‌شوند و بعد از پخش شدن مایع‌شان روی پوست، آلودگی ویروسی ایجاد می‌کنند. این تاول‌ها یک‌باره و همزمان با‌هم سر باز نمی‌کنند، بلکه در طی چند هفته تا بهبودی کامل بیماری پدیدار می‌شوند.
- بعد از این که دوره‌ی بیماری گذشت، این تاول‌ها کم‌کم ترمیم پیدا می‌کنند و فقط در ناحیه‌ی زخم، خارش و حساسیت احساس می‌شود. این خارش و حساسیت هم پس از گذشت مدت زمان اندکی بهبود پیدا می‌کند، البته ممکن است در برخی از افراد تا ماه‌ها باقی بماند. پس از خشک شدن تاول‌ها دیگر لازم نیست نگران انتقال ویروس به دیگران باشیم.
چه عواملی احتمال ابتلا به زونا را افزایش می‌دهند؟
یکی از این عوامل همان‌طور که گفتیم سن بالای 50 است. همچنین هر عاملی که باعث تضعیف سیستم ایمنی بشود می‌تواند احتمال ابتلا به زونا را افزایش دهد. این عوامل عبارتند از:
- مبتلا شدن به بیماری‌هایی که باعث می‌شوند سیستم ایمنی تضعیف شود. مثل سرطان و ایدز
- استرس و اضطراب
- مصرف داروهایی که سیستم ایمنی را تضعیف می‌کنند. مثل کورتون و داروهای شیمی‌درمانی
- کم‌خوابی و کیفیت پایین خواب
این سه نکته را به‌یاد داشته باشیم:
- ممکن است شخصی که آبله‌مرغان داشته هیچ‌وقت زونا نگیرد و این ویروس همیشه در بدنش خاموش بماند.
- افرادی که یک‌بار به زونا مبتلا شده باشند به‌احتمال بسیار زیاد دوباره به این بیماری مبتلا نخواهند شد.
- اگر افرادی که به آبله‌مرغان مبتلا شده‌اند، دوباره در معرض این ویروس قرار بگیرند، سیستم ایمنی بدن آن‌ها در مقابل ویروس قوی‌تر می‌شود و احتمال ابتلا به زونا کم‌تر می‌شود.
و در‌نهایت…
هنوز راه قطعی برای پیشگیری از ابتلا به زونا وجود ندارد اما با تقویت سیستم ایمنی احتمال ابتلا به زونا پایین می‌آید. در صورت مشاهده‌ی علائم زونا جای نگرانی نیست و نیاز است که در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنیم. پزشک بر پایه شرح‌حال و نتایج داروهای مناسب را تجویز می‌نماید.
