آیا فشار خون بالا «قاتل خاموش» است؟
پرفشاری خون یا هایپرتانسیون اغلب علامت و نشانه واضحی ندارد که نشان دهد اتفاقی غیرطبیعی در حال رخ دادن است. بهترین راه برای محافظت از خود آگاهی از عواقب پرفشاری خون و همچنین ایجاد تغییراتی در سبک زندگی است که باعث جلوگیری از آن شود. نکات زیر را همواره به خاطر داشته باشیم:
- تعداد زیادی از افراد مبتلا به پرفشاری خون از ابتلا به آن بی‌اطلاعند.
- پرفشاری خون به آهستگی و در طول زمان ایجاد می‌شود و می‌تواند به عوامل مختلفی مربوط باشد.
- پرفشاری خون قابل درمان نیست.،ولی با تغییر در سبک زندگی و در صورت نیاز مصرف دارو به طور موثری قابل کنترل است.
درمان فشار خون بالا به چه شکل امکان‌پذیر است؟
اطلاع پزشک از نوع پرفشاری خون (اولیه یا ثانویه) و عوامل تاثیرگذار بر آن، در درمان فشار خون بالا بسیار موثر است.
اگر فرد مبتلا به پرفشاری خون اولیه باشد، اصلاح شیوه زندگی می‌تواند در کاهش فشار خون او تاثیر مستقیم بگذارد.
با این حال، اگر اصلاح شیوه زندگی به تنهایی کافی نبود یا پس از مدتی تاثیر خود در سلامت فرد را از دست داد، این احتمال وجود دارد که پزشک برای تکمیل درمان پرفشاری خون دارو تجویز کند.
ترک سیگار، رژیم غذایی مناسب مانند مصرف چندین نوبت ماهی در هفته و مصرف سبزیجات و حبوبات و ورزش منظم می‌تواند در کاهش و درمان پرفشاری خون تاثیر مستقیم بگذارند.
البته ممکن است پزشک تشخیص دهد که مشکل دیگری دلیل پرفشاری خون بیمار است (پرفشاری خون ثانویه).
در این شرایط پزشک تلاش می‌کند تا در ابتدا مشکل پنهان را رفع کند.
برای مثال ممکن است که بیماری‌های کلیوی دلیل افزایش فشار خون او باشد.
کنترل و پایین آوردن فشار خون در منزل
در ادامه این مقاله، 10 تغییر در شیوه زندگی برای کاهش فشار خون و پایین نگه داشتن آن را ارائه کرده‌ایم. با ایجاد این 10 تغییر در شیوه زندگی‌مان، می توانیم فشار خون خود را پایین آورده و خطر ابتلا به بیماری های قلبی را کاهش دهیم.
وزن خود را کاهش دهیم و مراقب اندازه دور کمر خود باشیم
فشار خون در بسیاری از مواقع همراه با بالا رفتن وزن افزایش می یابد.
اضافه وزن همچنین می‌تواند باعث اختلال در تنفس در هنگام خواب شود (آپنه خواب) که منجر به افزایش فشار خون می‌شود.
در نتیجه می‌توانیم بگوییم که کاهش وزن یکی از موثرترین تغییرات سبک زندگی برای کنترل فشار خون است.
در صورتی که اضافه وزن داریم یا مبتلا به چاقی هستیم، کاهش میزان کمی از وزن می‌تواند به کاهش فشار خون ما کمک کند. به طور کلی با کاهش وزن ممکن است بتوانیم فشار خون خود را حدود 1 میلی‌متر جیوه به ازای هر کیلوگرم از وزن خود پایین بیاوریم.
علاوه بر کاهش وزن، باید مراقب اندازه دور کمر خود نیز باشیم. دور کمر بالا می‌تواند ما را در معرض خطر فشار خون بالا قرار دهد. اگر دورکمر در مردان بیش از 102 سانتی متر و در زنان بیش از 89 سانتی متر باشد، در معرض خطر ابتلا به فشار خون بالا خواهند بود.
به طور منظم ورزش کنیم
اگر فشار خون بالا داشته باشیم، فعالیت بدنی منظم مانند 150 دقیقه در هفته یا حدود 30 دقیقه در بیشتر روزهای هفته می‌تواند فشار خون ما را در حدود 5 تا 8 میلی‌متر جیوه کاهش دهد.
مهم است که در این مسیر ثابت قدم باشیم؛ زیرا در صورت متوقف کردن ورزش، فشار خون ما مجددا افزایش می‌یابد.
اگر فشار خون ما کمی بالا باشد، ورزش می‌تواند در جلوگیری از ابتلا به پرفشاری خون به ما کمک کند.
اگر از قبل مبتلا به پرفشاری خون هستیم، فعالیت بدنی منظم می‌تواند فشار خون ما را به سطوح ایمنتری برساند. برخی از ورزش‌های هوازی هم ممکن است فشار خون ما را کاهش دهد:
- پیاده روی
- دویدن
- دوچرخه سواری
- شنا
- رقصیدن
تمرینات قدرتی هم می‌تواند به کاهش فشار خون کمک کنند. خوب است اگر با پزشک خود در مورد تهیه یک برنامه ورزشی منظم مشورت کنیم.
استفاده از یک رژیم غذایی سالم
در صورتی که به پرفشاری خون مبتلا هستیم، یک رژیم غذایی سرشار از غلات سبوس دار، میوه، سبزیجات و لبنیات کم چرب که همراه با کاهش چربی اشباع و کلسترول باشد، می‌تواند فشار خون ما را تا 11 میلی‌متر جیوه کاهش دهد.
سدیم را در رژیم غذایی خود کاهش دهیم
حتی کاهش اندک سدیم در رژیم غذایی ما می‌تواند سلامت قلبمان را بهبود بخشد و در صورت وجود پرفشاری خون، فشار خون ما را در حدود 5 تا 6 میلی متر جیوه کاهش دهد.
تأثیر مصرف سدیم بر فشار خون در بین گروه‌های مختلف متفاوت است. به طور کلی خوب است اگر میزان دریافتی روزانه سدیم را به 2300 میلی‌گرم یا کمتر محدود کنیم. در نظر داشته باشیم که مصرف سدیم کمتر (1500 میلی گرم در روز یا کمتر) برای اکثر بزرگسالان ایده‌آل است.
برای کاهش سدیم در رژیم غذایی خود، این نکات را در نظر بگیریم:
- برچسب‌های روی موادغذایی را بخوانیم. در صورت امکان از میان غذاها و نوشیدنی‌هایی که معمولاً خریداری می‌کنیم، گزینه‌های کم‌سدیم را انتخاب کنیم.
- غذاهای فرآوری‌شده کمتری بخوریم. فقط مقدار کمی سدیم به طور طبیعی در غذاها مشاهده می‌شود، ولی در طول فرآوری میزان سدیم بیشتری به غذاها اضافه می‌شود.
- به غذای خود نمک اضافه نکنیم. فقط یک قاشق چایخوری نمک 2300 میلی‌گرم سدیم دارد. می‌توانیم از گیاهان یا ادویهها برای افزودن طعم به غذای خود استفاده کنیم.
- اگر احساس می‌کنیم که نمی‌توانیم به یکباره سدیم را در رژیم غذایی خود کاهش دهیم، به تدریج آن را کم کنیم.
از نوشیدن الکل اجتناب کنیم
الکل می‌تواند اثر داروهای فشار خون را کاهش دهد.
سیگار و استعمال دخانیات را ترک کنیم
فشار خون ما تا چندین دقیقه بعد از سیگار کشیدن، بالا می‌رود.
ترک سیگار کمک می‌کند فشار خون ما به حالت عادی برگردد. ترک سیگار همچنین می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را کاهش داده و سلامت عمومی ما را بهبود بخشد. طول عمر افرادی که سیگار را ترک می‌کنند، ممکن است طولانی‌تر از افراد سیگاری باشد.
مصرف کافئین را کم کنیم
نقشی که کافئین در فشار خون ایفا می‌کند، هنوز در دست مطالعه است.
کافئین در افرادی که به ندرت آن را مصرف می‌کنند، می‌تواند فشار خون را تا 10 میلی‌متر جیوه افزایش دهد.
اما افرادی که به طور مرتب قهوه می‌نوشند، ممکن است کافئین تأثیر کمی بر فشار خونشان داشته باشد. اگرچه اثرات طولانی‌مدت کافئین بر فشار خون مشخص نیست، اما ممکن است با مصرف آن فشار خون کمی افزایش یابد.
برای اطمینان از اینکه آیا کافئین، فشار خون ما را بالا می‌برد می‌توانیم فشار خون خود را در مدت 30 دقیقه پس از صرف یک نوشیدنی کافئین‌دار بررسی کنیم. اگر فشار خون ما بعد از مصرف کافئین 5 تا 10 میلی‌متر جیوه افزایش یابد، ممکن است نشانگر این باشد که ما نسبت به اثرات افزایش فشار خون کافئین حساس هستیم. خوب است اگر در مورد تأثیر کافئین بر فشار خون خود با پزشکمان صحبت کنیم.
استرس خود را کم کنیم
استرس مزمن ممکن است در فشار خون بالا نقش داشته باشد، البته برای تعیین تأثیر دقیق استرس مزمن بر فشار خون، به تحقیقات بیشتری نیاز است.
ممکن است به عنوان واکنشی به استرس موقت خود از غذای ناسالم، الکل یا سیگار استفاده کنیم، بنابراین استرس موقت نیز می‌تواند در فشار خون بالا نقش داشته باشد. لازم است مدتی وقت بگذاریم تا متوجه شویم چه چیزی باعث احساس استرس در ما می‌شود، این موارد می‌تواند شامل کار، خانواده، امور مالی یا بیماری باشد. زمانی که علت ایجاد استرس در خود را فهمیدیم، فکر کنیم که چگونه می‌توانیم این استرس را از بین ببریم یا کاهش دهیم.
فشار خون خود را در خانه چک کنیم و به‌طور مرتب به پزشک خود مراجعه کنیم
مانیتورینگ فشار خون در منزل می‌تواند به ما در دانستن عدد بهینه فشار خون کمک کند.
بررسی مداوم فشار خون این اطمینان را در ما ایجاد می‌کند که تغییراتی که در شیوه زندگی‌مان ایجاد کرده‌ایم اثربخش بوده است. همچنین از سوی دیگر می‌تواند به ما و پزشکمان نسبت به وضعیت سلامتی‌مان هشدار دهد.
دستگاه‌های مانیتور فشار خون به راحتی و بدون دستور پزشک در دسترس است.
لازم است قبل از شروع به اندازه‌گیری فشارخون با پزشک خود مشورت کنیم. ویزیت و مراجعه منظم به پزشک نیز برای کنترل فشار خون مهم است.
اگر فشار خون ما به خوبی کنترل شده است، لازم است در مورد تعداد دفعات مورد نیاز جهت بررسی فشار خون با پزشک خود مشورت کنیم. پزشک ممکن است توصیه کند فشار خون خود را به صورت روزانه یا در دفعات کمتر چک کنیم. در صورت ایجاد هرگونه تغییر در داروها یا سایر روش‌های درمانی با دستور پزشک، ممکن است پزشک توصیه کند که فشار خونمان را از دو هفته پس از تغییرات درمانی و یک هفته پیش از مراجعه بعدی بررسی کنیم.
از دیگران کمک بگیریم
خانواده و اطرافیانمان می‌توانند به بهبود و سلامتی ما کمک کنند.
اطرافیان ما می‌توانند ما را در مراجعه به پزشک همراهی کنند یا با ما یک برنامه ورزشی را شروع کنند.
پیشگیری بهتر از درمان است
برنامه ریزی کنیم و زمان مشخصی را به ورزش و تحرک بدنی اختصاص دهیم.
اضافه وزن مضرات زیادی دارد؛ به وزن طبیعی برسیم و وزن را در حد طبیعی نگه داریم.
دود مستقیم و غیرمستقیم دخانیات (سیگار و قلیان و…) را از زندگی خود حذف کنیم.
به جای خوردن غذاهای شور و فرآوری شده که نمک زیاد دارند، میوه و سبزی بیشتری بخوریم.
اندازه گیری منظم فشارخون خیلی مهم است؛ مرتب فشارخون خودمان را اندازه‌گیری کنیم.
پرسش و پاسخ
من فشار خون دارم و جدیدا متوجه شدم که هر دو کلیه ظاهرا نازک شدن و هنوز نمیدونم آیا فشار خون باعث مشکل کلیه شده یا در اثر کلیه فشار خونم بالا میره.آیا نازک شدن کلیه ها رو کوچیک میکنه؟؟
درود. احتمال این که منشا هر دو مشکل یک عامل باشد وجود دارد. پیشنهاد می‌کنیم به یک متخصص بیماری‌های قلب و عروق مراجعه بفرمایید. ایشان پس از معاینه ممکن است برای شما کارهای بیشتری مانند نوع خاصی سونوگرافی شریان کلیه یا آنژیوگرافی عروق کلیه را درخواست کنند و پس از رسیدن به تشخیص درست، درمان مناسب را تجویز نمایند. به هر حال لطفا تا مشخص شدن علت این مشکل حتما با جدیت پیگیری را ادامه دهید.
فشار من ۱۰روی ۷ یا ۱۱روی ۷/۴ می‌باشد. دیاستولم بالاست نسبت به سیستول. علت چیست؟ و آیا مصرف این دارو ضرر ندارد یا دارویم را عوض کنم؟
درود. در بیشتر افراد فاقد علامت فشار کمتر از یکصد و بیست روی هشتاد میلی‌متر جیوه طبیعی است. اگر علامتی دارید یا در مورد دارو پرسش دارید حتما با پزشک معالج مطرح بفرمایید. ایشان با اطلاعات پزشکی کامل از بیمار بهترین پاسخ را به شما خواهند داد.
سلام، من 67 سال دارم. چهار ساله فشار خون دارم سه دارو مصرف می کنم. والسارتان 80 و دیلتیازم 60 هیدرو کلرو تیازید و تو این مدت معمولا فشارم بین 12/7 تا 14/7 می باشد. می خواستم بدونم فشار در این سن چقدر باید باشه که مشکلی پیش نیاد و آیا داروها را باید ادامه دهم؟ با تشکر
درود. بسیار خوب است که فشار خون خود را تا حدودی کنترل کرده‌اید. در نوبت‌های منظم به پزشک معالج مراجعه بفرمایید و در نمودار اندازه‌گیری‌های مختلف فشارخون را با ایشان مطرح بفرمایید و نتایج درمانی و علائم احتمالی و اگر دارویی را آغاز کرده‌اید اعلام بفرمایید. پزشک بر اساس همه اطلاعات پزشکی که از شما دارد در صورت نیاز تغییر در درمان اعمال می‌کند و در غیز این صورت همان درمان را ادامه می‌دهد. از هرگونه تغییر یا قطع خودسرانه دارو بدون صلاحدید پزشک معالج خودداری بفرمایید.
سلام من جدیدا تپش قلب زیاد می‌گیرم موقع خواب یا درطول روز. بگید چطور می‌تونم به خودم کمک کنم از این حالت خارج بشم، من سعی میکنم جابه‌جا بشم یا تلاش میکنم سرفه کنم، حس میکنم کمی رها می‌شم ازاین حالت، شماچه توصیه ای می‌کنید؟ تشکر میکنم
درود. بهتر است با مراجعه به پزشک متخصص قلب و عروق ترجیحا با فوق تخصص الکتروفیزیولوژی قلب و انجام معاینات و تست‌های لازم شاید هولتر 24 ساعته تشخیص درست مطرح و درمان مناسب آغاز شود. کاهش سطح استرس با تکنیک‌های ریلکسیشن و کاهش مصرف نوشیدنی‌های دارای کافیین مانند چای و قهوه و دوری از دود دخانیات هم می‌تواند تا مراجعه به پزشک مفید باشد.