فشار خون طبیعی بدن : فشار خون نرمال چند است؟

فشارخون، معیاری برای اندازه‌گیری نیرویی است که قلب ما برای پمپ کردن خون به سراسر بدن، از طریق رگ‌ها، استفاده می‌کند.

فشارخون به‌وسیله دو عدد ثبت می‌شود:

• فشارخون سیستولیک (عدد اول و بزرگ‌تر): این عدد نشان‌دهنده میزان فشاری است که خون هنگام انقباض قلب به دیواره شریان‌ها (رگ‌هایی که خون را از قلب به اعضای بدن می‌رسانند) وارد می‌کند.
• فشارخون دیاستولیک (عدد دوم و کوچک‌تر): این عدد نشان‌دهنده فشاری است که خون، زمانی که قلب بین ضربان‌ها در حال استراحت است، به دیواره شریان‌ها وارد می‌کند.
  برای مثال، اگر فشارخون فردی 140 روی 90 یا 140/90 میلی‌متر جیوه باشد، به این معنی است که فشار سیستولیک 140 میلی‌متر جیوه و فشار دیاستولیک 90 میلی‌متر جیوه است.

بیشتر بخوانید: فشار خون سیستولیک و دیاستولیک چیست ؛ مقایسه تغییرات آن ها

کدام عدد مهم‌تر است؟

به‌طورمعمول، به فشارخون سیستولیک (عدد اول)، به‌عنوان عامل خطر اصلی برای بیماری‌های قلبی عروقی در افراد بالای 50 سال، توجه بیشتری می‌شود. در بیشتر افراد، فشارخون سیستولیک به‌صورت تدریجی با بالا رفتن سن، افزایش می‌یابد که علت آن سخت شدن تدریجی دیواره شریان‌های بزرگ، رشد پلاک (تجمع چربی، کلسترول، کلسیم و سایر مواد موجود در خون در دیواره شریان‌ها) و افزایش بروز بیماری‌های قلبی و عروقی در سنین بالاتر است.
بااین‌حال، فشارخون سیستولیک یا دیاستولیک افزایش‌یافته، هر دو معیاری برای تشخیص فشارخون بالا هستند. بر اساس مطالعات اخیر، خطر مرگ ناشی از سکته مغزی و بیماری ایسکمیک قلبی (اختلال در خون‌رسانی به عضله قلب) در افراد سنین 40 تا 89 سال، به ازای هر 20 میلی‌متر جیوه افزایش در فشار سیستولیک یا 10 میلی‌متر جیوه افزایش در فشار دیاستولیک، دو برابر می‌شود.

واحد اندازه‌گیری فشارخون استاندارد

واحد اندازه‌گیری فشارخون میلی‌متر جیوه (mm Hg) است؛ چراکه جیوه در اولین فشارسنج‌های دقیق مورد استفاده قرار گرفته و امروزه نیز به‌عنوان واحد استاندارد اندازه‌گیری فشار در پزشکی کاربرد دارد.

چه زمانی باید فشارخون خود را کنترل کنیم؟

تنها راه برای تشخیص فشارخون بالا، اندازه‌گیری فشارخون است. تفسیر درست نتایج این اندازه‌گیری، کلید کنترل فشارخون بالا است.
در بیشتر مواقع، اندازه‌گیری فشارخون به‌عنوان بخشی از معاینات پزشکی معمول انجام می‌شود. ممکن است بعضی از ما برای کنترل بهتر سلامت قلب، از دستگاه‌های کنترل فشارخون در خانه استفاده کنیم. هرچند باید بدانیم که پایش فشارخون در خانه جایگزینی برای مراجعه به پزشک نیست.
اندازه‌گیری فشارخون بخش مهمی از ارزیابی وضعیت سلامت هر فرد به‌حساب می‌آید، پس بهتر است هر یک از ما بدانیم چه زمانی باید فشارخون خود را اندازه‌گیری کنیم:

• افراد 18 ساله و بالاتر با فشارخون طبیعی و بدون عوامل خطر بیماری قلبی، باید حداقل هر دو تا پنج سال یک‌بار فشارخون خود را اندازه‌گیری کنند.
• افراد 40 ساله و بالاتر و همین‌طور افراد در معرض خطر افزایش فشارخون در هر سنی، مانند افراد مبتلابه چاقی، باید هرسال فشارخون خود را کنترل کنند.
• مبتلایان به بیماری‌های مزمن، مانند فشارخون بالا یا بیماری قلبی، لازم است در فواصل کوتاه‌تری فشارخون خود را اندازه‌گیری نمایند.

چطور برای اندازه‌گیری فشار آماده شویم؟

برای اندازه‌گیری فشارخون از دستگاهی به نام فشارسنج استفاده می‌شود. اندازه‌گیری فشارخون ساده، سریع و معمولاً بدون درد است.
به‌طورمعمول، آمادگی خاصی برای کنترل فشارخون لازم نیست. اما موارد زیر ممکن است به پزشک کمک کند تا ارزیابی دقیق‌تری از وضعیت فشارخون ما داشته باشد:

• 30 دقیقه تا یک ساعت قبل از اندازه‌گیری، سیگار نکشیم، ورزش نکنیم و نوشیدنی‌های کافئین‌دار ننوشیم. این موارد باعث افزایش ضربان قلب و فشارخون می‌شود.
• بهتر است یک پیراهن نازک یا آستین‌کوتاه پوشیده باشیم تا بازوبند فشارخون راحت‌تر دور بازوی ما قرار گیرد.
• حداقل پنج دقیقه، آرام روی صندلی بنشینیم.
• پزشک را از داروهایی که مصرف می‌کنیم، آگاه سازیم؛ چراکه بعضی از داروها ممکن است روی فشارخون تأثیرگذار باشند.
  برای اندازه‌گیری فشارخون بهتر است به پشتی صندلی تکیه داده و پاها را روی یکدیگر قرار ندهیم. بازویی که بازوبند فشارسنج دور آن قرار می‌گیرد، باید هم‌سطح قلب و بر روی بالشتک یا دسته صندلی، حمایت شود. بهتر است حین اندازه‌گیری آرام باشیم و صحبت نکنیم.

فشارخون طبیعی و غیرطبیعی

به‌عنوان یک راهنمای کلی:

• فشارخون ایده‌آل بین 60/90 تا کمتر از 80/120 میلی‌متر جیوه در نظر گرفته می‌شود.
• فشار 90/140 میلی‌متر جیوه یا بالاتر، فشارخون بالا و فشار کمتر از 60/90 میلی‌متر جیوه، فشارخون پایین در نظر گرفته می‌شود.
  فشارخون پایین کمتر شایع است. کاهش فشارخون ممکن است عارضه جانبی مصرف بعضی از داروها باشد. همچنین بعضی از اختلالات ازجمله نارسایی قلبی (زمانی که قلب خون کافی برای نیازهای بدن را پمپاژ نمی‌کند) و کم‌آبی (به دلایلی مانند مصرف کم مایعات، تعریق شدید یا اسهال) نیز ممکن است باعث افت فشارخون شوند.

باید توجه داشته باشیم که تأیید تشخیص فشارخون بالا به عهده پزشک است. پزشک همچنین هرگونه فشارخون پایین غیرمعمول را ارزیابی می‌نماید.
پنج محدوده فشارخون بر اساس طبقه‌بندی انجمن قلب آمریکا عبارت‌اند از:

• طبیعی

اعداد فشارخون کمتر از 80/120 میلی‌متر جیوه در محدوده طبیعی در نظر گرفته می‌شوند. اگر نتایج ما در این دسته قرار می‌گیرد، باید عادت‌های مفید برای قلب مانند پیروی از یک رژیم غذایی متعادل و ورزش منظم را رعایت کنیم.

• افزایش‌یافته

زمانی که فشارخون سیستولیک به‌طور مداوم بین 129-120 و فشارخون دیاستولیک کمتر از 80 میلی‌متر جیوه باشد، فشارخون، افزایش‌یافته به حساب می‌آید. افراد مبتلا به فشار افزایش‌یافته در معرض خطر ابتلا به فشارخون بالا هستند و باید اقدامات لازم برای اصلاح سبک زندگی جهت کنترل این وضعیت مدنظر قرار گیرد.

• مرحله 1 فشارخون بالا

مرحله 1 فشارخون بالا زمانی است که به‌طور مداوم فشارخون سیستولیک 139-130 یا فشارخون دیاستولیک 89-80 میلی‌متر جیوه باشد. در این مرحله، پزشک علاوه بر اصلاح سبک زندگی، ممکن است بر اساس خطر ابتلای هر فرد به بیماری‌های قلبی عروقی، مانند حمله قلبی یا سکته مغزی، داروهای پایین‌آورنده فشارخون را نیز برای ما تجویز کند.

• مرحله 2 فشارخون بالا

مرحله 2 فشارخون بالا زمانی است که فشارخون به‌طور مداوم در محدوده 90/140 میلی‌متر جیوه یا بالاتر باشد. در این مرحله، پزشک ترکیبی از داروهای پایین‌آورنده فشارخون و اصلاح سبک زندگی را تجویز می‌کند.

• بحران فشارخون بالا

این مرحله از فشارخون بالا نیاز به مداخله پزشکی دارد. اگر فشارخون به‌طور ناگهانی از 120/180 میلی‌متر جیوه بیشتر شد، پس از پنج دقیقه دوباره فشارخون خود را اندازه‌گیری می‌کنیم؛ درصورتی‌که فشارخون همچنان به‌طور غیرعادی بالا باشد، باید فوراً با پزشک یا اورژانس تماس بگیریم

در صورت داشتن فشارخون بالاتر از 120/180 میلی‌متر جیوه و بروز علائمی مانند درد قفسه سینه، تنگی نفس، درد در ناحیه پشت و بین کتف‌ها، بی‌حسی یا ضعف، اختلال در بینایی یا مشکل در صحبت کردن، نباید منتظر پایین آمدن فشار بمانیم و باید بلافاصله با اورژانس تماس بگیریم.

فشارخون طبیعی در کودکان و نوجوانان

بر اساس دستورالعمل وزارت بهداشت و درمان، ارزیابی فشارخون جزئي از معاينه فيزيکي سالانه پس از 3 سالگي است و در کودکان کمتر از 3 سال، به‌جز در موارد خاص مانند سابقه تولد زودتر از موعد (پیش از هفته 37 بارداری)، وزن تولد خیلی کم (کمتر از 1500 گرم) یا نیاز به بستری در بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان، ابتلا به بیماری مادرزادی قلبی و غیره ضروری نیست.

اندازه‌گيري فشارخون در كودكان و نوجوانان به علت پيچيدگي زياد، بهتر است فقط توسط پزشك انجام شود. استفاده از بازوبند با اندازه مناسب، دقت اندازه‌گيري را افزايش مي‌دهد. تعیین وضعیت فشارخون در این رده سنی بر اساس جداول مبتنی بر سن، جنس و قد کودک یا نوجوان که در اختیار پزشک است، انجام می‌شود.

در پایان، باید به خاطر داشته باشیم که افزایش سن لزوماً به معنی ابتلا به فشارخون بالا نیست و اثرات سن بر افزایش فشارخون بسیار کم است. فشارخون بالا اغلب با تغذیه سالم، حفظ وزن مناسب، ورزش منظم، پرهیز از نوشیدن الکل و عدم استعمال دخانیات قابل پیشگیری یا کنترل است.

منابع:    Ahajournals.org ,Nhs.uk ,Heart.org, Nhs.uk , Nhs.uk , mayoclinic , NATIONAL HEART, LUNG, AND BLOOD INSTITUTE
Center for Disease Control and Prevention , World Health Organization , راهنمای جامع مراقبت ادغام یافته کودک سالم