تمامی مطالب علمی این سایت، به تایید تیم علمی پزشکی داروسازی دکتر عبیدی رسیده است.
Medically Approvedداروسازی دکتر عبیدی / دانستنی های سلامتی / گوارش / گاستریت یا ورم معده چه زمانی اتفاق میافتد؟
آنچه در این مطلب میخوانیم:
گاستریت به التهاب بافت پوششی (مخاط) معده گفته میشود.
گاستروپاتی آسیب مخاط معده با التهاب کم یا بدون التهاب است.
اکثر افراد مبتلا به گاستریت هیچ علامتی ندارند.
در برخی موارد، گاستریت باعث علائم سوء هاضمه میشود. این علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
اگر گاستریت منجر به آسیب سطحی یا زخم مخاط معده شود، ممکن است پوشش معده خونریزی کند. اگر علائم خونریزی معده داشته باشیم باید بلافاصله به اورژانس مراجعه کنیم. علائم خونریزی معده ممکن است شامل موارد زیر باشد:
اگر خونریزی معده خفیف باشد، ممکن است مقدار کمی خون در مدفوع وجود داشته باشید و متوجه آن نشویم که به آن خون مخفی در مدفوع گفته میشود.
گاستریت علل مختلفی دارد.
شایعترین علل گاستریت عبارتند:
علل کمتر شایع گاستریت عبارتند از:
بیشتر بخوانید: علت شکم درد در زنان و مردان
پزشک حین گرفتن شرح حال، از ما در مورد سابقه پزشکی، علائممان و داروهای مصرفی سوال میپرسد. ممکن است پزشک آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی را برای بررسی و نیز در صورت لزوم نمونهبرداری از مخاط معده (بیوپسی) و یا انجام سایر بررسیها (آزمایش خون، مدفوع و …) را تجویز نماید.
آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی
آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی روشی است که در آن پزشک از یک لوله انعطافپذیر دوربیندار برای دیدن پوشش دستگاه گوارش فوقانی شامل مری، معده و اثنیعشر (دوازدهه، قسمت ابتدایی روده باریک) استفاده میکند. در طول آندوسکوپی، پزشک میتواند بیوپسی نیز انجام دهد و نمونههایی کوچکی از بافت پوشش معده را برای بررسی به آزمایشگاه بفرستد. پزشک ممکن است از آندوسکوپی برای تشخیص گاستریت یا گاستروپاتی، تعیین علت و مدیریت عوارض استفاده کند.
زخمهای گوارشی
این زخمها در بافت پوششی معده یا اثنی عشر ایجاد میشوند. گاستریت هلیکوباکترپیلوری و گاستروپاتی واکنشی، به ویژه ناشی از مصرف داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی، احتمال ابتلا به زخم معده را افزایش میدهند.
کمخونی
گاستریت هلیکوباکترپیلوری و گاستریت خودایمنی میتوانند جذب آهن را مختل و منجر به کم خونی فقر آهن شوند.
گاستریت خودایمنی میتواند باعث اختلال در جذب ویتامین B12 شود. کمبود ویتامینB12 ، باعث ناتوانی بدن در ساخت کافی گلبولهای قرمز سالم و در نتیجه کمخونی میشود.
گاستریت آتروفیک
گاستریت مزمن، اغلب ناشی از هلیکوباکترپیلوری و خودایمنی، میتواند منجر به گاستریت آتروفیک شود. در گاستریت آتروفیک، التهاب مزمن منجر به تخریب غدد موجود در پوشش معده میشود. این غدد اسید معده و آنزیمهای گوارشی را میسازند و ترشح میکنند. گاستریت آتروفیک با ابتلا به سرطان معده نیز مرتبط است.
سرطان معده
گاستریت مزمن هلیکوباکترپیلوری و گاستریت خودایمنی احتمال ایجاد توده در پوشش معده را افزایش میدهند. این رشد ممکن است خوشخیم یا سرطانی باشد. تشخیص و درمان به موقع هلیکوباکترپیلوری میتواند به پیشگیری از برخی از انواع سرطان معده کمک کند.
پزشک بر اساس نوع گاستریت و علت آن درمان مناسب را برای ما در نظر میگیرد. درمان گاستریت میتواند ضمن بهبود علائم (در صورت وجود)، احتمال بروز عوارض را کاهش دهد.
درمان گاستریت هلیکوباکترپیلوری را با ترکیبی از داروها (شامل حداقل دو آنتیبیوتیک و یک داروی مهارکننده ترشح اسید معده) برای از بین بردن باکتری هلیکوباکترپیلوری صورت میگیرد.
اگر استفاده طولانی مدت از داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی منجر به گاستروپاتی واکنشی شود، ممکن است پزشک به ما توصیه کند که مصرف این داروها را متوقف کنیم، یا دوز مصرفی را کاهش دهیم یا داروی دیگری برای کنترل درد مصرف کنیم. پزشک همچنین ممکن است مصرف داروهای مهارکننده ترشح اسید معده همراه با این داروها را برای پیشگیری یا درمان گاستروپاتی واکنشی و عوارض احتمالی آن توصیه کند.
ممکن است پزشک برای پیشگیری از کمخونی ناشی از گاستریت خودایمنی مصرف مکمل آهن، اسید فولیک و ویتامین B12 را توصیه کند. در بعضی موارد ممکن است پزشک تزریق ویتامین B12 را توصیه کند.
لازم به یادآوری است که برای استفاده از هر دارو یا مکمل غذایی، مانند ویتامینها، مشورت با پزشک ضروری است.
بیشتر بخوانید: انواع ویتامین B و فواید آن برای بدن
برای بیمارانی که آسیبهای شدید یا بیماری جدی دارند، ممکن است پزشک برای پیشگیری یا درمان گاستریت استرسی داروهای کاهش دهنده اسید معده را تجویز نماید.
ممکن است برای درمان خونریزی شدید معده ناشی از گاستریت انجام آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی یا جراحی، در موارد شدید، ضرورت پیدا کند.
برای درمان گاستریت ناشی از دلایل دیگر، ممکن است پزشک داروهایی را برای درمان علت زمینهای یا بهبود علائم تجویز کند. برای مثال، اگر گاستریت ناشی از بیماری سلیاک یا آلرژی غذایی باشد، ممکن است تغییر رژیم غذایی ضروری باشد.
به نظر میرسد رژیم غذایی و تغذیه نقش مهمی در ایجاد بیشتر موارد گاستریت نداشته باشد.
با این حال، در تعداد کمی از موارد، غذاها، نوشیدنیها یا مکملها ممکن است در ایجاد این اختلال نقش داشته باشند. به عنوان مثال آلرژی غذایی و در موارد نادر مصرف مکملهای آهن ممکن است باعث گاستریت شود.
منابع:
National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases (NIDDK)
IR-0923-ABD-8594-AS
ارتباط علمی داروسازی دکتر عبیدی با کادر درمانی بهداشتی کشور گزینهای است که در نهایت منجر به ارائه راهکارهای درمانی بهتر و ارتقاء سطح سلامت جامعه میشود. بخش علمی وبسایت ویژه پزشکان، داروسازان، پرستاران و سایر اعضای محترم کادر درمانی بهداشتی در حال آمادهسازی است. به زودی در این بخش با مطالب علمی گردآوری شده از منابع علمی معتبر جهان در خدمت شما فرهیختگان گرامی خواهیم بود.