علائم فقر آهن چیست؟
شناختن علائم فقر آهن اهمیت زیادی دارد که می‌تواند به درمان و پیشگیری به موقع از آن کمک کند. شایع‌ترین علائم کم خونی عبارتند از:
- رنگ‌پریدگی پوست، لب‌ها و ناخن‌ها
- احساس خستگی یا ضعف
- سرگیجه، سردرد
- تنگی نفس
- ضربان سریع قلب
- عدم تمرکز، خواب آلودگی و بی‌حوصلگی
- ریزش مو
- تغییرات خُلقی (مانند بداخلاقی)
- کمبود انرژی
اگر علائم فوق را در خودتان مشاهده کردید، حتماً به پزشک مراجعه نمایید. کم‌خونی فقر آهن با یک آزمایش خون ساده قابل تشخیص بوده و معمولاً با تجویز مکمل آهن درمان می‌شود.
بیشتر بخوانید: بیماری تالاسمی | انواع، علت و روش‌های درمان تالاسمی
درمان فقر آهن به چه شکل انجام می‌شود؟
همان طور که اشاره کردیم درمان فقر آهن بامصرف مکمل آهن برطرف می‌شود. از نکات بسیار مهم در انتخاب مکمل آهن، مقدار آهن موجود در آن، وضعیت جذب و تحمل گوارشی آن است. بسیاری از مکمل‌های موجود در بازار به مقدار کافی آهنِ قابل جذب ندارند و باید به دفعات در روز مصرف شوند. از سوی دیگر بعضی از مکمل‌های آهن باعث بروز عوارضی شدیدی مانند تهوع، یبوست، دل‌درد، اسهال و تغییر رنگ مدفوع می‌شوند. بنابراین باید در انتخاب مکمل آهن در درمان فقر آهن دقت کنیم.
عوارض فقر آهن کدامند؟
فقر آهن عوارض نامطلوبی روی گروه بزرگی از سلول‌ها، بافت‌ها و اعضای بدن دارد. فقر آهن گاهی روی کارکرد برخی از اعضای مهم بدن مانند خون، به شدت تاثیر منفی می‌گذارد.
بیشترِ ما با کم‌خونی فقر آهن آشنا هستیم. در این بیماری، منابع آهن بدن برای تولید هموگلوبین که در خون، مسؤول جابه‌جایی اکسیژن است، کافی نیست.
گاهی میزان آهن بدن کم می‌شود، ولی این کمبود آن‌قدر زیاد نیست که باعث کم‌خونی فقر آهن شود.
کاهش غلظت آهن در مایع بین‌سلولی و داخل‌سلولی بدن روی بسیاری از فرآیندهای بیوشیمیایی بدن تاثیر می‌گذارد و کارکرد اعضای بدن را از حالت ایده‌آل دور می‌کند. یکی از این اعضا، دستگاه ایمنی بدن است.
عوارض ازدیاد سطح آهن خون چیست؟
به همان اندازه که فقر آهن برای بدن زیان دارد، ازدیاد سطح آهن هم به کارکرد برخی اعضای بدن آسیب می‌زند.
در بیشتر موارد، کافی نبودن میزان مصرف غذای غنی از آهن، باعث فقر آهن می‌شود.
این نوع از فقر آهن، شایع‌ترین مشکلی است که در مورد میزان آهن بدن در همه جوامع، به‌خصوص کشورهای در حال توسعه گزارش می‌شود.
ازدیاد میزان آهن در بدن بسیار کمتر رخ می‌دهد. عوامل زیر ممکن است باعث ازدیاد سطح آهن در بدن شوند:
- برخی بیماری‌های ارثی مانند هموکروماتوز (جذب بیش از حد آهن در روده)
- هِمولیز (نابودی بیش از حد گلبول‌های قرمز خون)
- تزریق خون به دفعات زیاد
- برخی از عفونت‌ها
- بیماری کبدی ناشی از الکل
فقر آهن و عفونت‌ها
میزان آهن بدن و کارکرد سیستم ایمنی، رابطه نزدیکی با هم دارند.
برخی پژوهش‌های معتبر پزشکی حاکی از این هستند که فقر آهن باعث می‌شود فرد بیش از پیش مستعد ابتلا به بیماری‌های عفونی شود. به عبارت دیگر کسانی که فقر آهن دارند، بیشتر دچار عفونت می‌شوند.
همچنین گزارش‌هایی وجود دارد که نشان می‌دهد فقر آهن با تشدید علائم عفونی در برخی بیماران همراه بوده است.
همیشه یادمان باشد که کارکرد دستگاه ایمنی فقط به یک عنصر و یک ماده وابسته نیست. وجود تعادل و میزان کافی از مواد بسیار زیادی در داشتن یک سیستم ایمنی قوی نقش دارند. آهن یکی از آنهاست.
مصرف آهن در هنگام عفونت مفید است؟
پاسخ این پرسش دشوار به‌خوبی مشخص نیست.
گزارش‌هایی هستند که نشان می‌دهند مصرف مکمل آهن در بیمارانی که به مالاریا یا سل مبتلا بوده‌اند، علائم را تشدید کرده است. چنین به‌نظر می‌رسد که باکتری‌های بیماریزا هم با افزایش سطح آهن بیشتر تکثیر می‌شوند.
بنابراین، تاثیر مصرف مکمل آهن هنگام بروز عفونت موضوعی پیچیده است که امیدواریم پژوهش‌های آینده پاسخ مناسبی برای آن بیابند.
از همه موارد بالا یک نتیجه می‌گیریم: در هنگامی که احساس سلامتی می‌کنیم به میزان آهن بدن خود حساس باشیم و پیش از بروز مشکل، از فقر آهن پیشگیری کنیم.
منبع: National Center for Biotechnology Information (NCBI)
پرسش و پاسخ
فقر آهن باعث تنگی نفس هم میشه؟
درود. کسانی که دچار کم‌خونی فقر آهن هستند، تنگی نفس را ممکن است تجربه کنند.
سلام ممنون از اطلاعات خوبتون، اگر فريتين خون پايين باشه چطور؟ و خوردن قرص آهن هر روز برای ساليان طولانی مشكل ايجاد نمی‌كنه؟
درود. پایین بودن فریتین یکی از شاخص‌هایی است که می‌تواند بیانگر فقر آهن باشد. حتما با مشورت پزشک معالج نسبت به رفع آن بکوشید. مصرف مکمل آهن برای مدت طولانی در حدی که با نیازهای روزانه بدن به این عنصر ضروری همخوانی داشته باشد به خودی خود حتی در درازمدت مشکلی پیش نمی‌آورد بلکه از علائم و بیماری‌های دیگر جلوگیری هم می‌کند. اما گاهی شرایط پزشکی افراد تفاوت‌هایی دارد که لازم است در این مورد با پزشک معالج یا دکتر داروساز مشورت بفرمایید.
ببخشید فولیک اسید همون اهن میشه
درود. آهن یک ماده معدنی است که در بسیاری از واکنش‌های مرتبط با سوخت وساز بدن از جمله تنظیم خلق و خو، اکسیژن‌رسانی خون، رشد، کارکرد درست دستگاه ایمنی بدن و امثال آن تاثیر مثبت دارد. اسید فولیک نوعی از ویتامین ب محسوب می‌شود و به طور کامل از آهن متفاوت است. اسید فولیک از جمله مواد ضروری برای تکثیر سلولی مانند تکثیر گلبول قرمز خون و رشد بدن به شمار می‌رود.
سلام
قرص آهن عبیدی دونوع است. کدوم یبوست کمتری میده ؟
درود. هر دو نوع فروفورت دارای خصوصیات لازم برای کاهش عوارض گوارشی است و از این نظر تفاوتی ندارد. فروفورت گاین علاوه بر آهن دارای اسید فولیک هم هست اما نوع دیگر فقط حاوی آهن است. مصرف آب فراوان، ورزش و تحرک بیشتر و خوردن بیشتر سبزی و میوه تازه در کاهش یبوست موثر است.
من مشکل التهاب معده دارم درحال درمانم ولی موهام خیلی میریزه چون کم خونی، کمبود هموگلوبین و ب۱۲دارم پزشک برای رفع مشکل کم خونی چیزی نداده الان خیلی برای موهام ناراحتم میشه راهنمایی کنید می تونم مکمل استفاده کنم یا نه و اینکه چه مکملی پیشنهاد می کنید؟
چون ریزش مو علتهای مختلفی دارد برای انتخاب درمان مناسب از جمله مکملها نیاز هست که علت آن ابتدا تعیین گردد. توصیه می شود در مراجعه بعدی به پزشک موضوع ریزش مو را برای ایشان مطرح کنید.
خانم ها و دخترانی که تالاسمی مینور هستند، چطور باید آهن مصرف کنند؟
درود. دختران نوجوان و خانم‌های جوان و میانسال مبتلا به تالاسمی مینور نباید بدون تجویز پزشک معالج مکمل آهن مصرف کنند.
من نزدیک به دوساله ریزش موی پراکنده دارم و به خیلی از دکترهای مختلف مراجعه کردم و نتیجه نگرفتم. آخرین آزمایشی که دادم تمام موارد خوب هست و من فقط کم خونی خفیف دارم. می‌خواستم بدونم چه قرص آهنی رو مصرف کنم که بتونه این کم خونی رو در من جبران کنه؟
کم خونی دلایل مختلفی دارد. ابتدا شما باید مطمئن شوید که کم خونی شما ناشی از کمبود آهن است. توصیه می‌شود برای تعیین نوع و تجویز مکمل مناسب به یک پزشک متخصص داخلی مراجعه کنید.