علت و درمان انواع آکنه

آکنه یک مشکل پوستی شایع است که انواع مختلفی دارد و منجر به ایجاد ضایعاتی می‌شود که آن‌ها را با نام «جوش» می‌شناسیم. در این مطلب به بررسی بیشتر آکنه، علت و راه‌های درمان آن و همین‌طور به نکات مهم مراقبت از پوست در افراد مستعد آکنه می‌پردازیم.

آکنه چیست؟

آکنه یک مشکل التهابی پوست است و زمانی بروز می‌‌کند که منافذ فولیکول‌های مو توسط سبوم (ماده‌ای روغنی که توسط غدد چربی پوست ترشح می‌شود) و سلول‌های مرده پوست مسدود می‌شوند، در این حالت باکتری‌ها در فولیکول‌های مسدود‌شده جمع شده و منجر به التهاب، تورم، قرمزی، درد و در نتیجه بروز جوش‌ می‌شوند.

آکنه چگونه به وجود می‌آید؟

چهار رویداد اساسی منجر به بروز آکنه می‌شوند:

• سبوم یک ماده روغنی است که توسط غدد چربی (غدد سباسه) که در نزدیکی فولیکول‌های مو قرار دارند، تولید می‌شود. غدد چربی متعددی در صورت، گردن، قفسه سینه، قسمت فوقانی پشت کمر و بازوها وجود دارند. در پوست سالم، سبوم تولید‌شده توسط غدد سباسه، از طریق منافذ فولیکول‌های مو روی سطح پوست پخش و منجر به نرمی مو و پوست می‌شود. غدد تولید‌کننده سبوم در دوران نوجوانی بزرگ می‌شوند و تولید سبوم بیشتر می‌شود.
• تعداد بیش از حد سلول‌های طبیعی پوست در ترکیب با سبوم اضافی، منافذ فولیکول‌های مو را مسدود می‌کنند.
• افزایش تولید سبوم منجر به رشد بیش از حد باکتری‌هایی که به طور معمول روی پوست زندگی می‌کنند، می‌شود.
• در نتیجه‌ی رشد بیش از حد باکتری‌ها در فولیکول‌های مسدود‌شده ، التهاب ایجاد می‌شود، این التهاب می‌تواند منجر به پارگی فولیکول و در نتیجه تشکیل یک جوش قرمز یا حساس شود.

محل بروز آکنه

آکنه بیشتر در قسمت‌های زیر ایجاد می‌شود:

• صورت: جوش صورت تقریباً در همه افراد مبتلا به آکنه دیده می‌شود.
• پشت و کمر: جوش در این نواحی در بیش از نیمی از افراد مبتلا به آکنه ایجاد می‌شود.
• قفسه سینه: جوش در این قسمت، حدود 15٪ از افراد مبتلا به آکنه را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.

انواع آکنه

آکنه می‌تواند منجر به ایجاد چندین نوع ضایعه یا جوش ‌شود. پزشکان به ضایعات کوچک که می‌توانند سربسته یا سرباز باشند، کومدون می‌گویند‌. انواع آکنه عبارتند از:

جوش‌های سرسفید

منافذ مسدود‌شده کوچک که برآمدگی سفیدی ایجاد می‌کنند.

جوش‌های سرسیاه

منافذ مسدود‌شده کوچک که به سطح پوست می‌رسند و باز می‌شوند و به دلیل تغییر رنگ سبوم در مجاورت هوا، روی سطح پوست سیاه به نظر می‌رسند (سیاه بودن دلیلی بر کثیف بودن این نوع جوش نیست).

پاپول‌ها

ضایعات ملتهب که معمولاً به صورت برجستگی‌های کوچک صورتی تا قرمز روی پوست ظاهر می‌شوند و ممکن است در لمس حساس باشند.

پوسچول‌ها

پاپول‌هایی که بالای آن‌ها ضایعات پر از چرک سفید یا زرد قرار دارند.

ندول‌ها

پاپول‌های سفت، بزرگ و دردناکی که در عمق پوست قرار دارند.

آکنه کیستیک

ضایعات بزرگ، عمیق، دردناک و پر از چرک که بیشترین احتمال ایجاد محل زخم دائمی (اسکار) را دارند و شدیدترین نوع آکنه هستند

تفاوت آکنه و جوش

آکنه اصطلاح پزشکی جوش است. جوش‌ها زمانی بروز می‌کنند که منافذ پوست با سلول‌های مرده و چربی پوست مسدود و باکتری‌ها جمع شوند. در این حالت، پوست ممکن است ملتهب یا متورم شود و جوش بروز پیدا کند.

مطالعه این مقاله برایتان مفید خواهد بود: بیماری کهیر چیست؟

آکنه در چه سنی بروز می‌کند؟

آکنه در نوجوانان و جوانان بسیار شایع است و پوست حدود 95 درصد از افراد یازده تا سی‌ساله را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

آکنه معمولاً بین سنین سی‌ تا چهل‌سالگی برطرف می‌شود، البته ممکن است در بعضی موارد در دوران بزرگسالی هم ادامه پیدا کند و یا برای اولین بار در این دوران ظاهر شود. آکنه دوران نوجوانی بیشتر در مردان و آکنه بعد از نوجوانی بیشتر در زنان دیده می‌شود.

چه عواملی احتمال بروز آکنه را افزایش می‌دهند؟

تغییرات هورمونی

افزایش آندروژن‌ها (هورمون‌های جنسی مردانه)، ممکن است منجر به بروز آکنه شود. این هورمون‌ها به طور معمول در پسران و دختران در دوران بلوغ افزایش پیدا می‌کنند و منجر به بزرگ شدن غدد چربی و تولید سبوم بیشتر می‌شوند. در بیشتر افراد مبتلا به آکنه، سطح هورمون‌ها طبیعی است، اما غدد چربی نسبت به هورمون‌ها بسیار حساس هستند.

بارداری

تغییرات هورمونی مرتبط با بارداری می‌توانند منجر به ایجاد آکنه شوند.

سیکل قاعدگی

آکنه به ویژه در افراد بالای سی‌سال می‌تواند قبل از دوره قاعدگی تشدید شود.

سابقه خانوادگی‌‌

محققان بر این باورند که اگر والدین ما آکنه داشته باشند، احتمال بروز آکنه در ما بیشتر است.

بعضی از داروها

بعضی از داروها، مثل داروهای حاوی هورمون‌ها یا کورتیکواستروئیدها، می‌توانند منجر به ایجاد آکنه شوند.

سن

افراد در هر سنی ممکن است به آکنه مبتلا شوند، اما آکنه در نوجوانان شایع‌تر است.

عوامل خارجی

لوازم آرایشی با پایه روغن ممکن است احتمال بروز آکنه را بیشتر کنند، در حالی‌که لوازم‌آرایشی “غیر‌کومدوژنیک” یا با پایه آب، معمولاً منجر به تشدید آکنه‌ها نمی‌شوند.

چه عواملی می‌توانند آکنه را تشدید کنند؟

موارد زیر منجر به ایجاد آکنه نمی‌شوند، اما ممکن است آن را بدتر کنند.

• رژیم غذایی: بعضی مطالعات نشان می‌دهند که خوردن بعضی از غذاها ممکن است آکنه را بدتر کند، البته تحقیقات در این زمینه همچنان ادامه دارند.
• استرس
• فشار ناشی از پوشیدن کلاه‌های ایمنی ورزشی، لباس‌های تنگ یا کوله‌پشتی
• محرک‌های محیطی مثل آلودگی و رطوبت بالا
• اسکراب‌‌کردن یا شست‌و‌شوی زیاد پوست

درمان آکنه

مراقبت از پوست در درمان آکنه

مراقبت از پوست یک جنبه مهم درمان آکنه و شامل موارد زیر است:

بهداشت پوست

توصیه می‌شود صورت خود را یک تا دو بار در روز با استفاده از یک پاک‌کننده غیر‌صابونی ملایم پوست و آب گرم (نه داغ) بشوییم. نباید از یاد ببریم که اسکراب‌کردن یا شست‌وشوی شدید می‌تواند آکنه را بدتر کند و به سطح پوست آسیب برساند.

جوش‌ها را فشار ندهیم چون این کار ممکن است منجر به بدتر شدن آکنه، تورم و زخم شدن پوست و عفونی شدن ضایعات شود.

استفاده از مرطوب‌کننده‌ها

استفاده از مرطوب‌کننده‌ها، خشکی و لایه‌برداری پوست را (که از عوارض جانبی رایج بعضی از درمان‌های آکنه است) به حداقل می‌رساند. مرطوب‌کننده‌های “غیر‌کومدوژنیک” معمولاً منافذ پوست را مسدود نمی‌کنند.

محافظت در برابر آفتاب

بعضی از درمان‌های آکنه حساسیت پوست را به نور خورشید بیشتر می‌کنند. برای به حداقل رساندن این آسیب‌های پوستی، بهتر است از قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید خودداری کنیم و قبل از قرار گرفتن در معرض نور خورشید از ضد آفتاب‌هایی با SPF  30 یا بالاتر که طیف وسیعی دارند و از پوست ما در برابر پرتوهای UVA و هم UVB محافظت می‌کنند، استفاده کنیم.

درمان دارویی آکنه

در مورد آکنه‌های خفیف، می‌توانیم با راهنمایی داروساز خود از محصولات بدون نیاز به نسخه استفاده کنیم. در موارد نادر، استفاده از این محصولات ممکن است سبب بروز واکنش آلرژیک شدید در بعضی از افراد شوند، بنابراین لازم است در سه‌روز اول، آن‌ها را فقط در یک منطقه کوچک از پوست خود امتحان کنیم.

در صورت عدم بهبودی آکنه بعد از سه ‌ماه و یا ابتلا به آکنه متوسط یا شدید، باید به پزشک مراجعه کنیم.

به‌طورکلی، داروهای مختلفی در درمان آکنه به کار می‌روند و پزشکان در بعضی مواقع مصرف هم‌زمان چند نوع از آن‌ها را پیشنهاد می‌کنند.

هیچ دارو یا ترکیب یکسانی از داروها برای دریافت بهترین اثربخشی در درمان آکنه برای همه افراد وجود ندارد و معمولاً بیشتر افراد برای پیدا کردن بهترین درمان، به امتحان کردن داروهای مختلف نیاز دارند.

بعضی از داروهای درمان آکنه نیاز به نسخه پزشک دارند و بعضی دیگر بدون نیاز به نسخه قابل تهیه هستند، داروهایی که ممکن است توسط پزشک ما برای درمان آکنه پیشنهاد شوند عبارتند از:

داروهای موضعی که به‌طور مستقیم روی پوست خود قرار می‌دهیم، این داروها می‌توانند به شکل ژل، کرم یا لوسیون باشند و انواع مختلفی دارند از جمله:

• رتینوئیدهای موضعی: که به باز نگه‌داشتن منافذ و جلوگیری از مسدود شدن آن‌ها کمک می‌کنند.
• آنتی‌بیوتیک‌های موضعی: که با از بین بردن باکتری‌ها، آکنه را درمان کرده و به کاهش التهاب هم کمک می‌کنند.

بعضی از داروهایی که به صورت خوراکی در درمان آکنه استفاده می‌شوند عبارتند از:

• بعضی آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی: که با مکانیسم آنتی بیوتیک‌های موضعی عمل می‌کنند، اما قوی‌تر هستند.
• بعضی قرص‌های ضد بارداری: به این دلیل که هورمون‌ها بعضی از واکنش‌های پوستی منجر به آکنه را کنترل می‌کنند، گاهی اوقات بعضی قرص‌های ضد بارداری می‌توانند به درمان آکنه کمک کنند.
• رتینوئید خوراکی: که بر آکنه‌های شدید و مقاوم، بسیار موثر است و لازم است زیر نظر پزشک مصرف شود. افرادی که ممکن است باردار شوند، باید در صورت مصرف این نوع دارو، از روش‌های جلوگیری از بارداری استفاده کنند.

سایر درمان‌ها شامل لایه‌برداری شیمیایی و درمان‌ با نور یا لیزر می‌شوند.

مطالعه این مقاله برایتان مفید خواهد بود: بیماری اگزما چیست؟

اشتباه‌های رایج در افراد مبتلا به آکنه

اسکراب‌کردن یا شست‌وشوی بیش از حد

شست‌وشوی شدید پوست و استفاده از اسکراب‌ها می‌توانند پوست را تحریک کنند. وقتی پوست خشک و ملتهب می‌شود، داروهای درمان آکنه را سخت‌تر تحمل می‌کند، بنابراین باید از شوینده‌های ملایم استفاده کنیم و صورت خود را بیش از دوبار در روز نشوییم.

فشار دادن جوش‌ها

در صورت ابتلا به آکنه، ممکن است به فشار دادن جوش‌ها و تخلیه آن‌ها تمایل داشته باشیم،  این مساله می‌تواند منجر به ایجاد زخم، عفونت یا بدتر شدن آکنه شود. پاپول‌ها و پوسچول‌ها ممکن است تا عمق پوست گسترش پیدا کنند و فشار دادن آن‌ها می‌تواند منجر به قرمزی طولانی مدت و ایجاد اسکار در پوست شود.

عدم استفاده از مرطوب‌کننده‌

پوست مستعد آکنه ممکن است به ویژه به دلیل استفاده از بعضی از درمان‌ها خشک باشد، اما بسیاری از افراد مبتلا به آکنه ممکن است به دلیل ترس از بدترشدن آکنه‌ها، به اندازه کافی از مرطوب‌کننده‌ها استفاده نکنند، در حالی که استفاده از یک مرطوب‌کننده “غیر‌کومدوژنیک” برای کمک به حفظ سلامت پوست هنگام درمان آکنه لازم است.

عدم استفاده از ضدآفتاب

به این دلیل که بعضی از درمان‌های آکنه منجر به حساس‌تر شدن پوست در برابر آفتاب می‌شوند، استفاده از ضدآفتاب‌ها از اهمیت زیادی برخوردار است، ضدآفتاب‌های غیرکومدوژنیک که برای پوست‌های مستعد آکنه ساخته شده‌اند برای استفاده در افراد مبتلا به آکنه مناسبند.

زود متوقف کردن درمان

پیروی و ادامه دادن درمان تا زمانی که پزشک معالج ما لازم می‌داند، ضروری است. ضمن آن که معمولا بعد از درمان هم، متخصصان ادامه دادن مراقبت‌های پوستی را برای پیشگیری از بروز مجدد آکنه توصیه می‌کنند، طول دوره درمان و استفاده از داروهای ضدآکنه توسط پزشک معالج ما مشخص می‌شود.

درمان آکنه در بارداری

بسیاری از درمان‌های آکنه برای استفاده در دوران بارداری بی‌خطر نیستند، بنابراین اگر می‌خواهیم باردار شویم، لازم است قبل از اقدام به بارداری، درباره امکان ادامه دادن یا لزوم توقف درمان با پزشک معالج خود مشورت کنیم و در صورت ضرورت درمان آکنه، باید راجع به گزینه‎های درمانی ایمن در دوران بارداری هم از پزشک خود مشورت بگیریم.

به‌طور کلی با وجود آن‌که آکنه یک مشکل پوستی شایع است، در بعضی موارد می‌تواند شدید و برای فرد آزاردهنده باشد و ما با آگاهی بیشتر از این مشکل پوستی، علت و راه های درمان آن و نکات مهم در مراقبت از پوست خود می‌توانیم به بهبود روند درمانمان کمک کنیم.

منابع: niams, uptodate, nhs, webmd

IR-0726-ABD-2154-AS