پوست که بزرگترین عضو بدن ما است و وظایف متعددی از جمله پوشش بدن و محافظت از آن را بر عهده دارد، گاهی اوقات ممکن است دچار عفونت شود. عفونت‌ پوستی انواع مختلفی دارد. در این مطلب به کلیاتی درباره عفونت‌ پوستی می‌پردازیم و دو نوع عفونت قارچی و باکتریایی پوست را بیشتر مورد بررسی قرار می‌دهیم.

عفونت‌ پوستی چیست؟

یکی از عملکردهای پوست جلوگیری از ورود میکروب‌ها به بدن است، اما گاهی اوقات میکروب‌ها می‌توانند باعث عفونت پوستی شوند. این مسئله بیشتر زمانی اتفاق می‌افتد که میکروب‌ها از راه بریدگی، زخم یا خراشی روی پوست، وارد بدن ‌شوند. بعضی از عفونت‌های پوستی هم در نواحی‌ای که دو ناحیه از پوست به هم ساییده می‌شوند (به‌خصوص اگر آن ناحیه مرطوب باشد)، ایجاد می‌شوند. عفونت همچنین ممکن است زمانی پیش بیاید که خون‌رسانی به ناحیه ای از پوست بدن اختلال پیدا کرده یا سیستم‌ایمنی (به دلیل یک بیماری دیگر یا یک درمان پزشکی) ضعیف شده باشد.

عفونت‌های پوستی می‌توانند سطحی و محدود به بخش کوچکی از پوست باشند یا به لایه‌های عمیق‌ترنفوذ کرده و در سطح وسیع‌تری گسترش پیدا کنند.

علل ایجاد عفونت‌های پوستی

انواع مختلفی از میکروب‌ها می‌توانند به ایجاد عفونت‌های پوستی منجر شوند. به‌عنوان مثال:

  • باکتری‌ها می‌توانند به عفونت‌هایی مثل سلولیت، زرد زخم و عفونت‌های استافیلوکوکی ‌منجر شوند.
  • ویروس‌ها عامل عفونت‌هایی مثل زونا، زگیل و تبخالند.
  • قارچ‌ها باعث بیماری‌هایی مثل پای ورزشکار و دیگر عفونت‌های قارچی می‌شوند.
  • انگل‌ها می‌توانند باعث ایجاد شپش بدن، شپش سر و گال شوند.

عوامل افزایش دهنده احتمال ابتلا به عفونت‌های پوستی

احتمال ابتلا به عفونت پوستی در ما بیشتر است، اگر:
گردش خون ضعیفی داشته باشیم.
به دیابت مبتلا باشیم.
سنمان بالا باشد.
به بیماری‌های سیستم‌ایمنی مثل HIV مبتلا باشیم.
به دلیل شیمی‌درمانی یا مصرف سایر داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی، عملکرد ایمنی بدن ما ضعیف شده باشد.
مدت طولانی در یک وضعیت ثابت بمانیم، مثل شرایطی که به دلیل بیماری مجبور به استراحت طولانی‌مدت در بستر شده یا فلج کامل باشیم.
دچار سوء‌تغذیه باشیم.
چین‌های پوستی بیش از حد داشته باشیم؛ شرایطی که در صورت چاقی ممکن است اتفاق بیفتد.

علائم عفونت‌های پوستی

علائم عفونت پوست به موارد زیر بستگی دارد:

  • نوع، علت و شدت عفونت
  • عوامل فردی، از جمله این‌که آیا سیستم‌ایمنی بدن فرد ضعیف است یا نه

علائم شایع عفونت‌های پوستی عبارتند از:

  • ضایعه‌های پوستی صاف یا برجسته
  • قرمزی
  • تورم
  • خارش
  • درد و حساسیت
  • چرک

تشخیص عفونت‌های پوستی

برای تشخیص عفونت پوستی، پزشک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد و درباره علائم ما سوال می‌پرسد. همچنین ممکن است آزمایش‌هایی مثل کشت نمونه‌ای از پوست را هم انجام بدهد. گاهی پزشک آزمایش‌های دیگری مثل آزمایش خون را هم درخواست می‌کند.

درمان عفونت‌های پوستی

درمان بستگی به نوع و شدت عفونت دارد. بعضی از عفونت‌ها خود به خود از بین می‌روند. درمان (در صورت نیاز)، ممکن است شامل یک داروی موضعی از جمله کرم یا لوسیون برای استعمال روی پوست، سایر داروها و یا اقداماتی مثل تخلیه چرک باشد.

در ادامه به بررسی بیشتر عفونت قارچی و باکتریایی پوست می‌پردازیم.

عفونت قارچی پوست

قارچ‌ها معمولاً در نواحی مرطوب بدن که سطوح پوستی با هم تماس دارند، از جمله بین انگشتان پا، ناحیه تناسلی و زیر پستان ها زندگی می‌کنند. بسیاری از قارچ‌ها فقط در خارجی‌ترین لایه پوست (لایه شاخی) زندگی می‌کنند و به عمق پوست نفوذ نمی‌کنند.

افراد چاق بیشتر در معرض عفونت‌های قارچی پوست قرار دارند چرا که چین‌های پوستی بیش‌تری دارند، به‌خصوص اگر پوست در ناحیه چین‌، ملتهب و آسیب‌دیده باشد. افراد مبتلا به دیابت هم بیشتر از دیگران مستعد ابتلا به این نوع عفونت هستند.

عفونت‌های قارچی در یک قسمت از بدن، می‌توانند به ایجاد ضایعه‌های پوستی در سایر قسمت‌های غیر عفونی بدن هم منجر شوند. برای مثال، عفونت قارچی روی پا ممکن است باعث ایجاد بثورات خارش‌دار و برجسته روی انگشتان دست شود. این واکنش‌ها در واقع نوعی واکنش آلرژیک به قارچ هستند و ناشی از تماس مستقیم با ناحیه آلوده نیستند.

تشخیص عفونت قارچی پوست

پزشکان در صورت مشاهده ضایعات پوستی قرمز، ملتهب یا پوسته پوسته در یکی از نواحی مستعد آلودگی قارچی ممکن است به این نوع عفونت مشکوک شوند. برای تشخیص قطعی هم مقدار کمی از پوست را خراش می‌دهند و آن را زیر میکروسکوپ بررسی می‌کنند یا در یک محیط کشت که قارچ می‌تواند در آن رشد کند، قرار می‌دهند تا نوع قارچ را مشخص کنند.

درمان عفونت قارچی پوست

عفونت‌های قارچی معمولاً با داروهای موضعی ضد قارچ درمان می‌شوند. این داروها، شامل کرم‌ها، ژل‌ها، لوسیون‌ها، محلول‌ها یا شامپوها بوده و به شکل موضعی روی ناحیه درگیر، مورداستفاده قرار می‌گیرند. داروهای خوراکی ضدقارچ هم ممکن است برای درمان این عفونت‌ تجویز شوند.

علاوه بر داروها، ممکن است لازم باشد اقداماتی برای خشک نگه داشتن نواحی درگیر انجام دهیم، مثل استفاده از بعضی پودرها یا پوشیدن کفش‌های پنجه‌باز.

کورتیکواستروئیدها (کورتون‌ها) هم می‌توانند به تسکین التهاب و خارش ناشی از برخی عفونت‌ها کمک کنند.

تمام این داروها باید با تجویز پزشک استفاده شوند.

عفونت‌ باکتریایی پوست و درمان آن

بسیاری از انواع باکتری‌ها می‌توانند پوست را آلوده کنند که شایع‌ترین آن‌ها استافیلوکوک‌ و استرپتوکوک‌ هستند. عفونت‌های باکتریایی پوست زمانی ایجاد می‌شوند که باکتری‌ها از راه فولیکول‌های مو یا شکاف‌های کوچک در پوست وارد بدن می‌شوند. این شکاف‌ها ممکن است ناشی از خراشیدگی، جراحی، سوختگی، آفتاب‌سوختگی، گزش حیوانات یا حشرات، زخم‌ها و اختلالات پوستی زمینه‌ای باشند. بعد از انجام فعالیت‌هایی مثل باغبانی در خاک آلوده یا شنا در یک استخر یا دریاچه آلوده هم امکان ابتلا به عفونت‌های پوستی وجود دارد.

بعضی از عفونت‌های باکتریایی فقط پوست را درگیر می‌کنند، در حالی که بعضی دیگر به بافت‌های نرم زیر پوست هم گسترش پیدا می‌کنند.

در صورت بروز عفونت خفیف پوستی، معمولاً از پماد آنتی‌بیوتیک استفاده می‌شود، اما اگر ناحیه وسیعی از پوست دچار عفونت شده باشد، لازم است از آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی یا تزریقی استفاده شود.

در صورت تشکیل آبسه‌ هم پزشک آن‌ها را باز و تخلیه می‌کند و بافت‌های مرده را با جراحی برمی‌دارد.

شست‌وشوی منظم، پرهیز از به‌اشتراک‌گذاشتن وسایل شخصی با دیگران، بررسی منظم پوست و مراجعه به پزشک به محض ظاهر شدن علائم عفونت، از کارهایی‌اند که می‌توانیم با انجامشان، احتمال ابتلا به عفونت‌های پوستی را کم کنیم.

منابع: medlineplus, healthline, merckmanual, msdmanuals

IR-0527-ABD-3540-AS