تمامی مطالب علمی این سایت، به تایید تیم علمی پزشکی داروسازی دکتر عبیدی رسیده است.
Medically Approvedآرتریت‌پسوریاتیک؛ از تشخیص تا درمان
آنچه در این مطلب می‌خوانیم:
حدود سی‌درصد از افراد مبتلا به پسوریازیس، به آرتریت‌پسوریاتیک (psoriatic arthritis) که نوعی آرتریت (التهاب مفصل) است هم مبتلا می‌شوند. در این مطلب به بررسی بیشتر آرتریت‌پسوریاتیک، علائم و نکات مهم آن می‌پردازیم.
آرتریت‌پسوریاتیک چیست؟
آرتریت‌پسوریاتیک یک بیماری التهابی و مزمن است که در بعضی از افراد مبتلا به بیماری پسوریازیس پیش می‌آید و مفاصل و محل اتصال تاندون‌ها و لیگامان‌ها(رباط‌ها) به استخوان‌ها را درگیر می‌کند.
قبل از بررسی بیماری آرتریت‌پسوریاتیک، بهتر است مختصری به بیماری پسوریازیس بپردازیم. پسوریازیس یک بیماری پوستی است که به ایجاد ضایعات ملتهب، قرمز رنگ و ضخیم در پوست منجر می‌شود که با پوسته‌های سفید نقره‌ای پوشیده شده‌اند. ضایعات پسوریازیس زمانی ایجاد می‌شوند که مشکلی در سیستم ایمنی بدن به التهاب در پوست منجر می‌شود.
شیوع بیماری آرتریت‌پسوریاتیک
شیوع آرتریت پسوریاتیک در مردان و زنان به یک اندازه است. بیشتر افرادی که به آرتریت‌پسوریاتیک مبتلا می‌شوند، ابتدا علائم پوستی پسوریازیس و سپس علائم آرتریت را بروز می‌دهند. با این وجود، در حدود پانزدهدرصد از موارد، علائم آرتریت قبل از علائم پسوریازیس مشاهده می‌شوند. در پانزدهدرصد دیگر هم، آرتریت‌پسوریاتیک هم‌زمان با پسوریازیس تشخیص داده می‌شود.
علت بیماری آرتریت‌پسوریاتیک
آرتریت‌پسوریاتیک زمانی اتفاق می‌افتد که سیستم‌ایمنی به اشتباه به سلول‌ها و بافت سالم بدن حمله کرده و باعث بروز التهاب در مفاصل می‌شود. علت این اختلال هنوز مشخص نشده است، هرچند به نظر می‌رسد ژنتیک و عوامل محیطی هر دو در به وجود آمدن اختلال در سیستم ایمنی نقش داشته باشد.
علائم آرتریت‌پسوریاتیک
علائم آرتریت پسوریاتیک عبارتند از:
- حساسیت، درد و تورم تاندون‌ها
- درد مفاصل؛ سفتی، درد، تورم و حساس شدن یک یا چند مفصل
- تورم مفاصل، تورم انگشتان دست و پا
- سختی در حرکت یا سفتی مفاصل و یا کمر. حدود نیمی از بیماران این سفتی را صبح‌ها تجربه می‌کنند که بیش از سی‌دقیقه طول می‌کشد.
- ضایعه‌های پوستی (که به آن‌ها پلاک هم گفته می‌شود) خشک یا قرمز که معمولاً با پوسته‌های سفید-نقره‌ای پوشیده شده‌اند و ممکن است لبه‌های برجسته داشته باشند.
- ناهنجاری‌های ناخن، مثل فرورفتگی، تغییر رنگ و شکنندگی ناخن‌ها
- التهاب چشم: قرمزی و درد در چشم (یوئیت)
- خستگی
عوامل خطر ابتلا به آرتریت‌پسوریاتیک
عواملی که می‌توانند احتمال ابتلا به آرتریت‌پسوریاتیک را بیشتر کنند، عبارتند از:
- ابتلا به بیماری پسوریازیس: مهم‌ترین عامل خطر ابتلا به آرتریت‌پسوریاتیک
- سابقه خانوادگی: سابقه ابتلا به آرتریت‌پسوریاتیک در پدر، مادر، خواهر یا برادر فرد
- سن: احتمال ابتلا به آرتریت‌پسوریاتیک در هر سنی وجود دارد، اما این بیماری بیشتر در بزرگسالان بین سی تا پنجاه‌وپنج‌ساله پیش می‌آید.
- استرس: استرس مزمن یا شدید ممکن است شروع یا تشدید علائم این بیماری را بیشتر کند.
- عفونت‌ها: عفونت‌های باکتریایی یا ویروسی می‌توانند ریسک ابتلا به این بیماری را افزایش بدهند.
تشخیص آرتریت‌پسوریاتیک
پزشکان این بیماری را با بررسی سابقه پزشکی فرد، انجام معاینه فیزیکی و عکس‌های رادیولوژی مفاصل (برای بررسی التهاب و آسیب مفصلی) تشخیص می‌دهند.
آزمایش خون یا آزمایش مایع مفصلی هم ممکن است برای رد سایر بیماری‌ها مثل آرتریت روماتوئید و نقرس انجام بشوند.
در بعضی موارد هم ممکن است انجام ام‌آ‌رآی، سونوگرافی سیستم عضلانی-اسکلتی، یا اسکن استخوان برای تشخیص التهابِ مفصل و بافت نرم که در تصاویر رادیولوژی قابل‌مشاهده نیست، لازم باشد.
و به این دلیل که ممکن است آرتریت‌پسوریاتیک با کاهش تراکم مواد معدنی استخوان همراه باشد، در بعضی موارد برای بررسی میزان خطر ابتلا به پوکی استخوان یا شکستگی استخوان هم آزمایش‌هایی صورت می‌گیرند.
درمان آرتریت‌پسوریاتیک
تا این لحظه شیوه‌ای برای درمان قطعی آرتریت‌پسوریاتیک پیدا نشده است، اما چند راهکار درمانی برای کنترل التهاب مفاصل آسیب‌دیده، جلوگیری از درد و ناتوانی مفاصل و کنترل درگیری پوست در این بیماری وجود دارند که انتخاب نوع آن‌ها به شدت بیماری افراد و مفاصل آسیب‌دیده آن‌ها بستگی دارد.
درمان‌های دارویی آرتریت‌پسوریاتیک عبارتند از:
- داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی: این داروها می‌توانند درد را کاهش بدهند و التهاب را در افراد مبتلا به نوع خفیف این بیماری کم کنند.
- داروهای ضدروماتیسمی اصلاح‌کننده بیماری (DMARDs): این داروها می‌توانند پیشرفت آرتریت‌پسوریاتیک را کم کنند و مفاصل و سایر بافت‌ها را از آسیب دائمی نجات بدهند.
- استروئیدها: این داروها برای تزریق به مفصل دردناک مورد‌استفاده قرار می‌گیرند و به کاهش تورم و درد آن کمک می‌کنند.
بعضی از داروهای خوراکی جدید هم می‌توانند با کاهش فعالیت یک آنزیم خاص، التهاب سلول‌ها را کنترل کنند.
کمپرس گرم به‌ویژه صبح‌ها، می‌تواند به کاهش درد و سفتی کمک کند. فراموش نکنیم که نباید در هر بار، بیشتر از بیست‌دقیقه موضع را گرم نگه‌داریم و از اجسام داغی که پوست را می‌سوزانند، برای این‌کار استفاده نکنیم.
فیزیوتراپی و کاردرمانی نیز درد را کاهش داده و انجام کارهای روزمره را آسان‌تر می‌کنند.
درمان آرتریت‌پسوریاتیک معمولاً طولانی‌مدت است، چرا که گاهی علائم این بیماری حتی بعد از بهبود عود می‌کنند.
در مواردی که آسیب مفصل شدید باشد و به درمان دارویی جواب ندهد، ممکن است به جراحی تعویض مفصل نیاز پیدا کنیم.
عوارض آرتریت‌پسوریاتیک
ـ امکان ابتلا به آرتریت‌موتیلان: درصد کمی از افراد مبتلا به آرتریت‌پسوریاتیک ممکن است به آرتریت‌موتیلان هم دچار بشوند. آرتریت‌موتیلان فرم شدید، دردناک و ناتوان‌کننده‌ای از آرتریت‌پسوریاتیک است که در طول زمان به از بین رفتن استخوان‌های کوچک دست به‌خصوص انگشت‌ها و تغییرشکل دست و ناتوانی دائمی آن منجر می‌شود.
ـ افزایش احتمال ابتلا به فشار خون بالا، دیابت و بیماری‌های قلبی عروقی
بایدها و نبایدها در درمان آرتریت‌پسوریاتیک
اقدام‌هایی که می‌توانند به کنترل این بیماری کمک کنند، عبارتند از:
• ورزش منظم: ورزش‌هایی مثل شنا، پیاده‌روی و یوگا می‌توانند به تقویت و محافظت از مفاصل ما کمک کنند.
• کاهش وزن: درصورت داشتن اضافه‌وزن، برای کاهش فشار روی مفاصل
• پرهیز از مصرف الکل
• سیگار نکشیدن
• استفاده نکردن از داروهای گیاهی: به دلیل احتمال تداخل با داروهای تجویزی پزشک
رژیم غذایی مناسب برای افراد مبتلا به آرتریت‌پسوریاتیک
پژوهش‌ها نشان می‌دهند بافت چربی پروتئین‌هایی را تولید می‌کند که به بروز تورم منجر می‌شوند، در نتیجه پزشکان توصیه می‌کنند افراد مبتلا به آرتریت‌پسوریاتیک هم مثل سایر افراد، یک رژیم غذایی سالم و در راستای رسیدن به وزن مطلوب داشته باشند، یعنی رژیمی سرشار از میوه‌ها، سبزیجات، گوشت‌های فاقد چربی و لبنیات کم چرب و محدود کردن مصرف چربی، کربوهیدرات و قند.
ضمن این‌که به‌طور کلی غذاهایی مثل گوشت قرمز چرب و غذاهای فرآوری‌شده به احتمال زیاد به التهاب منجر می‌شوند، در حالی‌که ماهی‌هایی مثل سالمون که اسیدهای چرب امگا3 دارند و سبزیجاتی مثل هویج، اسفناج و کلم‌پیچ، می‌توانند التهاب را کم کنند.
زندگی با آرتریت‌پسوریاتیک
در صورت ابتلا به آرتریت‌پسوریاتیک، باید به‌صورت منظم به پزشک روماتولوژیست مراجعه کنیم، داروهایمان را طبق دستور پزشک معالجمان مصرف کنیم، با انجام ورزش‌هایی مثل پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری و یوگا، مفاصل خود را قوی نگه داریم و به بهبود سلامت قلبمان کمک کنیم و با سنجیدن اعداد فشار، قند و چربی‌خون خود، مطمئن شویم این اعداد در محدوده طبیعی قرار دارند.
به‌طور کلی با وجود آن‌که بیماری آرتریت‌پسوریاتیک درمان قطعی ندارد، می‌توانیم با کمک درمان‌های دارویی جدید و اصلاح سبک زندگی خود، علائم آن را به خوبی کنترل کنیم.
منابع: uptodate, psoriasis, mayoclinic, nhs, webmd, rheumatology
IR-1226-ABD-2776-AS
سلاااام _ مطالب بسیار خوب و قابل فهم افراد عادی هست . سپاسگزارم
درود و سپاس از مهرتان. همراهی شما را می‌ستاییم
سلام
در ناحیه ساق پا دچار زخم پسوریازیس شدم درمان نشده .
و حالا انگشتان دستم چنگ میشه و نمیدونم از چه روش درمانی باید استفاده کنم
درود همراه گرامی، از آنجایی که تنها مرجع اظهار نظر در زمینه تشخیص و درمان بیماری و ارائه راهکار درمانی مناسب پزشک معالج است، توصیه می شود در این زمینه با پزشک معالج خود مشورت فرمایید و از دستورات ایشان پیروی نمایید.