آرتریت پسوریازیس و هر آنچه باید بدانید

آرتریت پسوریاتیک چیست؟

آرتریت پسوریاتیک یک بیماری التهابی و مزمن است که در برخی افراد مبتلا به بیماری پسوریازیس رخ می‌دهد. این بیماری مفاصل و محل اتصال تاندون‌ها و لیگامان‌ها به استخوان‌ها را درگیر می‌کند.

قبل از بررسی بیماری آرتریت پسوریاتیک، بهتر است مختصری به بیماری پسوریازیس بپردازیم. پسوریازیس یک بیماری خودایمنی التهابی است که در نتیجه اختلال در عملکرد طبیعی سیستم ایمنی بدن به وجود می‌آیدآآید    . علائم این بیماری به صورت ضایعات قرمز رنگ و خارش‌دار در پوست دیده می‌شود که توسط پوسته‌های نقره‌ای رنگ پوشیده شده است. این ضایعات بیشتر در نواحی آرنج و زانو دیده می‌شود. به همین دلیل گاهی به این بیماری، صدف پوستی هم گفته می‌شود.

در اغلب موارد تظاهرات مفصلی بیماری پسوریازیس (آرتریت پسوریاتیک) سال‌ها بعد از به وجود آمدن ضایعات پوستی بروز پیدا می‌کند؛ هرچند گاهی آرتریت پسوریاتیک ممکن است زودتر از مشکلات پوستی یا هم‌زمان با آن نیز ظاهر شود.

این بیماری می‌تواند در هر سنی بروز پیدا کند؛ هر چند اغلب افراد سنین ٣٠ تا ٥٠ سال را درگیر می‌کند.

اگرچه درمانی قطعی برای آرتریت پسوریاتیک شناخته نشده است، اما درمان‌هایی که به توقف پیشرفت بیماری، کاهش درد، محافظت از مفاصل و حفظ دامنه حرکتی کمک می‌کند روز به روز در حال پیشرفت است. درصورت ابتلا به این بیماری باید به پزشک فوق تخصص روماتولوژی برای درمان مناسب مراجعه کرد.

علائم آرتریت پسوریاتیک چیست؟

همان‌طور که پیش‌تر اشاره کردیم علائم آرتریت پسوریاتیک همزمان، زودتر یا در اغلب موارد دیرتر از تظاهرات پوستی بیماری پسوریازیس ظاهر می‌شود؛ بنابراین ممکن است علاوه بر درگیری مفاصل که در ادامه به آن می‌پردازیم، نشانه‌های درگیری پوستی هم در بیمار مشاهده شود.

علائم آرتریت پسوریاتیک شامل موارد زیر است:

• تورم، التهاب و درد مفاصل به خصوص در مفاصل انگشتان دست و پا
• کاهش دامنه حرکات مفاصل
• خشکی صبح‌گاهی مفاصل و خستگی
• تغییر شکل مفاصل در اثر التهاب مزمن و طولانی مدت
• درد پا به دلیل درگیری تاندون‌ها به خصوص تاندون آشیل که منجر به درد پاشنه پا می‌شود
• کمر درد که به دلیل التهاب ستون فقرات ایجاد می‌شود
• تغییرات ناخن شامل فرورفتگی سطح ناخن یا جدا شدن ناخن از بستر آن
• التهاب چشم که منجر به درد، قرمزی چشم و تاری دید می‌گردد.

علت ابتلا به آرتریت پسوریاتیک

آرتریت پسوریاتیک زمانی اتفاق می‌افتد که سیستم ایمنی به اشتباه به سلول‌ها و بافت سالم بدن حمله کرده و باعث بروز التهاب در مفاصل می‌شود. علت این اختلال هنوز مشخص نشده است؛ هرچند به نظر می‌رسد ژنتیک و عوامل محیطی هر دو در به وجود آمدن اختلال در سیستم ایمنی نقش داشته باشد.

عوامل خطر ابتلا به آرتریت پسوریاتیک

عواملی که احتمال ابتلا به آرتریت پسوریاتیک را افزایش می‌دهند، شامل موارد زیر است:

• ابتلا به پسوریازیس
• سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری
• سن (٣٠ الی ٥٥ سال)

تفاوت آرتریت پسوریاتیک و روماتوئید آرتریت

آرتریت پسوریاتیک مانند روماتوئید آرتریت باعث ایجاد التهاب مفاصل می‌شود، اما تعداد مفاصل درگیر نسبت به آرتریت روماتوئید کمتر بوده و آنتی‌بادی‌هایی که مشخصه آرتریت روماتوئید هستند در بدن افراد مبتلا به آرتریت پسوریاتیک یافت نمی‌شود.

آرتریت پسوریاتیک به پنج شکل دیده می‌شود:

• فقط درگیری مفاصل کوچک در انگشتان دست‌ها و پاها
• درگیری مفاصل دست یا پا به صورت غیرقرینه
• درگیری قرینه مفاصل (مشابه روماتوئید آرتریت)
• آرتریت موتیلان که به صورت تخریب و تغییر شکل مفاصل ظاهر می‌شود.
• اسپوندیلیت پسوریاتیک؛ یا التهاب مفاصل ستون فقرات

روش تشخیص آرتریت پسوریاتیک

مهم‌ترین اقدام برای کنترل بیماری آرتریت پسوریاتیک تشخیص به موقع آن است. هیچ آزمایشی نمی‌تواند به طور قطعی این بیماری را تشخیص دهد و بیمار با توجه به اولین علائمی که ظاهر می‌شوند به پزشک مراجعه می‌کند.

به عنوان مثال اگر اولین تظاهرات بیماری درگیری پوستی باشد، به متخصص پوست و در صورتی که بیماری با علائم درگیری مفاصل بروز پیدا کند به فوق تخصص روماتولوژی مراجعه می‌کند. پزشک معالج از طریق بررسی شرح حال، معاینه بالینی و انجام آزمایشات به تشخیص می‌رسد.

• شرح حال: پزشک درباره زمان شروع علائم، شدت آن، این که علائم پایدار هستند یا گاهی ظاهر می‌شوند، چه اقداماتی باعث بهتر یا بدتر شدن آن می‌گردد و سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری پسوریازیس یا سایر بیماری‌های خودایمنی سوال می‌پرسد.
• معاینه بالینی: پزشک مفاصل را از لحاظ درد، تورم، گرمی، محدودیت دامنه حرکات، دردناک بودن در لمس و همچنین تغییرات ناخن و پوست بررسی می‌کند.
• درخواست آزمایش: پزشک ممکن است از تصویربرداری با اشعه ایکس برای بررسی تغییرات مفاصل و استخوان‌ها استفاده کرده و با انجام آزمایش خون نشانه‌های التهاب در بدن را شناسایی کند. در صورتی که پزشک به عفونت شک داشته باشد از آزمایش مستقیم مایع مفصلی کمک می‌گیرد.

درمان آرتریت پسوریاتیک

درمان آرتریت پسوریاتیک به سن بیمار، علائم، شدت بیماری و وضعیت سلامت فرد بستگی دارد. علائم پوستی و درگیری مفصلی به صورت هم‌زمان با هم درمان می‌شود. تشخیص به موقع و درمان مناسب از آسیب به مفصل پیشگیری می‌کند.

هدف از درمان بیماری پسوریازیس به طور کلی دست‌یابی به اهداف زیر است:

• پیشگیری از پیشرفت بیماری
• کاهش التهاب
• درمان ضایعات پوستی
• کاهش درد
• حفظ دامنه حرکات مفاصل

داروهای مورد استفاده در درمان آرتریت پسوریاتیک به شرح زیر است:

• داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی
• کورتیکواستروئیدها
• داروهای تعدیل‌کننده سیستم ایمنی

در کنار درمان دارویی، فیزیوتراپی و کاردرمانی نیز به کنترل علائم و جلوگیری از پیشرفت بیماری کمک می‌کند.

در موارد نادری که آسیب مفصل شدید بوده و به درمان دارویی پاسخ ندهد، امکان دارد مفصل نیاز به جراحی داشته باشد.

عوارض آرتریت پسوریاتیک

تعداد کمی از افراد مبتلا به آرتریت پسوریاتیک ممکن است به آرتریت موتیلان دچار شوند. آرتریت موتیلان فرم شدید، دردناک و ناتوان‌کننده‌ای از آرتریت پسوریاتیک است که در طول زمان باعث از بین رفتن استخوان‌های کوچک دست به ویژه انگشتان شده و منجر به تغییر شکل دست و ناتوانی دائمی می‌شود.

علاوه بر این احتمال ابتلا به فشار خون بالا، دیابت، بیماری‌های قلبی-عروقی، سایر بیماری‌های خودایمنی و اختلالات مربوط به روان مثل افسردگی در افراد مبتلا به آرتریت پسوریاتیک بیشتر است.

بایدها و نبایدها در درمان بیماری آرتریت پسوریاتیک

اقداماتی که بهتر است برای کنترل این بیماری انجام شود شامل موارد زیر است:

• ورزش کردن به طور منظم
• کاهش وزن (درصورتی که بیمار اضافه وزن داشته باشد)
• پرهیز از مصرف الکل
• پرهیز از مصرف دخانیات
• عدم استفاده از داروهای گیاهی (به دلیل احتمال تداخل با داروهای تجویز شده)

تشدید علائم آرتریت پسوریاتیک

عواملی که منجر به تشدید علائم این بیماری می‌شود شامل موارد زیر است:

• عدم مصرف داروهای تجویز شده توسط پزشک
• آسیب پوستی مثل سوختگی با آفتاب
• عفونت
• کمبود خواب
• استرس
• اضافه وزن

ابتلای خانوادگی به پسوریازیس و آرتریت پسوریاتیک

یکی از عوامل خطر در ابتلا به بیماری پسوریازیس، زمینه ژنتیکی است. در صورت ابتلای یکی از والدین به این بیماری، احتمال بروز بیماری در فرزندان افزایش یافته و اگر هر دو والد به این بیماری مبتلا باشند، احتمال ابتلا بیشتر هم خواهد شد.

رژیم غذایی مناسب بیماری آرتریت پسوریاتیک

مطابق توصیه پزشکان، رژیم غذایی آرتریت پسوریاتیک باید سالم و بر اساس رسیدن به وزن مطلوب باشد. طبق تحقیقات انجام شده، بافت چربی پروتئین‌هایی تولید می‌کند که منجر به بروز التهاب می‌شود.

رژیم غذایی توصیه شده در آرتریت پسوریاتیک شامل محدودیت مصرف چربی، کربوهیدرات، قند و سرشار از میوه و سبزیجات است. بهتر است مواد غذایی کاهنده التهاب مثل هویج، گوجه‌فرنگی، اسفناج، ماهی، تخم‌مرغ و کلم در رژیم غذایی گنجانده شود.

زندگی با بیماری آرتریت پسوریاتیک

بیماری پسوریاتیک درمان قطعی ندارد، اما با استفاده از درمان‌های دارویی جدید و اصلاح سبک زندگی علائم بیماری به خوبی کنترل می‌شود.

ویزیت منظم و مکرر پزشک معالج، مصرف صحیح داروها، سنجش فشار خون و قند خون برای کنترل مناسب این بیماری توصیه می‌شود.

IR-1025-ABD-1121-AS

منابع: webmd  , hopkinsmedicine  , mayoclinic  , psoriasis  , nhs.uk  , arthritis  , rheumatology  , my.clevelandclinic  , emedicine