همه آنچه که باید درباره اهدای خون بدانید

خون سالم جان انسان‌ها را نجات می‌دهد. زنان مبتلا به عوارض دوران بارداری و زایمان، کودکان مبتلا به کم خونی شدید، افرادی که دچار تصادف شده‌اند، بیمارانی که باید جراحی شوند و مبتلایان به سرطان افرادی هستند که ممکن است به تزریق خون نیاز پیدا کنند.

از آنجایی که امکان ذخیره و نگهداری خون تنها برای مدت محدودی قبل از استفاده از آن وجود دارد، نیاز دائمی به تامین منظم خون وجود دارد. بنابراین اهدای منظم خون توسط تعداد کافی از افراد سالم برای اطمینان از در دسترس بودن همیشگی خون اهمیت زیادی دارد.

خون گرانبهاترین چیزی است که هر کسی می‌تواند به فرد دیگری هدیه بدهد، هدیه زندگی. تصمیم برای اهدای خون می‌تواند زندگی یک یا چندین نفر را نجات دهد. تفکیک خون به اجزای آن، شامل گلبول‌های قرمز، پلاکت‌ها و پلاسما، می‌تواند نجات‌بخش جان مبتلایان به بیماری‌های خاص باشد.

مراحل اهدای خون

فارغ از اینکه آیا برای اولین یا چندمین بار است که خون اهدا می‌کنیم، باید اطمینان حاصل شود که اهدای خون باعث آسیب نمی‌شود. این کار شامل بررسی خون ما برای اطمینان از بی‌خطر و سالم بودن آن برای فردی است که آن را دریافت می‌کند.

قبل از اهدای خون، از ما سوالاتی در مورد سابقه پزشکی‌مان، از جمله داروهایی که مصرف می‌کنیم، وضعیت سلامتی و سبک زندگی‌مان پرسیده می‌شود. حتی ممکن است در مورد سفرهای اخیرمان نیز از ما سوال شود. این سوالات فقط برای حفظ سلامت ما و فردی که خون را دریافت می‌کند، پرسیده می‌شود. در نهایت در مورد اینکه آیا واجد شرایط اهدای خون هستیم یا خیر و اینکه آیا ممکن است در آینده بتوانیم خون اهدا کنیم یا خیر تصمیم‌گیری می‌شود. هر گونه اطلاعاتی شخصی که از ما گرفته می‌شود محرمانه خواهد بود و برای هیچ هدف دیگری استفاده نخواهد شد.

اینکه در پاسخ به سوالاتی که از ما پرسیده می‌شود صادق باشیم بسیار مهم است، چرا که اگرچه خون همیشه برای عفونت‌هایی که می‌توانند از طریق تزریق خون منتقل شوند، مانند HIV، هپاتیت B و C و سیفلیس آزمایش می‌شود، اما ممکن است بعضی از عفونت‌های اخیر در آزمایش مشخص نشود. این بدان معنی است که حتی اگر آزمایش خون برای یک عفونت خاص منفی باشد، ممکن است همچنان بیمار دریافت کننده خون را، آلوده کند.

پس از پاسخ دادن به سوالات، مورد معاینه پزشکی شامل بررسی نبض و فشار خون و بررسی وزن قرار خواهیم گرفت. سلامتی ما برای سرویس انتقال خون بسیار مهم است و تنها در صورتی که بتوانیم با خیال راحت در آن روز خون اهدا کنیم از ما خون گرفته می‌شود.

اهدای خون فرایندی بسیار ساده است و معمولا حدود 10 دقیقه طول می‌کشد.

پس از 10 یا 15 دقیقه استراحت و مصرف مقداری نوشیدنی شیرین، می‌توانیم به فعالیت‌های عادی خود بازگردیم، اگرچه بهتر است در بقیه روز از فعالیت‌های شدید خودداری کنیم و مایعات بیشتری بنوشیم.

در هر نوبت چه مقدار خون گرفته می‌شود؟

حجم خونی که در هر نوبت گرفته می‌شود 450 سی‌سی (میلی‌لیتر) است که کمتر از 10 درصد حجم کل خون ماست (به طور متوسط یک فرد بالغ بین 4/5 تا 5 لیتر خون دارد). بدن ما قادر است ظرف 36 ساعت این حجم از دست رفته را جایگزین کند.

آیا اهدای خون بی‌خطر است؟

بله. باید به یاد داشته باشیم برای اهدا خون باید سالم و سرحال باشیم. سلامتی و تندرستی ما بسیار مهم است. سوزن و کیسه خونی که برای جمع‌آوری خون استفاده می‌شود استریل است و قابل استفاده مجدد نیست، بنابراین این فرآیند تا حد امکان ایمن است.

آیا اهدای خون فرایندی دردناک است؟

اگر قسمت داخلی آرنج خود را محکم بفشاریم متوجه می‌شویم که سوزن چه حسی دارد. تنها چیزی که احساس می‌کنیم یک فشار ملایم و خراشیدگی لحظه‌ای است. اهدای خون بسیار ایمن است و بروز ناراحتی یا مشکل در حین یا بعد از اهدا بسیار نادر است.

چه کسانی می توانند خون اهدا کنند ؟

افراد 18 تا 65 ساله‌ای که سالم هستند و عفونت قابل انتقال از طریق خون ندارند، می‌توانند خون اهدا کنند.

چند وقت یکبار می‌توانیم خون اهدا کنیم؟

بزرگسالان سالم می‌توانند به طور منظم حداقل دو بار در سال خون بدهند.

چه افرادی نباید خون اهدا کنند؟

اغلب از اهداکنندگان خون خواسته می‌شود تا برای مدتی به خاطر ایمنی خود و اینکه بدن برای جایگزینی خون فرصت داشته باشد، خون اهدا نکنند.
اگر احتمال آسیب به سلامتی در نتیجه اهدای خون وجود داشته باشد، نباید خون بدهیم. در شرایط زیر نباید خون اهدا کنیم (هرچند ممکن است بعدا بتوانیم خون اهدا کنیم):

• داشتن احساس ناخوشی
• کم خونی
• باردار بودن یا شیردهی و یا بارداری در یک سال گذشته
• ابتلا به بیماری زمینه‌ای خاصی که ممکن است باعث شود ما اهداکننده مناسبی نباشیم
• مصرف داروهای خاصی مانند آنتی‌بیوتیک

خون می‌تواند باعث انتقال عفونت‌های تهدیدکننده زندگی به بیمارانی که خون دریافت می‌کنند، شود، بنابراین اگر احتمال آسیب به بیمار دریافت‌کننده خون وجود داشته باشد، نباید خون اهدا کنیم. در شرایط زیر نباید خون اهدا کنیم:

• در صورت ابتلا یا احتمال ابتلای اخیر به بیماری‌های مقاربتی مانند HIV یا سیفلیس.
• داشتن سبک خاصی از زندگی که ما را در معرض خطر ابتلا به عفونت‌های منتقل‌شونده از طریق خون قرار می‌دهد، برای مثال داشتن بیش از یک شریک جنسی یا رابطه جنسی ناایمن.
• داشتن سابقه تزریق مواد مخدر.
• خالکوبی اخیر، سوراخ کردن گوش یا قسمت‌های دیگر بدن، در این صورت باید قبل از خون دادن مدتی صبر کنیم.

منابع: World Health Organization

IR-0623-ABD-8317-AS