شایع ترین بیماری های قلبی عروقی را بشناسید

اولین علت مرگ و میر در دنیا بیماری‌های قلبی عروقی هستند. به بیان دیگر، انسان‌ها در سرتاسر جهان بیشتر از هر علت دیگری به دلیل بیماری‌های قلبی عروقی جان خود را از دست می‌دهند.

حدود سه چهارم مرگ‌ومیرهای ناشی از بیماری‌های قلبی در کشورهایی با سطح اقتصادی پایین یا متوسط اتفاق می‌افتند. اغلب بیماری‌های قلبی عروقی قابل پیشگیری هستند و با توجه به عوامل خطری مانند مصرف دخانیات، رژیم غذایی نامناسب، چاقی و اضافه وزن، بی‌تحرکی و مصرف الکل می‌توان میزان مرگ‌ومیر ناشی از این بیماری‌ها را کاهش داد.

شایع‌ترین بیماری‌های قلبی عروقی کدام‌ها هستند؟

بیماری‌های قلبی و عروقی که به اختصار به آنها «بیماری قلبی» نیز گفته می‌شود، به دسته‌ای از مشکلات اطلاق می‌شود که اغلب آنها به پروسه‌ای با عنوان «آترواسکلروزیس» مرتبطند.

آترواسکلروزیس موقعی ایجاد می‌شود که کانون‌های تجمع چربی (پلاک) در دیواره سرخرگ‌ها ایجاد شود. ایجاد این پلاک‌ها باعث تنگ شدن عروق شده و موجب می‌گردد که خون به سختی در آن‌ها جریان یابد. با تشکیل لخته خون در نقطه تنگ‌شده، جریان خون به‌طور کامل قطع می‌شود. به این حالت سکته می‌گوییم که ممکن است در مغز یا قلب اتفاق بیفتد. در این مقاله به انواع شایع بیماری‌های قلبی و عروقی خواهیم پرداخت.

سکته قلبی یا حمله قلبی

سکته یا حمله قلبی هنگامی اتفاق می‌افتد که جریان خون در قسمتی از قلب به علت ایجاد لخته قطع می‌شود. اگر این قطع جریان به‌طور کامل رخ دهد، بخشی از عضله قلب که توسط آن شریان خو‌ن‌رسانی می‌شود، شروع به مردن می‌کند.

اغلب کسانی که برای بار اول سکته قلبی می‌کنند، به دنبال آن به زندگی طبیعی خود برمی‌گردند و سال‌ها از زندگی موثر لذت خواهند برد. ولی تجربه یک حمله قلبی بدان معناست که ما نیاز به ایجاد تغییراتی در سبک زندگی خود داریم.

داروها و تغییر سبک زندگی که توسط پزشک به ما توصیه می‌شود بر مبنای میزان وسعت حمله قلبی متفاوت خواهد بود.

نارسایی قلب

نارسایی قلب که گاه به آن نارسایی احتقانی قلب نیز گفته می‌شود، بدان معناست که قلب، خون را آنگونه که باید پمپ نمی‌کند. نارسایی قلب به معنای کم شدن توان انقباضی قلب است. در این شرایط هم قلب به کار خود ادامه می‌دهد، ولی نمی‌تواند نیاز اکسیژن بدن را تامین کند.

نارسایی قلب در صورت عدم درمان به مرور زمان وخیم‌تر می‌شود. در صورتی که شخصی از بستگان ما به نارسایی قلب مبتلاست، خوب است که او را به رعایت دقیق توصیه‌های پزشک تشویق کنیم. عمل کردن به این توصیه‌ها، نقشی تعیین‌کننده در جلوگیری از پیشرفت بیماری دارد.

آریتمی (اختلالات ریتم قلب)

آریتمی به معنی ریتم غیرطبیعی قلب است. انواع مختلفی از آریتمی وجود دارد. در شرایط آرتیمی، ضربان قلب کند، تند و یا نامنظم می‌شود.
آریتمی می‌تواند راندمان کار قلب را تحت تاثیر قرار دهد. با ضربان قلب نامنظم، قلب ما ممکن است توانایی کافی برای پمپ خون جهت برطرف کردن نیازهای بدن را نداشته باشد.

بیماری‌های دریچه‌ای قلب

هنگامی که دریچه‌های قلب به اندازه کافی باز نمی‌شوند و در نتیجه، خون به‌طور طبیعی از آن عبور نمی‌کند، شرایطی ایجاد می‌شود که به آن تنگی دریچه می‌گوییم.
زمانی که دریچه قلب به طور طبیعی بسته نمی‌شود، خون از طریق این دریچه نشت می‌کند که به آن پس زدن خون از دریچه گفته می‌شود.

پرولاپس دریچه به حالتی گفته می‌شود که در آن، لت‌های دریچه (اعضای تشکیل‌دهنده دریچه قلب که به‌طور طبیعی در سمت چپ، دو و در سمت راست، سه عدد هستند) به سمت محفظه بالای قسمتی که دریچه در آن قرار دارد، برآمده شوند.

درمان‌های معمول قلب

در ادامه به درمان‌های معمول قلب در انواع بیماری‌های قلبی عروقی می‌پردازیم:

درمان مشکلات دریچه‌ای قلب

افرادی که دچار بیماری‌های دریچه‌ای قلب هستند، ممکن است تحت درمان دارویی قرار بگیرند. تجویز این داروها با هدف برطرف کردن علائم و کاهش خطر لخته خون است.

من می‌توانم به جای جراحی دریچه از دارو استفاده کنم؟

اگرچه داروها نقش بسیار مهمی در درمان بیماری‌های دریچه‌ای دارند، ولی هیچ دارویی تاکنون تولید نشده است که بتواند از نشت یک دریچه جلوگیری کند. به دلیل مشابه، دارویی وجود ندارد که دریچه‌ای که دچار تنگی شده است را به اندازه طبیعی باز کند. با وجود این، درمان دارویی در بعضی از بیماران بهترین گزینه است. به‌طور مثال برای بیمارانی که مشکلات دریچه‌ای بسیار خفیف دارند و یا بیمارانی که به دلایلی امکان انجام عمل جراحی در آنها وجود ندارد.

چه زمانی ترمیم و یا تعویض دریچه نسبت به درمان دارویی اولویت دارد؟

هنگامی که بیماری ما به مراحل پیشرفته می‌رسد، درمان جراحی احتمالا مورد نیاز خواهد بود. تصمیم نهایی در مورد جراحی بعد از مشورت تیم پزشکی گرفته می‌شود.

درمان آریتمی

اگر جهت کنترل آریتمی داروهای مناسب تجویز و دقیقا طبق توصیه پزشک مصرف شوند، می‌توانند معجزه کنند. داروها می‌توانند از سکته قلبی یا سکته مغزی جلوگیری کنند. همچنین می‌توانند موجب پیشگیری از عوارض بیماری‌های قلبی شوند و پیشرفت بیماری‌های عروق خونرسان قلب را کند کنند.

بعضی از داروهایی که در کنترل آریتمی مورد استفاده قرار می‌گیرند شامل بلوک‌کننده‌های کانال‌های کلسیمی، بتا بلوکرها و داروهای ضد انعقاد هستند.

پیس میکر (pace maker) چیست؟

پیس میکر یک دستگاه کوچک است که با باتری کار می‌کند و به قلب کمک می‌کند که ریتم منظمی داشته باشد. پیس میکر معمولا در بیمارانی توصیه می‌شود که ضربان قلب بسیار پایین یا نامنظم دارند، یا اینکه در آنها ضربان قلب با وجود طبیعی بودن، گاهی خیلی تند و گاهی خیلی کند می‌شود.

درمان سکته قلبی

کسانی که دچار سکته قلبی می‌شوند، احتمالا به صورت مادام‌العمر باید از یک سری از داروها استفاده کنند. طیف وسیعی از داروها بعد از سکته قلبی مورد استفاده قرار می‌گیرند که معمولا به‌صورت درمان چند دارویی، بسته به وضعیت بیمار در نظر گرفته می‌شوند.

آنژیوپلاستی عروق کرونر

در این روش، یک لوله مخصوص که یک بادکنک بادنشده در سر آن قرار دارد از طریق عروق محیطی به عروق قلب فرستاده می‌شود. بادکنک در محلی که دچار تنگی یا انسداد شده است، باد می‌شود و باعث باز شدن گرفتگی و برگشت جریان خون می‌گردد.

این روش معمولا همراه با قراردادن یک استنت انجام می‌شود که باعث استحکام منطقه‌ی ترمیم‌شده و جلوگیری از گرفتگی مجدد می‌شود. استنت که به «فنر قلب» هم معروف است، در اصل یک استوانه فلزی است که دارای سوراخ های متعدد به اشکال گوناگون بوده و جهت درمان تنگی‌های داخل عروق کرونر قلب، در داخل آنها قرار داده می‌شود. این روش نسبت به جراحی قلب باز، روشی کم‌تهاجمی‌تر است. این عمل باعث می‌شود که:

• جریان خون در شریان مسدودشده افزایش یابد.
• درد سینه (آنژین) کاسته شود.
• توانایی فعالیت‌های فیزیکی بیمار افزایش یابد.

جراحی قلب باز (bypass)

در این روش، جریان خون در قسمتی از شریان قلب که مسدود شده است، توسط تکه‌ای از شریان یا وریدی که از قسمت‌های دیگر بدن برداشته شده، مجددا برقرار می‌شود. در بعضی از بیماران بسته به تعداد نقاط قلب که دچار گرفتگی شده‌اند ممکن است نیاز به بیش از یک بای پس باشد.

درمان‌های دارویی مشکلات قلبی

داروهایی که به‌دنبال مشکلات قلبی تجویز می‌شوند، برای از بین بردن علائم بیماری و همچنین جلوگیری از بروز مجدد سکته قلبی یا مغزی هستند.

اگر از یک بیمار قلبی مراقبت می‌کنیم، خود را موظف بدانیم که به بیمار کمک کنیم تا داروهای خود را همانگونه که پزشک توصیه کرده است، مصرف کند. در مورد داروهایی که بیمارِ ما مصرف می‌کند، مطالعه کنیم. بهتر است ما از علت تجویز این داروها توسط پزشک آگاه باشیم.

بسیار مهم است توصیه‌های پزشک را به دقت دنبال کنیم. پس از پزشک سوال کنیم و در صورت لزوم یادداشت برداریم.

منابع: American Heart Association, WebMed, World Health Organization (WHO)

IR-0622-ABD-6729-WE