فرزندم را کجا بخوابانم؟
برخی از والدین ترجیح می‌دهند فرزند کوچک خود را در تخت‌خواب خود بخوابانند. بعضی‌ها به‌قدری نسبت به این مساله حساس هستند که می‌گویند کودک فقط باید در تخت‌خواب والدینش بخوابد. اما برخی از والدین نسبت به جدی بودن خطرات اشتراک تخت‌خواب آگاهند. در این نوشتار درباره مزایا و معایب حالت‌های مختلف برای خواب کودک صحبت می‌کنیم.
اشتراک تخت‌خواب یا اشتراک اتاق؟
بدیهی است که یکی از حالت‌ها، خوابیدن کودک در اتاق جداست، اما وقتی صحبت از اشتراک است با دو حالت روبه‌رو هستیم:
- اشتراک تخت‌خواب: به معنای خوابیدن کودک در تخت‌خواب والدین
- اشتراک اتاق: که منظور از آن خوابیدن کودک در اتاق والدین، اما در تختی جدا است.
چرا برخی والدین فرزند را در تخت‌خواب خود می‌خوابانند؟
مطالعات علمی نشان می‌دهد که اشتراک تخت‌خواب با کودک، فواید زیر را به همراه دارد:
- شیردهی مادر را تسهیل می‌کند؛ زیرا شیردهی در هنگام شب برای مادر آسان‌تر است.
- همزمانی خواب مادر و کودک به راحتی قابل اجراست.
- کودک به‌خصوص در ماه‌های نخست زندگی، راحت‌تر به خواب می‌رود.
- والدین شاغل، مدت بیشتری را در کنار فرزند خود سپری می‌نمایند.
معایب اشتراک تخت‌خواب با فرزند
اشتراک تخت‌خواب در کشورهای اروپایی و آمریکای شمالی با مرگ و میر بیشتر نوزادان همراه است. در کشورهای آسیایی اشتراک تخت‌خواب با افزایش این آمار همراه نیست. علت این تفاوت آماری، استفاده از لوازم خواب متفاوت از جنس مختلف و شاید نکات دیگر فرهنگی است که شناخت آنها به تحقیقات جامعه‌شناسی عمیق و گسترده نیاز دارد.
به هر حال، اشتراک تخت‌خواب با افزایش احتمال خفگی، گیر افتادن و مرگ ناگهانی نوزاد همراه است. این خطر به‌خصوص برای کودکان در سه ماهه نخست زندگی بیشتر است. اگر کودک در تخت‌خواب والدین می‌خوابد، باید به نکات زیر دقت شود:
- تا حد ممکن از لوازم خواب نرم پرهیز کنیم. ملحفه، پتو و گاهی بالش ممکن است باعث خفگی کودک گردند.
- اگر تشک با دیوار یا کناره‌های تخت، مانند تاج تخت، فاصله داشته باشد و فضای خالی بین آنها وجود داشته باشد، ممکن است کودک در این فاصله گیر بیفتد و باعث خفگی یا آسیب به کودک شود.
- تخت‌هایی که دیواره مشبک دارند (به طوری‌که بخشی از بدن کودک بتواند از آن رد شود)، خطرآفرین هستند.
گزارش‌های خفگی کودکان بین 4 تا 12 ماهگی در تخت والدین نشان می‌دهد که لوازم خواب نرم مانند پتو یا بالش بیشترین نقش را در وقوع این حوادث دارند. کودک باید همواره به پشت، بدون بالش، روی یک تشک سفت خوابانده شود.
علاوه بر خطراتی که متوجه کودک است، پدر و مادر هم هنگام استفاده از تخت‌خواب اشتراکی مشکلاتی را تجربه می‌کنند. والدینی که در تخت‌خواب مشترک با کودک می‌خوابند ممکن است نتوانند خواب خوب و عمیقی را تجربه کنند. از سوی دیگر، کودکی که عادت می‌کند کنار والدین بخوابد، در آینده به‌سختی می‌تواند تنها بخوابد. چنین کودکی بیدار می‌ماند تا والدین بخوابند و این امر مشکلات خاص خود را به‌وجود می‌آورد.
اتاق مشترک، تخت‌خواب جدا برای کودک
برخی از والدین نه اتاق جدا را می‌پسندند و نه تخت مشترک را. راهکار این دسته از والدین استفاده از تخت جدا در اتاق خواب خودشان است. بدین ترتیب هم از خطرهای ناشی از خوابیدن کودک در تخت والدین پرهیز می‌شود، هم راحتی شیر دادن به کودک و لذت بردن از دیدن او به قوت خود باقی می‌ماند. می‌توان تخت کودک را تا حد امکان به تخت والدین نزدیک کرد یا حتی چسباند. در نهایت، هر پدر و مادری بر پایه شرایط خود با توجه به مزایا و معایب هر روش، بهترین محل خواب را برای کودک خود برمی‌گزینند.
در صورت اشتراک تخت‌خواب با فرزندمان به چه نکاتی توجه کنیم
اگر به هر دلیل تصمیم بگیریم که کودک را در تخت‌خواب خود بخوابانیم، بهتر است برای کاهش خطرات به نکات زیر توجه کنیم:
- از خواباندن کودک زیر 4 ماهه در تخت‌خواب خود خودداری کرده و به جای آن، از یک گهواره در کنار تخت‌خواب استفاده کنیم.
- همیشه باید کودک را به پشت بخوابانیم. این کار احتمال مرگ ناگهانی نوزاد را کاهش می‌دهد.
- حداقل لباس لازم را باید به نوزاد بپوشانیم. احساس گرمای بیش از حد یکی از مشکلات حین خواب نوزادانی است که در تخت‌خواب والدین می‌خوابند.
- کودک نباید به تنهایی روی تخت‌خواب والدین خوابانده شود.
- از خواباندن کودک روی جاهایی که سطح نرم دارند، خودداری کنیم.
- اگر در بالا یا پایین تخت‌خواب سوراخ‌هایی قرار دارد که احتمال عبور بخشی از بدن کودک به ویژه سر از آنها وجود دارد، این تخت برای اشتراک با کودک مناسب نیست.
- باید مطمئن شویم که تشک و تخت‌خواب به طور دقیق هم‌اندازه هستند و کودک بین تشک و کناره تخت گیر نمی‌افتد.
- هنگامی که کودک خواب است، نباید سرش را بپوشانیم.
- باید لوازم و اجسام روی تخت‌خواب را به حداقل ممکن رسانیم به طوری‌که هیچ‌گونه ملحفه، پتو یا بالش اضافی روی تخت نباشد.
- هنگام اشتراک تخت‌خواب با کودک، از نوشیدن مشروبات الکلی یا داروهای خواب‌آور خودداری کنیم؛ زیرا این کار احتمال غلتیدن ناخواسته بر روی کودک را افزایش می‌دهد.
- تخت‌خواب نباید نزدیک پرده باشد؛ زیرا ممکن است کودک در نخ پرده گیر بیفتد یا آسیب ببیند.
- اگر کودک روی قفسه‌سینه‌مان خوابید، حواس‌مان باشد به خواب نرویم.
- در جاهای دیگر که فضا کم است مانند روی مبل یا جاهای مشابه، نباید با کودک به صورت مشترک بخوابیم.
زمان جدا خوابیدن کودک
شواهد موجود نشان می‌دهد بهتر است تا 6 ماهگی کودک در اتاق والدین بخوابد.
بهترین وقت برای جدا کردن اتاق کودک یک سالگی است.
