همه چیز درباره بیماری درماتیت

بیمار ی درماتیت چیست؟

درماتیت در واقع نوعی از بیماری­‌های التهابی خارش‌دار پوست است که به دنبال تغییر در لایه سطحی پوست (اپیدرم) به وجود می‌آید. این بیماری انواع و علل مختلفی دارد و معمولا شامل خارش، خشکی پوست، و یا راش (قرمزی پوست) است. همچنین می‌تواند باعث ایجاد تاول، خروج مایع از تاول، دلمه بستن و پوسته پوسته شدن شود.

معمولا اصطلاح درماتیت و اگزما به جای هم به کار برده می‌شود، اما خوب است بدانیم به همه انواع درماتیت، اگزما نمی‌گویند.

درماتیت واگیردار نیست و باعث ایجاد آسیب جدی نمی‌شود اما باعث به وجود آمدن احساس ناخوشایندی برای ما می‌شود.

انواع درماتیت پوست

انواع متفاوتی از درماتیت وجود دارد. بعضی از آن‌ها به مدت طولانی باقی می‌مانند، در صورتی که برخی دیگر دوره‌ای بروز پیدا می‌کنند. بعضی از انواع درماتیت در کودکان شایع‌تر از بزرگسالان است.

در اینجا شایع‌ترین انواع درماتیت را مرور می‌کنیم:

درماتیت آتوپیک (اگزما)

درماتیت آتوپیک که به آن اگزما هم گفته می‌شود، معمولا همراه با سابقه خانوادگی و در دوره نوزادی شایع‌تر است.

درمان مشخصی برای درماتیت آتوپیک وجود ندارد. این بیماری به صورت دوره‌ای ظاهر می‌شود.

درماتیت تماسی

درماتیت تماسی زمانی اتفاق می‌افتد که یک ماده مشخصی با پوست ما برخورد کرده و باعث ایجاد واکنش نامطلوب در آن می‌شود. این واکنش می‌تواند باعث ایجاد راش‌های پوستی، سوزش، خارش و تاول شود.

درماتیت تماسی می‌تواند در نتیجه حساسیت و یا یک واکنش تحریکی به وجود آید.

در درماتیت تماسی نوع تحریکی ماده خارجی به طور مستقیم باعث آسیب رسیدن به پوست و ایجاد واکنش می‌شود. در حالی که در درماتیت تماسی نوع آلرژیک ماده خارجی با تحریک سیستم ایمنی و به طور غیر مستقیم باعث ایجاد واکنش پوستی خواهد شد.

درماتیت دیس هیدروتیک

در درماتیت دیس هیدروتیک پوست نمی‌تواند از خود محافظت کند. نتیجه خشکی پوست و خارش است که معمولا با تاول‌های ریز همراهی دارد. این نوع درماتیت معمولا در دست‌ها و پاها و به خصوص در کسانی که زیاد در این نواحی  عرق می‌کنند دیده می‌شود.

درماتیت سبورئیک

به درماتیت سبورئیک در شیرخواران اصطلاحا کلاه گهواره گفته می‌شود. این نوع از درماتیت معمولا روی پوست سر دیده می‌شود. هر چند ممکن است صورت، اطراف گوش‌ها و قفسه سینه را هم درگیر کند.

درماتیت سبورئیک باعث فلسی شدن (تکه تکه شدن) پوست سر، تغییر رنگ پوست و شوره می‌شود.

استرس و کمبود خواب می‌تواند این علائم را شدیدتر کند.

 (Nummular) درماتیت سکه‌ای

درماتیت سکه‌ای معمولا به دنبال آسیب به پوست و به شکل زخم‌های بیضی شکل ظاهر میشود.

نورودرماتیت

نورودرماتیت اغلب به خاطر استرس ایجاد شده و باعث به وجود آمدن تکه‌های خارش دار در پوست می‌شود.

علائم درماتیت

علائم درماتیت بستگی به نوعی درماتیتی دارد که ما را درگیر می‌کند. ما ممکن است یک نوع و گاهی چند نوع درماتیت را همزمان داشته باشیم. همچنین علائم می‌تواند از خفیف تا شدید باشد.

برخی از شایع‌ترین علائم درماتیت:

• خارش
• راش یا قرمزی پوست که می‌تواند شبیه سوختگی باشد.
• تاول
• خشکی پوست
• ضخیم شدن و ورم پوست
• پوسته پوسته شدن و چین خوردن پوست
• زخم‌های دردناک
• در صورت خاراندن ممکن است خون یا مایع از پوست خارج شود.

علل درماتیت

درماتیت به دنبال ترکیبی از فعالیت سیستم ایمنی بدن، ژنتیک و محرک‌های محیطی به وجود می‌آید.

• سیستم ایمنی:

گاهی اوقات سیستم ایمنی بدن نسبت به محرک‌ها یا موارد حساسیت‌زا واکنش شدیدی نشان می‌دهد که در نتیجه باعث به وجود آمدن التهاب در پوست می‌شود.

• ژنتیک:

تحقیقات نشان داده است که اگر یکی از افراد خانواده مبتلا به درماتیت باشد، احتمال اینکه ما به این بیماری دچار شویم بیشتر است.

• محیط:

فاکتورهای محیطی مثل قرار گرفتن در معرض دود سیگار و برخی آلاینده‌های هوا با از دست دادن رطوبت پوست و احتمال ابتلا به درماتیت همراهی دارد.

مواد معطر موجود در برخی محصولات پوستی و صابون‌ها هم می‌تواند درماتیت ایجاد کند.

در صورت ابتلا به درماتیت، ممکن است مشکلات دیگری همراه آن داشته باشیم از جمله:

• کمبود خواب
• اضطراب
• افسردگی
• آسم
• آلرژی

تشخیص درماتیت

پزشک معمولا با مشاهده و معاینه پوست و سوالاتی که می‌پرسد به تشخیص درماتیت می‌رسد.

گاهی اوقات لازم است بررسی‌های بیشتری انجام شود از جمله:

• انجام آزمایش خون برای پیدا کردن علت راش یا قرمزی پوست
• نمونه‌برداری از پوست برای مشخص کردن نوع درماتیت
• تست پوستی آلرژی: این تست برای درماتیت تماسی و مشخص کردن ماده‌ای که باعث ایجاد آن می‌شود کاربرد دارد.

درمان درماتیت

درمان درماتیت به نوع آن، شدت  و عامل ایجادکننده بیماری بستگی دارد. بسیاری از انواع درماتیت خود به خود برطرف می‌شوند. به عنوان مثال درماتیت تماسی زمانی که تماس با ماده محرک از بین برود اغلب رو به بهبودی می‌رود.

درمان دارویی درماتیت

در صورتی که درماتیت بهبود پیدا نکند پزشک ممکن است موارد زیر را تجویز کند:

• داروهایی که آلرژی و خارش را کم می‌کنند مثل آنتی هیستامین‌ها
• نوردرمانی، یا قرار گرفتن نواحی درگیر پوست در معرض مقدار تعیین شده نور
• استفاده از کرم‌های موضعی حاوی استروئید برای رفع التهاب و خارش
• کرم یا لوسیون برای رفع خشکی پوست
• داروهای خوراکی که باعث کاهش پاسخ سیستم ایمنی می‌شوند.

در صورتی که عفونت وجود داشته باشد پزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک تجویز کند.

درمان خانگی درماتیت

راهکارهایی که برای درمان درماتیت در خانه توصیه می‌شود، شامل موارد زیر است:

• استفاده از مرطوب کننده‌ها. بهتر است بلافاصله بعد از حمام کردن از محصولات مرطوب کننده پوست استفاده کنیم. مرطوب کننده‌ها باعث می‌شوند پوست ما خشک نشود.
• از گرمای بیش از اندازه دوری کنیم. بهتر است محیط اطرافمان را در دمای پایین نگه داریم و از رطوبت زیاد اجتناب کنیم.
• از پوستمان محافظت کنیم. از هر چیزی که ممکن است باعث آزرده شدن پوست بدنمان شود مثل لباس‌های پشمی دوری کنیم.
• کاهش استرس. از آن‌جایی که گفتیم استرس می‌تواند باعث تشدید بیماری شود بهتر است سعی کنیم با مراجعه به روان‌‌درمانگر و یا پزشک متخصص روانپزشک استرس خودمان را مدیریت کنیم.
• از آب ولرم در حمام استفاده کنیم. بهتر است هنگام استحمام به جای آب داغ از آب ولرم استفده کرده و بیشتر از یک بار در روز دوش نگیریم.
• از صابون‌های ملایم و بدون عطر برای شستشو استفده کنیم.
• از خاراندن ضایعات به وجود آمده پرهیز کنیم.

بیشتر بخوانید: علائم کبد چرب چیست و چگونه درمان میشو؟

روش های پیشگیری از درماتیت

بهترین راه برای پیشگیری از درماتیت، دوری از مواردی است که باعث تحریک پوست می‌شود.

راهکارهایی که به ما کمک می‌کند کمتر در معرض مواد محرک و حساسیت‌زا قرار بگیریم شامل موارد زیر است:

• تمیز نگه داشتن پوست. بهتر است در صورت تماس با هر نوع ماده محرک بلافاصله پوستمان را آب ولرم شسته و از مرطوب کننده استفاده کنیم.
• استفاده از دستکش برای محافظت از دست‌ها. باید به این نکته توجه کنیم که تعریق می‌تواند باعث تشدید درماتیت شود، بنابراین بهتر است هر از گاهی دست‌کش‌ها را از دستمان خارج کنیم و از دست‌کش نخی استفاده کنیم.
• محصولاتی که باعث تحریک پوست می‌شوند را جایگزین کنیم. بهتر است اجزائ تشکیل دهنده محصولات آرایشی و بهداشتی مورد استفاده را از روی جعبه بخوانیم و در صورتی که مواد موجود در آن‌ها باعث تحریک پوست می‌شوند، آن را با محصول دیگری جایگزین کنیم.
• از مرطوب‌ کننده ها به طور مداوم و به مقدار زیاد استفاده کنیم. این کار از خشک شدن پوست جلوگیری کرده و از آن در مقابل موارد محرک محافظت می‌کند.

عوامل خطر درماتیت

شایع‌ترین عوامل خطر به وجود آورنده درماتیت شامل موارد زیر است:

• سن: درماتیت در هر سنی ممکن است ایجاد شود. اما برخی انواع آن مثل اگزما(درماتیت آتوپیک) در شیرخواران شایع‌تر است.
• آسم و آلرژی: افرادی که دارای سابقه خانوادگی یا فردی آسم، آلرژی و اگزما هستند، بیشتر در معرض ابتلا به درماتیت قرار دارند.
• شغل: مشاغلی که ما را در تماس با فلزات خاص، حلال‌ها و یا محلول‌های شستشو قرار می‌دهند؛ احتمال ابتلا به درماتیت تماسی را زیاد می‌کنند.
• شرایط سلامتی بدن: شرایطی مثل نارسایی قلب، بیماری پارکینسون و ایدز احتمال ابتلا به درماتیت سبورئیک را افزایش می‌دهند.

منابع:
dermnetnz , mayoclinic , my.clevelandclinic , nhs.uk , healthline

IR-0425-ABD-9437-AS