علت و درمان فشار خون در دوران بارداری

انواع فشار خون بالا در بارداری

چند نوع فشار خون بالا در دوره حاملگی دیده می‌شود. انواع فشار خون بستگی به این دارد که در چه زمانی شروع شده (قبل از بارداری، حین آن یا بعد از زایمان) و علائم مربوط به آن چیست.

شایع‌ترین انواع فشار خون در دوره حاملگی شامل موارد زیر است:

فشار خون مزمن

منظور از فشار خون مزمن، یعنی پیش از هفته ۲۰ام بارداری فشار خون مادر بالا بوده و بعد از زایمان هم همچنان بالا خواهد ماند. ممکن است پره‌اکلامپسی (در ادامه پره‌اکلامپسی را توضیح خواهیم داد) به فشار خون مزمن دردوره بارداری اضافه شود.

فشار خون بارداری

فشار خون بارداری، یعنی افزایش فشار خون بعد از هفته ۲۰ ام حاملگی اتفاق بیوفتد. در فشار خون بارداری پروتئین در ادرار دفع نمی‌شود و نشانه‌ای از آسیب به ارگان‌های بدن وجود ندارد. هر چند ممکن است فشار خون بارداری به سمت پره‌اکلامپسی پیشرفت کند.

پره اکلامپسی (اکلامپسی)

پره‌اکلامپسی در خانمی اتفاق می‌افتد که پیش از هفته ۲۰ حاملگی فشار خون نرمال داشته و از این زمان دچار افزایش فشار خون و دفع پروتئین در ادرار شده است.

پره‌اکلامپسی ممکن است ارگان‌های مختلف بدن از جمله کلیه ها را درگیر کند اما در صورت درگیری مغز باعث تشنج خواهدشد، که به آن اکلامپسی گفته می‌شود.

علائم فشار خون بالا در بارداری چیست؟

همان طور که گفتیم که در فشار خون مزمن و فشار خون بارداری به دلیل اینکه آسیب ارگان‌ها وجود ندارد، علائم زیادی دیده نمی‌شود.

بیشتر علائم مربوط به پره‌اکلامپسی و شامل موارد زیر است:

• سردردی که خوب نمی‌شود.
• تغییر بینایی مثل تاری دید،دیدن نقاطی در میدان بینایی
• درد در قسمت بالای شکم
• تهوع و استفراغ
• تورم صورت و دست‌ها
• افزایش ناگهانی وزن
• به سختی نفس کشیدن

علت فشار خون بالا در دوران بارداری چیست؟

علت دقیق افزایش فشار خون در دوره بارداری ناشناخته است. هر چند مواردی شناخته شده‌اند که می‌توانند خطر ابتلا به افزایش فشار خون را زیاد کنند. این موارد به شرح زیر است:

• اولین بارداری مادر باشد.
• سابقه پره‌اکلامپسی
• سابقه فشار خون مزمن،بیماری مزمن کلیه یا هر دو
• سابقه ایجاد ترومبوز (لخته خون)
• حاملگی دوقلویی و سه قلویی
• حاملگی به وسیله روش‌های کمک بارداری
• سابقه خانوادگی پره‌اکلامپسی
• داشتن دیابت نوع ۱ و ۲
• چاقی
• داشتن لوپوس
• سن بالای ۴۰ سال مادر

درمان فشار خون بالا در بارداری چگونه است؟

درمان فشار خون در دوره بارداری با توجه به شرایط سلامت مادر، سن حاملگی و وخیم بودن شرایط به روش‌های متفاوتی انجام می‌شود.

در صورت بالا بودن فشار خون، باید با فاصله‌های کوتاه مدت مادر توسط پزشک ویزیت شود.

در هر ویزیت فشارخون مادر و علائم پره‌اکلامپسی و همچنین وجود پروتئین در ادرار بررسی می‌شود در این ویزیت‌ها پزشک سلامت جنین را هم ارزیابی خواهد کرد.

هدف از درمان کاهش فشارخون جلوگیری ازآسیب به ارگان‌های بدن است.

برای کاهش فشار خون بالا در بارداری چه بخوریم؟

یک رژیم غذایی سالم و متعادل تنها راه مقابله با فشار خون بالا در دوره حاملگی است.

غذاهایی که برای مبتلایان فشار خون بالا در این مدت توصیه می‌شودشامل موارد زیر هستند:

• غذاهای دارای اسید‌های چرب مثل آجیل (فندق، گردو) و میوه‌ها (آووکادو) ، روغن زیتون و روغن نارگیل
• غذاهای سرشار از کلسیم و منیزیم مثل اسفناج، بروکلی، گوجه
• مکمل ویتامین دی و غذاهایی مثل پنیر و زرده تخم مرغ
• غلات کامل مثل برنج قهوه‌ای ، آرد گندم کامل
• محصولات لبنی تخمیر شده مثل ماست، پنیر پارمزان، پنیر چدار

پیشگیری از فشار خون بالا در دوران حاملگی

از آن‌جایی که علت ایجاد فشار خون بالا در دوران حاملگی هنوز مشخص نیست، پیشگیری از آن هم راحت نخواهد بود.

بهترین کاری که می‌توانیم برای پیشگیری از ابتلا به فشار خون بالا چه در دوران بارداری و چه در سایر موارد انجام دهیم، رعایت کردن موارد زیر است:

• نگه داشتن وزن بدن در محدوده سالم
• رژیم غذایی سالم
• ورزش کردن به طور منظم
• دوری از مصرف سیگار و الکل
• استراحت به مقدار کافی

عوارض فشار خون بالا در دوران بارداری

فشار خون بالا در دوران حاملگی می‌تواند هم برای مادر و هم برای جنین عوارضی ایجاد کند.

عوارضی که برای مادر ایجاد می‌کند شامل: پره‌اکلامپسی (فشارخونی که باعث آسیب به ارگان‌های بدن شده باشد)، اکلامپسی (فشار خون بالا همراه با تشنج)، سکته مغزی، القای زایمان زودرس و پارگی جفت است.

عوارض که برای جنین به وجود می‌آورد شامل: زایمان زودرس (تولد نوزاد قبل از هفته ۳۷ حاملگی)، وزن کم جنین موقع تولد است.

فشار خون بالا در بارداری چه خطراتی برای جنین دارد؟

فشار خون بالا در بارداری باعث ایجاد خطرات زیر می‌شود:

• کاهش خون‌رسانی به جفت: در صورتی که خون به مقدار کافی به جفت نرسد، جنین اکسیژن و مواد غذایی کمتری دریافت می‌کند. در نتیجه مشکلاتی مثل رشد ناکافی جنین در داخل رحم، زایمان زودرس و تولد نوزاد با وزن کم به وجود می‌آید. نوزادان نارس و با وزن کم بیشتر در معرض عوارضی مثل عفونت قرار دارند.
• پارگی جفت: در این شرایط جفت پیش از زایمان از محل اتصال خود به دیواره داخلی رحم جدا می‌شود. پارگی جفت ممکن است خونریزی شدیدی ایجاد کند که در این صورت هم برای مادر و هم برای جنین بسیار خطرناک و تهدید کننده زندگی باشد.
• محدودیت رشد داخل رحمی

منابع:
parenting.firstcry  , acog.org , cdc.gov , mayoclinic , my.clevelandclinic , nhs.uk , ahajournals

IR-0425-ABD-9429-AS