اوتیسم چیست؛ علت، علائم و درمان انواع اوتیسم کودکان

اوتیسم چیست؟

اختلال طیف اوتیسم (ASD) یک اختلال عصبی و تکاملی است که بر نحوه تعامل فرد با دیگران، برقراری ارتباط، یادگیری و رفتار او تأثیر می‌گذارد. اگرچه اوتیسم در هر سنی قابل تشخیص است، اما به عنوان یک “اختلال تکاملی” توصیف می‌شود، زیرا علائم معمولاً در دو سال اول زندگی ظاهر می‌شوند.

اغلب افراد مبتلا به اوتیسم علائم زیر را بروز می‌دهند:

• مشکل در برقراری ارتباط و تعامل با دیگران
• داشتن علایق محدود و رفتارهای تکراری
• علائمی که بر عملکرد فرد در مدرسه، کار و سایر زمینه‌های زندگی تأثیر می‌گذارد

اوتیسم به عنوان طیفی از اختلالات شناخته می‌شود، زیرا تنوع گسترده‌ای در نوع و شدت علائمی که افراد تجربه می‌کنند وجود دارد.

افراد از هر جنسیت، نژاد، قومیت و وضعیت اقتصادی ممکن است به ASD مبتلا شوند.

اگرچه بیماری اوتیسم معمولا یک اختلال مادام‌العمر است، اما درمان‌ها و مداخلات مناسب می‌توانند علائم و عملکرد روزانه فرد را بهبود بخشند.

علائم و نشانه‌های اوتیسم

مبتلایان به ASD ، علایق محدود و رفتارهای تکراری دارند و معمولا در ارتباطات و تعاملات اجتماعی به مشکل برمی‌خورند. در ادامه به نمونه‌هایی از رفتارهای رایج در مبتلایان به اوتیسم اشاره می‌کنیم. هرچند همه مبتلایان همه این رفتارها را ندارند، اما بیشتر آن‌ها چندین مورد از رفتارهای گفته شده را خواهند داشت:

علائم در ارتباطات و تعاملات اجتماعی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• برقراری تماس چشمی کم
• در زمان ارتباط با دیگران به نظر می‌رسد که به فردی که صحبت می‌کند، نگاه نمی‌کند یا به او گوش نمی‌دهد
• عدم به اشتراک گذاشتن علایق، احساسات، یا لذت بردن از اشیا یا فعالیت‌ها
• پاسخ ندادن یا کندی در واکنش به نام خود یا سایر درخواست‌های شفاهی دیگران برای جلب توجه او
• مشکل در ادامه دادن مکالمه با دیگران
• ادامه دادن به صحبت در مورد موضوع مورد علاقه خود بدون توجه به بی‌علاقگی دیگران یا بدون دادن فرصتی برای پاسخگویی
• عدم تناسب حالات چهره و حرکات بدن با مکالمه
• داشتن لحن غیرمعمول یا صدایی که ممکن است شبیه آواز خواندن یا روبات به نظر برسد
• مشکل در درک دیدگاه دیگران یا ناتوانی در پیش‌بینی یا درک رفتارهای آن‌ها
• مشکل در تطبیق رفتارها با موقعیت‌های اجتماعی
• مشکل در دوست‌یابی یا به اشتراک گذاشتن وسایل و اسباب‌بازی‌ها

رفتارهای محدود یا تکراری ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• تکرار برخی رفتارها یا داشتن رفتارهای غیرعادی، مانند تکرار کلمات یا عبارات
• داشتن علاقه شدید دائمی به موضوعات خاص، مانند اعداد، بعضی جزئیات یا حقایق
• نشان دادن علاقه بیش از حد به بعضی وسایل، مانند بعضی اشیاء متحرک یا قسمت‌هایی از اشیاء
• ناراحت شدن از تغییرات جزئی در یک روال و مشکل در تطابق یافتن با تغییر
• حساسیت بیشتر یا کمتر به محرک‌های حسی، مانند نور، صدا، لمس یا دما، در مقایسه با سایر افراد

مبتلایان به ASD ممکن است اختلال خواب داشته یا تحریک‌پذیر باشند.

افراد در طیف اوتیسم ممکن است نقاط قوت زیادی داشته باشند، از جمله:

• توانایی یادگیری مطالب باجزئیات دقیق و به خاطر سپردن اطلاعات برای مدت طولانی
• توانایی یادگیری بالا از طریق دیداری و شنیداری
• توانایی کسب مهارت عالی در ریاضیات، علوم، موسیقی یا هنر

بیشتر بخوانید: علائم زخم معده و روش های درمان آن چیست؟

علت ابتلا به اوتیسم

محققان علل اولیه اوتیسم را نمی‌دانند، اما مطالعات نشان می‌دهند که ژن‌ها همراه با عوامل محیطی می‌توانند به گونه‌ای بر تکامل تأثیر بگذارند که منجر به ASD شوند.

برخی از عواملی که با افزایش احتمال ابتلا به ASD مرتبط هستند عبارتند از:

• داشتن یک خواهر یا برادر مبتلا به اوتیسم
• سن بالای والدین
• اختلالات ژنتیکی خاص (مانند سندرم داون)
• وزن بسیار کم هنگام تولد

نحوه تشخیص اختلال اوتیسم

پزشک با ارزیابی رفتار و تکامل یک کودک می‌تواند اوتیسم را تشخیص دهد. اختلال اوتیسم معمولاً تا دو سالگی قابل تشخیص است، بنابراین ارزیابی به موقع کودک اهمیت زیادی دارد. تشخیص به موقع ASD، امکان درمان و مداخلات سریع‌تر را برای ما فراهم می‌نماید.

تشخیص اوتیسم در کودکان خردسال

تشخیص در کودکان خردسال اغلب یک فرآیند دو مرحله ای است:

مرحله 1: ارزیابی روند تکامل در طول معاینات روتین کودک

هر کودک باید توسط یک متخصص اطفال یا یک ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی در دوران کودکی معاینه شود. توصیه می‌شود که همه کودکان در ویزیت‌های 9، 18، و 24 یا 30 ماهگی از نظر تاخیر تکاملی، و در 18 و 24 ماهگی از نظر اختلال طیف اوتیسم مورد ارزیابی قرار گیرند.
اگر کودک در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به اوتیسم یا اختلالات تکاملی باشد، ممکن است تعداد این ارزیابی‌ها بیشتر باشد. کودکان در معرض خطر شامل افرادی هستند که شرایط زیر را دارند:

• ابتلای یکی از اعضای خانواده به ASD
• نشان دادن برخی از علائم ASD
• سن بالای والدین
• داشتن شرایط ژنتیکی خاصی
• وزن بسیار کم زمان تولد

توجه به تجربیات و نگرانی‌های والدین بخش مهمی از فرآیند ارزیابی کودکان خردسال است. ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی ممکن است از ما سؤالاتی درباره رفتارهای کودک بپرسد و بر اساس پاسخ‌های ما و نیز اطلاعات فرم غربالگری اوتیسم و مشاهدات بالینی، کودک را ارزیابی کند.

اگر کودک در ارزیابی‌ها، تفاوت‌های تکاملی در رفتار یا عملکرد خود نشان دهد، ممکن است ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی کودک را برای ارزیابی بیشتر به پزشک ارجاع دهد.

مرحله 2: اقدامات تشخیصی تکمیلی

معمولا یک تیم پزشکی باتجربه در تشخیص اوتیسم، ارزیابی‌های لازم را انجام خواهد داد. این تیم ممکن است شامل متخصص مغز و اعصاب کودک، متخصص تکامل کودک، روانشناس و روانپزشک کودکان و کاردرمانگر باشد.

ارزیابی تشخیصی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• معاینات پزشکی و عصبی
• ارزیابی توانایی‌های شناختی کودک
• ارزیابی توانایی‌های زبانی کودک
• مشاهده رفتار کودک
• گفتگو با والدین در مورد رفتار و تکامل کودک
• ارزیابی مهارت‌های متناسب با سن کودک برای انجام فعالیت‌های روزانه به طور مستقل، مانند غذا خوردن و لباس پوشیدن

از آنجایی که ASD یک اختلال پیچیده است که گاهی با سایر بیماری‌ها یا اختلالات یادگیری همراهی دارد، از همین رو ارزیابی کامل کودک ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• آزمایش خون
• تست شنوایی

نتیجه این ارزیابی‌ها ممکن است منجر به تشخیص قطعی و توصیه‌هایی برای درمان شود.

تشخیص اوتیسم در کودکان بزرگ‌تر و نوجوانان

والدین و معلمان اغلب اولین کسانی هستند که علائم ASD را در کودکان بزرگتر و نوجوانانی که به مدرسه می‌روند تشخیص می‌دهند. ممکن است اولیای مدرسه به والدین توصیه کنند که ارزیابی تخصصی کودک توسط پزشک انجام شود.

ممکن است والدین با پزشک در مورد مشکلات اجتماعی فرزند خود، از جمله مشکلات ظریف ارتباطی صحبت کنند. این مشکلات ظریف ارتباطی ممکن است شامل مشکل در درک لحن صدا، حالات چهره یا زبان بدن دیگران باشد. کودکان و نوجوانان بزرگتر ممکن است در درک استعاره، طنز یا طعنه مشکل داشته باشند. همچنین ممکن است آن‌ها در برقراری روابط دوستانه با همسالان خود مشکل داشته باشند.

بیشتر بخوانید: علت و علائم سکته مغزی چیست؟

راه‌های درمان اوتیسم به چه صورت است؟

درمان اوتیسم باید در اسرع وقت پس از تشخیص شروع شود. مراقبت و ارائه خدمات مناسب و به موقع می‌تواند مشکلات کودک را کاهش دهد و در عین حال به او کمک کند مهارت‌های جدید را بیاموزد و نقاط قوت خود را تقویت کند.

مبتلایان به ASD ممکن است طیف وسیعی از مشکلات داشته باشند، بنابراین درمان واحدی برای ASD وجود ندارد. همکاری نزدیک با تیم پزشکی بخش مهمی از یافتن ترکیب مناسب درمان و مداخلات است.

منبع: National Institute of Mental Health

IR-0523-ABD-8079-AS