علائم و راه‌های درمان تشنج ناشی از تب در نوزادان و کودکان

تشنج ناشی از تب، معمولا در کودکان بین شش ماه تا پنج سال با درجه حرارت بیش از 38 درجه سانتیگراد رخ می‌دهد. اکثر تشنج‌های ناشی از تب بین 12 تا 18 ماهگی و در 2 تا 4 درصد از کودکان کمتر از پنج سال رخ می‌دهد.

هرچند دیدن تشنج ناشی از تب برای فرزندمان ممکن است ترسناک باشد، اما این اختلال باعث آسیب مغزی یا تأثیر بر سطح هوش کودک نمی‌شود.

داشتن یک تشنج ناشی از تب به معنای ابتلای کودک به صرع نیست. اختلال صرع به صورت بروز دو یا چند تشنج بدون وجود تب تعریف می‌شود.

علل تشنج ناشی از تب در کودکان

• عفونت: تشنج ناشی از تب ممکن است در نتیجه تب ناشی از عفونت‌های باکتریایی یا ویروسی رخ دهد.
• واکسیناسیون: تب ممکن است به عنوان یک عارضه جانبی تزریق بعضی واکسن‌ها، به ویژه پس از واکسن سرخک، سرخجه و اوریون (MMR) رخ دهد. تب معمولاً 8 تا 14 روز پس از تزریق رخ می‌دهد.
• عوامل خطر: سابقه خانوادگی تشنج ناشی از تب، خطر بروز این عارضه را در کودک افزایش می‌دهد.
  علائم تشنج ناشی از تب

تشنج ناشی از تب معمولاً در روز اول بیماری رخ می‌دهد و در برخی موارد، تشنج اولین علامت مبنی بر ناخوشی کودک است. بیشتر تشنج‌ها زمانی رخ می‌دهند که درجه حرارت کودک بالاتر از 39 درجه سانتیگراد باشد.

تشنج‌های ناشی از تب به دو دسته ساده یا پیچیده طبقه‌بندی می‌شوند:

• ساده: در این نوع تشنج‌های ناشی از تب، که شایع‌تر نیز هستند، به طور معمول، کودک هوشیاری خود را از دست می‌دهد و دچار تشنج یا لرزش دست‌ها یا پاها می‌شود. اکثر تشنج‌ها بیش از یک تا دو دقیقه طول نمی‌کشند، اگرچه ممکن است حمله تا 15 دقیقه طول بکشد. پس از تشنج، کودک ممکن است گیج یا خواب آلود باشد، اما ضعف دست یا پا ندارد.
• پیچیده: تشنج‌های پیچیده ناشی از تب، کمتر شایع هستند و ممکن است بیش از 15 دقیقه (یا 30 دقیقه اگر متوالی باشند) طول بکشند. پس از تشنج ممکن است کودک دچار ضعف موقتی دست یا پا شود.

بیشتر بخوانید: درمان نب کودکان

ارزیابی تشنج ناشی از تب در کودکان

کودکی که تشنج ناشی از تب دارد باید در اسرع وقت توسط پزشک ویزیت شود تا علت تب مشخص گردد. برخی از کودکان، به ویژه کودکان کمتر از 12 ماه، ممکن است نیاز به بررسی و آزمایش‌هایی داشته باشند تا اطمینان حاصل شود که تب با مننژیت (عفونت و التهاب جدی پرده پوشاننده مغز) مرتبط نیست. برای این منظور ممکن است پزشک با وارد کردن سوزن در قسمت پایین کمر، نمونه مایع مغزی نخاعی را تهیه و برای بررسی به آزمایشگاه بفرستد. آزمایش‌ها و بررسی‌های دیگری نیز ممکن است برای این منظور توصیه شود.

درمان تشنج ناشی از تب در کودکان

درمان تشنج‌های طولانی مدت معمولاً شامل تجویز داروی ضدتشنج و پایش ضربان قلب، فشار خون و تنفس کودک است. اگر تشنج خود به خود متوقف شود، معمولا نیازی به مصرف داروی ضد تشنج نیست. پس از یک تشنج ساده ناشی از تب، اکثر کودکان نیازی به بستری شدن ندارند، مگر اینکه تشنج ناشی از یک عفونت جدی نیازمند درمان در بیمارستان باشد یا با تشخیص پزشک انجام بررسی‌های بیشتر لازم باشد.

پس از قطع تشنج، معمولاً پایین آوردن تب به کمک داروهای تب‌بر مانند استامینوفن یا ایبوپروفن و گاهی به کمک بدن‌شویه با آب ولرم (و نه سرد) انجام می‌شود.

بیشتر بخوانید: سرماخوردگی کودکان چیست و چه علائمی دارد؟

تکرار تشنج ناشی از تب در کودکان

کودکانی که یک نوبت تشنج ناشی از تب داشته باشند، در معرض خطر ابتلای مجدد به این عارضه هستند. تقریباً در 30 تا 35 درصد موارد تشنج ناشی از تب تکرار می‌شود. باید به خاطر داشته باشیم این عارضه لزوماً در همان درجه تب و با هر نوبت تب کردن کودک، اتفاق نمی‌افتد.
احتمال تکرار تشنج ناشی از تب در موارد زیر بیشتر است:

• سن کمتر از 15 ماه
• تب مکرر
• سابقه تشنج ناشی از تب یا ابتلا به صرع والدین یا خواهر و برادر
• فاصله کوتاه بین شروع تب و تشنج
• درجه تب پایین قبل از تشنج

اقدامات لازم در صورت بروز تب ناشی از تشنج کودک

در صورت بروز تشنج ناشی از تب برای فرزندمان، باید اقداماتی را برای جلوگیری از آسیب رسیدن به کودک انجام دهیم:

• کودک را به پهلو قرار دهیم، اما سعی نکنیم حرکت یا تشنج او را متوقف کنیم. چیزی در دهان کودک قرار ندهیم.
• حواسمان به ساعت باشد. تشنج‌هایی که بیش از پنج دقیقه طول بکشد نیاز به درمان فوری دارند. یک نفر باید در کنار کودک بماند، در حالی که فرد دیگر با اورژانس تماس می‌گیرد.
• در صورتی که فرزندمان در معرض خطر تکرار تشنج ناشی از تب باشد، باید از پزشک اقدامات لازم برای کنترل تشنج را یاد بگیریم.

پیشگیری از تب ناشی از تشنج در کودکان

در بیشتر موارد، درمان برای پیشگیری از تشنج‌های بعدی توصیه نمی‌شود. علاوه بر این، مصرف داروهای تب‌بر برای جلوگیری از بروز تب در کودک بدون تب توصیه نمی‌شود، مثلاً اگر کودک سرماخورده است اما تب ندارد.

بهتر است در زمینه کنترل تب (درجه حرارت بیشتر از 38 درجه سانتیگراد) با پزشک مشورت نماییم.

پیگیری‌های لازم در زمینه تشنج ناشی از تب

معمولا هوش و سایر جنبه‌های تکاملی مغز تحت تأثیر تشنج ناشی از تب قرار نمی‌گیرند.

صرع در کودکانی که تشنج ناشی از تب داشته‌اند، شایع‌تر است. با این حال، خطر ابتلای کودک به صرع پس از یک تشنج ساده ناشی از تب تنها کمی بیشتر از کودکانی است که هرگز دچار تشنج ناشی از تب نشده‌اند.

منبع: UpToDate

IR-0523-ABD-8110-AS