تمامی مطالب علمی این سایت، به تایید تیم علمی پزشکی داروسازی دکتر عبیدی رسیده است.
Medically Approvedاهمیت مصرف فولات (اسیدفولیک) در بارداری
آنچه در این مطلب می‌خوانیم:
مادران باردار در کنار داشتن تغذیه سالم، ممکن است به دریافت بعضی ویتامینها و مواد مغذی ضروری به صورت مکمل هم نیاز داشته باشند. در این مطلب به بررسی بیشتر اهمیت دریافت فولات (اسیدفولیک) در بارداری می‌پردازیم.
تفاوت فولات و اسیدفولیک
فولات یکی از ویتامین‌های گروه ب است که به طور طبیعی در بسیاری از غذاها وجود دارد و بدن ما برای ساختن گلبول‌های قرمز، DNA و سایر مواد ژنتیکی و تقسیم سلولی، به آن نیاز دارد. اسیدفولیک [فرم صناعی (ساختگی) فولات] است که در غذاهای غنی‌شده و بیشتر مکمل‌های غذایی موجود است.
در واقع فولات انواع متفاوتی دارد که عبارتند از:
- فولات موجود در مواد غذایی (ویتامین ب9)
- اسید فولیک ]فرم صناعی (ساختگی) فولات[ که به صورت مکمل قابل تهیه است.
- فولات فعال (5- متیلن تتراهیدروفولات) که در بعضی از مکمل‌ها وجود دارد.
به‌طور کلی، اسیدفولیک و فولات موجود در مواد غذایی در بدن به فولات فعال تبدیل می‌شوند، اما مصرف فولات فعال، برای همه افراد، به‌خصوص آن‌هایی که به علت نقص ژنتیکی، توانایی تبدیل کافی اسیدفولیک و فولات موجود در مواد غذایی به فولات فعال را ندارند، جایگزین بهتری است.
فولات فعال در بعضی از مکمل‌ها از جمله مکمل‌های روفولیک پریناتال، روفولیک رگولار و روفولیک مکس داروسازی دکتر عبیدی وجود دارد.
منابع غذایی فولات (اسیدفولیک)
فولات به طور طبیعی در بسیاری از غذاها وجود دارد، از جمله:
- جگر گاو (که نباید در دوران بارداری مصرف شود)
- سبزیجات (به خصوص مارچوبه، کلم بروکسل و سبزیجات با برگ سبز تیره مثل اسفناج)
- میوه‌ها و آب میوه‌های طبیعی (به خصوص پرتقال و آب پرتقال)
- آجیل (مثل بادام‌زمینی)، لوبیا و نخود‌فرنگی
اسیدفولیک ممکن است به بعضی از غذاها اضافه شود، از جمله:
- نان غنی شده، آرد، آرد ذرت، ماکارونی و برنج
- غلات صبحانه غنی‌شده
برای این‌که متوجه بشویم به یک غذا اسید فولیک اضافه شده است یا نه، باید برچسب اطلاعات تغذیه‌ای آن را بخوانیم.
اهمیت مصرف فولات (اسیدفولیک) قبل از بارداری
داشتن یک رژیم غذایی سالم و متنوع در بارداری به ما کمک می‌کند تا بیشتر ویتامینها و مواد معدنی مورد نیاز خود را دریافت کنیم. اما زمانی که باردار هستیم یا ممکن است باردار شویم، مصرف بعضی از مکمل‌ها از جمله مکمل اسیدفولیک هم مهم است، چون می‌تواند خطر بروز مشکلات رشد جنین در هفته‌های اولیه بارداری را کم کند.
نقایص مادرزادی در سه تا چهار هفته اول بارداری پیش می‌آیند، بنابراین وجود فولات در بدن مادر مراحل اولیه که مغز و نخاع جنین در حال تکامل است، اهمیت زیادی دارد.
مصرف اسیدفولیک می‌تواند به جلوگیری از نقایص مادرزادی که با نام نقص لوله عصبی شناخته می‌شوند، از جمله اسپینابیفیدا کمک کند. در صورت شروع نکردن مصرف اسیدفولیک پیش از بارداری، باید به محض اطلاع از بارداری خود، مصرف آن را شروع کنیم.
به این دلیل که نمی‌توانیم از تامین فولات مورد نیاز بدنمان از فقط موادغذایی مطمئن باشیم و همین‌طور به دلیل وجود نوعی نقص ژنتیکی در بدن بعضی از ما، که باعث می‌شود نتوانیم اسیدفولیک و فولات موادغذایی را به فولات فعال تبدیل کنیم، بعضی پژوهش‌ها توصیه می‌کنند برای اطمینان از دریافت فولات کافی در دوران بارداری، از مکمل‌های حاوی فولات فعال در این دوران استفاده کنیم.
مکمل روفولیک پریناتال داروسازی دکتر عبیدی، حاوی 500 میکروگرم فولات فعال و 150 میکروگرم ید است و در صورت تایید پزشک معالج، برای پیشگیری از کمبود فولات در دوران بارداری کاربرد دارد.
بهترین زمان مصرف فولات (اسیدفولیک) برای بارداری
خانم‌هایی که تصمیم به بارداری دارند، باید از سه (یا حداقل یک) ماه پیش از بارداری تا هفته دوازدهم بارداری، روزانه 400 تا 800 میکروگرم (حداقل ٤٠٠ میکروگرم) اسیدفولیک دریافت کنند تا خطر بروز ناهنجاری‌های جنینی در هفته‌های ابتدایی بارداری کاهش پیدا کند.
مزایای مصرف فولات (اسیدفولیک) پیش از بارداری
دریافت نکردن اسیدفولیک به میزان کافی، ممکن است به درست بسته‌نشدن لوله عصبی جنین و در نتیجه بروز مشکلات نقص لوله عصبی منجر شود، مشکلاتی مثل:
- اسپینابیفیدا: رشد ناقص نخاع یا مهره‌ها
- آنانسفالی: رشد ناقص بخش‌های اصلی مغز
نوزادان مبتلا به آنانسفالی معمولاً عمر زیادی ندارند و نوزادان مبتلا به اسپینابیفیدا، ممکن است برای همیشه ناتوان شوند. این مشکلات، جدی به‌شمار می‌آیند، اما خبر خوب این است که دریافت اسیدفولیک کافی ممکن است به میزان حداقل پنجاه درصد، از کودک ما در برابر وقوع نقص لوله عصبی محافظت کند.
بر اساس منابع معتبر، اگر مادری قبلاً نوزادی با نقص لوله عصبی داشته باشد، دریافت اسیدفولیک کافی ممکن است خطر داشتن فرزند دیگری با این نقص را تا هفتاد درصد کم کند. به همین دلیل، به مادرانی که قبلاً فرزندی با نقص لوله عصبی داشته‌اند، توصیه می‌شود مقدار اسید فولیک مصرفی روزانه خود را به 4000 میکروگرم (4 میلی گرم) در روز افزایش بدهند، البته در هرصورت باید در مورد میزان مصرف اسیدفولیک با پزشک خود مشورت کنیم.
مصرف اسیدفولیک قبل و در طول بارداری، ممکن است بتواند از کودک ما در برابر موارد زیر هم محافظت کند:
- شکاف کام و لب
- زایمان زودرس
- وزن کم در زمان تولد
- سقط جنین
- رشد ضعیف در رحم
عوارض کمبود فولات (اسیدفولیک) در بارداری
به دلیل اهمیتی که فولات در رشد مغز و نخاع جنین دارد، کمبودش می‌تواند به نقایص جدی مادرزادی منجر شود؛ مشکلاتی مثل نقص لوله عصبی شامل اسپینابیفیدا و آنانسفالی که پیش‌تر در موردشان توضیح دادیم.
کمبود فولات همچنین می‌تواند احتمال جدا شدن جفت از رحم را بیشتر کند یا به زایمان زودرس و یا تولد نوزاد کم‌وزن منجر شود.
کمبود فولات می‌تواند به کم‌خونی ناشی از کمبود فولات منجر شود. کم‌خونی زمانی پیش می‌آید که بدن به میزان کافی گلبول‌های قرمز سالم نداشته باشد و چون برای رساندن اکسیژن به بافت‌ها، به گلبول‌های قرمز نیاز دارد، دچار مشکل شود. این نوع کم‌خونی همچنین می‌تواند باعث شود بدن گلبول‌های قرمز غیرطبیعی بزرگی تولید کند که به درستی عمل نمی‌کنند.
چه افرادی بیشتر در معرض کمبود فولات (اسیدفولیک) قرار دارند؟
در صورت وجود احتمال بیشتری برای وقوع نقایص لوله عصبی در جنین، معمولاً مصرف مقدار بیشتری از اسیدفولیک توصیه می‌شود. به عنوان مثال اگر:
- مادر یا پدر نوزاد، نقص لوله عصبی داشته باشند.
- مادر یا پدر نوزاد، سابقه خانوادگی نقص لوله عصبی داشته باشند.
- مادر سابقه تولد یک نوزاد با نقص لوله عصبی داشته باشد.
- مادر به دیابت مبتلا باشد.
- مادر داروی ضدصرع مصرف کند.
- مادر از داروی ضد رتروویروس برای HIV استفاده کند.
در این شرایط پزشک معالج درباره میزان لازم اسیدفولیک ما را راهنمایی می‌کند.
به طور کلی با توجه به اهمیت مصرف فولات (اسیدفولیک) در بارداری، مادران باردار یا آن‌هایی که قصد بارداری دارند لازم است در این زمینه از دستورات پزشک معالج خود پیروی و از دریافت میزان کافی از این ویتامین در این دوران مطمئن شوند.
منابع: ods, clevelandclinic, healthline, ncbi, nhs, webmd
IR-1026-ABD-2572-AS
