کهیر چیست؟ انواع، علائم و روش‌های درمان

کهیر یک مشکل بسیار شایع است و حدود بیست‌درصد از افراد را در طول زندگیشان و در بعضی مواقع، درگیر می‌کند. در این مطلب قصد داریم به بررسی بیشتر انواع کهیر و راه‌های تسکین علائم آن بپردازیم.

کهیر چیست؟

به نواحی برجسته یا پف‌کرده‌، که روی پوست ظاهر می‌شوند و به شدت خارش دارند، کهیر گفته می‌شود.

علت ایجاد کهیر

کهیر زمانی ایجاد می‌شود که ماست‌سل‌ها(بعضی سلول‌های ایمنی) در پوست فعال می‌شوند و بعضی مواد شیمیایی طبیعی را آزاد می‌کنند. یکی از این موادشیمیایی، هیستامین است که باعث خارش، قرمزی و تورم پوست در ناحیه‌ای می‌شود که کهیر بروز پیدا می‌کند. در بیشتر موارد، کهیر به‌طور ناگهانی ظاهر و ظرف چندساعت هم ناپدید می‌شود.

کهیرها معمولاً به‌خوبی به درمان جواب می‌دهند، درمان هم شامل داروها و اجتناب از هر چیزی است که به ایجاد کهیر منجر می‌شود.

علائم کهیر

کهیرها برجسته‌اند و خارش زیادی دارند وممکن است در پوست‌های روشن، قرمز به نظر برسند، در حالی‌که تغییررنگ در پوست‌های تیره‌تر به‌سختی قابل مشاهده است. در بعضی موارد، نواحی برجسته، بزرگ و با هم ادغام می‌شوند. خارش معمولاً آزاردهنده‌ترین علامت کهیر است و ممکن است به اندازه‌ای شدید باشد که در کار و خواب اختلال ایجاد کند.

علائم آنژیوادم

در نیمی از افراد مبتلا به کهیر، وضعیتی به نام آنژیوادم هم بروز می‌کند. آنژیوادم شبیه کهیر است اما در لایه‌های عمیق‌تر پوست اتفاق می‌افتد. این وضعیت گاهی به تنهایی و گاهی هم‌زمان با کهیر اتفاق می‌افتد.

علائم آنژیوادم عبارتند از:

• پف‌کردن صورت، پلک‌ها، گوش‌ها، دهان، دست‌ها، پاها و اندام تناسلی.
• تورم که معمولاً یک طرف بدن را درگیر می‌کند یا یک طرف را بیشتر از طرف دیگر درگیر می‌کند.
• احساس ناراحتی در ناحیه تورم.
• قرمزی خفیف پوست، اگرچه ممکن است رنگ پوست عادی باشد.

چه زمانی باید سریع‌تر به پزشک مراجعه کنیم؟

کهیر می‌تواند به عنوان بخشی از یک واکنش آلرژیک جدی‌تر هم بروز پیدا کند. اگر به‌طور ناگهانی دچار کهیر یا آنژیوادم همراه با علائم زیر بشویم، باید هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنیم. این علائم عبارتند از:

• مشکل در تنفس
• سفتی در گلو
• تهوع یا استفراغ
• درد کرامپی شکم (نوعی درد که معمولاً به صورت گرفتگی یا اسپاسم در ناحیه شکم احساس می‌شود)
• از حال رفتن

انواع کهیر

کهیر بر اساس مدت زمانی که فرد دچار آن است، به انواع زیر طبقه‌بندی می‌شود:

• حاد
• مزمن
• القایی (که براثر انواع خاصی از محرک‌های فیزیکی مثل گرما یا سرما ایجاد می‌شود)

زمانی که برای اولین بار دچار کهیر می‌شویم، نمی‌توانیم تشخیص بدهیم این مشکل چه مدت طول می‌کشد، بنابراین حاد یا مزمن‌بودن آن از همان ابتدا قابل ‌تشخیص نیست.

باوجود شباهت‌های‌ همه انواع کهیر، محرک‌های آن‌ها در بیشتر موارد متفاوت است. دانستن این‌که چه‌چیزی به بروز کهیر در ما منجر می‌شود، به ما کمک می‌کند بتوانیم از آن محرک دور بمانیم و درنتیجه دچار کهیر نشویم.

عوامل ایجاد کهیر حاد

در بیشتر موارد، کهیر‌ها حاد بوده و بیشتر از چند روز تا یک یا دو هفته طول نمی‌کشند. محرک‌های کهیر حاد می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

عفونت‌ها: عفونت‌ها می‌توانند در بعضی از افراد به ایجاد کهیر منجر شوند. در واقع، عفونت‌های ویروسی عامل بیشتر از هشتاد درصد موارد کهیر حاد در کودکان به‌شمار می‌آیند. انواع ویروس‌ها (حتی ویروس‌های معمولی سرماخوردگی) می‌توانند باعث کهیر شوند. به نظر می‌رسد این نوع کهیر در بیشتر مواقع، زمانی ظاهر می‌شود که سیستم‌ایمنی شروع به پاکسازی عفونت می‌کند و معمولاً یک یا دو‌ هفته بعد از بروز، ناپدید می‌شود.

داروها: بسیاری از انواع داروها می‌توانند به ایجاد کهیر منجر شوند، از جمله آنتی بیوتیک‌ها و داروهای ضدالتهابی ‌غیراستروئیدی مثل ایبوپروفن.

نیش حشرات: نیش بعضی حشرات مثل زنبورها، می‌تواند به ایجاد کهیر در اطراف ناحیه نیش منجر شود.

بروز کهیر در سراسر بدن بعد از نیش حشرات، ممکن است نشانه وقوع واکنش جدی‌تری به نام آنافیلاکسی باشد که درصورت بروز آن، لازم است روند درمان را در سریع‌ترین زمان شروع کنیم.

آلرژی غذایی: آلرژی غذایی می‌تواند در بعضی از افراد کهیر حاد ایجاد کند. کهیرهای مرتبط با غذا معمولاً در عرض سی‌دقیقه بعد از خوردن غذا ظاهر می‌شوند.

غذاهایی که به احتمال زیاد به بروز کهیر در کودکان منجر می‌شوند عبارتند از:

شیر، تخم‌مرغ، بادام‌زمینی، سایر آجیل‌ها، سویا و گندم.

غذاهایی که به احتمال زیاد به ایجاد کهیر در بزرگسالان منجر می‌شوند عبارتند از:

ماهی، صدف، بادام‌زمینی و سایر مغزها در آجیل.

تماس فیزیکی:‌ اگر به ماده خاصی حساسیت داشته باشیم، ممکن است بعد از تماس با آن دچار کهیر بشویم. برای مثال، کودکانی که به سگ‌ها حساسیت دارند، اگر سگ آن‌ها را لیس بزند، ممکن است دچار کهیر شوند. سایر عواملی که تماس با آن‌ها می‌تواند به بروز کهیر منجر شود عبارتند از:

گیاهان، میوه‌ها و سبزیجات خام و لاتکس.

عوامل ایجاد کهیر مزمن

کهیر مزمن تقریباً هر روز بروز می‌کند و بیشتر از شش‌هفته (گاهی برای سال‌ها) طول می‌کشد. کهیرهای مزمن می‌توانند خسته‌کننده باشند؛ چرا که می‌آیند و می‌روند و می‌توانند خواب یا کار فرد را مختل کنند. علت کهیر مزمن در بیشتر موارد ناشناخته است، اما محققان گمان می‌کنند که ممکن است این اختلال، ناشی از وجود مشکلاتی در سیستم ایمنی باشد.

علائم آزاردهنده این نوع کهیر در بیشتر افراد قابل‌درمان است. کهیرهای مزمن به‌ندرت دائمی بوده و در تقریباً پنجاه ‌درصد افراد مبتلا ظرف یک‌سال به طور کامل بهبود پیدا می‌کنند.

عوامل ایجاد کهیر القایی‌

کهیر می‌تواند با عوامل فیزیکی مختلفی ایجاد بشود، بعضی از این عوامل عبارتند از:

قرار گرفتن در معرض سرما: این نوع کهیر در بیشتر موارد با گرم‌شدن دوباره پوستِ سرد ظاهر می‌شود.

تغییر دمای بدن یا تعریق‌: در این نوع کهیر، ضایعه‌ها در بیشتر موارد ریز و متعددند و روی پوست قرمزشده ظاهر می‌شوند.

فشار: کهیر می‌تواند چندساعت بعد از حمل اجسام سنگین یا راه‌رفتن در مسافت‌های طولانی، در کف دست یا کف پا به‌وجود بیاید. به این دلیل که پوست کف دست و کف پا ضخیم است، این نواحی ممکن است قرمز و متورم بشوند و بروز کهیر روی آن‌ها واضح نباشد.

کهیرهای القایی به‌ این دلیل که معمولاً طولانی‌مدت اند، نوعی کهیر مزمن محسوب می‌شوند.

کنترل و درمان کهیر

کهیر با دوری از مواردی که باعث ایجاد یا بدتر شدن کهیر می‌شوند و استفاده از داروها درمان می‌شود.

اجتناب از محرک‌ها

اولین درمان کهیر، شناختن محرک(عامل ایجاد کهیر) و بعد دوری از آن است. ولی حتی اگر نتوانیم محرک این مشکل را تشخیص بدهیم، کهیر معمولاً بعد از چند روز یا چندهفته ناپدید می‌شود.

استفاده از آنتی‌هیستامین‌ها در درمان کهیر

آنتی‌هیستامین‌ها می‌توانند خارش را تسکین بدهند و بیشتر افراد مبتلا به کهیر به آن‌ها جواب می‌دهند. ممکن است برای کنترل علائم کهیر به دوز نسبتاً بالایی از این داروها نیاز باشد.

انواع مختلفی از آنتی‌هیستامین‌ها وجود دارند:

ـ آنتی‌هیستامین‌های غیرخواب‌آور: به‌طور کلی آنتی‌هیستامین‌های غیرخواب‌آور برای درمان کهیر ترجیح داده می‌شوند چرا که عوارض جانبی کمتری نسبت به آنتی‌هیستامین‌های قدیمی‌تر دارند. ضمن این‌که تعداد دفعه‌های مصرف این آنتی‌هیستامین‌ها در طول روز کمتر از آنتی‌هیستامین‌های قدیمی‌تر و معمولاً فقط یک یا دوبار در روز است. برای خریدن بسیاری از آنتی‌هیستامین‌های غیرخواب‌آور، مثل دس‌لوراتین، نیازی به داشتن نسخه نیست.

ـ آنتی‌هیستامین‌های قدیمی: آنتی‌هیستامین‌های قدیمی به‌سرعت شروع به اثر کردن می‌کنند و در تسکین علائم به‌خوبی عمل می‌کنند. بعضی از آن‌ها نیاز به نسخه دارند، در حالی‌که می‌توانیم بعضی دیگر را بدون نسخه تهیه کنیم. مشکل آنتی‌هیستامین‌های قدیمی این است که باید یک دوز از آن‌ها را چهار تا شش بار در روز مصرف کنیم و آن‌ها در بسیاری از افراد عوارضی جانبی (مثل خواب‌آلودگی) ایجاد می‌کنند.

استفاده از استروئیدهای خوراکی در درمان کهیر

پزشکان معمولاً قبل از امتحان‌کردن سایر درمان‌ها، دوز بالایی از آنتی‌هیستامین‌ها را توصیه می‌کنند. با این وجود، استروئیدهای خوراکی می‌توانند به تسکین کهیرهای حاد و شدید که با آنتی‌هیستامین‌ها بهبود پیدا نمی‌کنند، کمک کنند. به محض بهبود کهیرها، دوز استروئید به‌تدریج کم شده و سپس قطع می‌شود.

استروئیدهای خوراکی ممکن است به‌طور موقت برای تسکین کهیر مزمن هم مورداستفاده قرار بگیرند، اما به دلیل عوارض جانبی جدی در مصرف طولانی‌مدت (ماه‌ها یا سال‌ها)، نباید برای درمان‌ طولانی مدت مورد استفاده قرار بگیرند.

سوالات متداول درباره کهیر

آیا کهیر مسری است؟

کهیر بر ظاهر ما تأثیر می‌گذارد و ممکن است مسری به‌نظر برسد، اما واقعیت این است که کهیر، مسری نیست.

چگونه می‌توانیم از بروز کهیر پیشگیری کنیم؟

برای کمک به جلوگیری از بروز کهیر، باید از قرار گرفتن در معرض محرک‌هایی که منجر به ایجاد واکنش‌های آلرژیک در ما می‌شوند، خودداری کنیم.

چگونه کهیر را درمان کنیم؟

کهیر با پرهیز از مواردی که باعث ایجاد یا بدتر شدن آن می‌شوند و استفاده از دارو برای تسکین علائم، درمان می‌شود.

به‌طور کلی، با آگاهی از محرک‌های کهیر و دوری از آن‌ها، می‌توانیم به پیشگیری از بروز این مشکل کمک کنیم و در صورت بروز کهیر هم می‌توانیم با مصرف داروهایی مثل آنتی‌هیستامین، علائم خود را کاهش داده و کیفیت زندگی خود را بهبود ببخشیم.

منابع: medlineplus, uptodate

IR-0127-ABD-2904-AS