متاستاز سرطان سینه چیست؟ علائم و نحوه درمان

بهتر است قبل از صحبت درباره سرطان پستان و متاستاز آن با خود بیماری سرطان آشنا شویم. سرطان زمانی شروع می‌شود که سلول‌های سالم دچار تغییر شده و با رشد خارج از کنترل، توده‌ای از سلول‌ها به نام تومور را تشکیل می‌دهند. تومور می‌تواند سرطانی یا خوش‌خیم باشد. تومور سرطانی، توموری بدخیم است، به این معنی که می‌تواند رشد کرده و به سایر قسمت‌های بدن گسترش یابد. تومور خوش‌خیم هم می‌تواند رشد کند، اما گسترش پیدا نمی‌کند.

سرطان پستان که در دید بیشتر افراد با نام سرطان سینه شناخته می‌شود، به دلیل تغییر در سلول‌های طبیعی بافت پستان ایجاد می‌شود.

سلول‌های سرطانی می‌توانند از توده اصلی در پستان جدا شده و از راه جریان خون یا لنف به سایر قسمت‌های بدن مهاجرت کنند. لنف، شبکه‌ای گسترده از‌گره‌ها و عروق است و وظیفه خارج نمودن باکتری‌ها، ویروس‌ها و مواد زائد سلولی را به عهده دارد.

چنانچه سرطان محدود به پستان یا گره‌های لنفی مجاور آن باشد، در مرحله اولیه یا پیشرفته موضعی قرار دارد.

در صورتی که سرطان سینه به سایر قسمت‌های بدن گسترش یابد، به آن سرطان پستان متاستاتیک گفته می‌شود که به عنوان بالاترین مرحله (مرحله چهار) بیماری در نظر گرفته‌ می‌شود.

شایع‌ترین قسمت‌هایی که دچار متاستاز ناشی از این نوع سرطان می‌شوند، عبارتند از:

• کبد
• مغز
• استخوان‌ها
• ریه‌ها

ممکن است سرطان پستان ماه‌ها یا حتی سال‌ها بعد از تشخیص و درمان اولیه، در قسمت دیگری از بدن ظاهر شود. تقریباً ۳۰ درصد از زنانی که سرطان پستان آنها در مراحل اولیه تشخیص داده شده‌است، دچار بیماری متاستاتیک می‌شوند.

علائم و نشانه‌های متاستاز سرطان پستان

علائم سرطان پستان متاستاتیک، با توجه به قسمتی از بدن که دچار متاستاز شده است متفاوت است. لازم است در صورت مشاهده هر گونه نشانه یا علامت جدید، با پزشک خود مشورت کنیم.

در ادامه با برخی از علائم متاستاز سرطان سینه آشنا خواهیم شد. بهتر است بدانیم تمام علائم ذکر شده ممکن است به صورت همزمان در یک فرد ظاهر نشود.

علائم متاستاز سرطان پستان به استخوان

علائم اصلی که نشان می‌دهد سلول‌های سرطانی به استخوان گسترش پیدا کرده‌اند، موارد زیر است؛

• احساس درد؛ بیشتر مواقع درد در ناحیه کمر احساس شده و بعضی اوقات توسط بیمار به صورت احساس ساییدگی یا جویدگی در استخوان توصیف می‌شود. درد بیمار معمولا هنگام استراحت و یا خوابیدن ایجاد می‌شود و با دراز کشیدن به خصوص در شب‌ها بدتر می‌شود و معمولا به مصرف مسکن‌ها جواب نمی‌دهد.
• شکستگی‌های استخوانی

سایر علائم شامل موارد زیر است:

• سختی در راه رفتن، بی حسی و از دست دادن کنترل ادرار و مدفوع
• احساس بیماری، خستگی، دفع مقدار زیادی ادرار، احساس گیجی و تشنگی زیاد که می‌تواند به دلیل افزایش سطح کلسیم خون باشد.

سایر تاثیراتی که متاستاز استخوانی ایجاد می‌کند، شامل:

• فشردگی ستون فقرات
• کاهش سطح سلول‌های خونی که می‌تواند منجر به بروز عفونت، کم‌خونی، کبودی‌ها و خونریزی‌های خود به خودی شود.
• افزایش سطح کلسیم در خون

بیشتر بخوانید: علائم سرطان معده و دلایل به وجود آمدن آن چیست؟

علائم متاستازسرطان پستان به مغز

علائم متاستاز سرطان پستان به مغز شامل موارد زیر است؛

• سردرد
• حالت تهوع و استفراغ به خصوص هنگام راه رفتن صبح‌ها
• ضعف و بی‌حسی در اندام‌های تحتانی
• سرگیجه و عدم تعادل
• اختلال بینایی
• اختلال در صحبت کردن
• تغییرات رفتاری و شخصیتی
• احساس گیجی
• اختلال در حافظه

علائم متاستاز سرطان پستان به کبد

مهم‌ترین علائم متاستاز به کبد، موارد زیر هستند؛

• درد شکم، هم‌چنین درد ممکن است در شانه راست هم احساس شود.
• احساس درد و ناراحتی در سمت راست شکم زیر دنده‌ها
• احساس تهوع
• از دست دادن اشتها و کاهش وزن
• سکسکه
• تجمع مایع در شکم که اصطلاحا به آن آسیت گفته می‌شود.
• احساس ناخوشی و خستگی
• زردی که منجر به خارش پوست و زرد شدن آن می‌شود.

علائم متاستاز سرطان پستان به ریه

علائم متاستاز به ریه، به شرح زیر است؛

• احساس تنگی نفس حتی وقتی بیمار در حال استراحت است.
• سرفه‌ای که بهبود پیدا نمی‌کند.
• احساس درد و سنگینی در قفسه سینه

نحوه تشخیص متاستاز سرطان سینه

برای انتخاب روش تشخیص متاستاز سرطان پستان پزشک موارد زیر را در نظر می‌گیرد؛

• علائم فرد
• سابقه دارویی و بیماری فرد
• محل اولیه سرطان پستان
• نتایج به دست آمده از معاینه‌ی بالینی

روش‌های زیادی هستند که برای تشخیص سرطان پستان متاستاتیک مورد استفاده قرار می‌گیرند. در ادامه برخی از آن‌ها را توضیح خواهیم داد. توجه به این نکته ضروری است که تمام تست‌های گفته شده لازم نیست برای یک فرد به کار برده شوند.

تعدادی از این روش‌های تشخیصی عبارتند از:

• رادیوگرافی (با اشعه X)؛ برای بررسی متاستاز به ریه کاربرد دارد.
• اسکن استخوان؛ برای تشخیص متاستاز به استخوان استفاده می‌شود.
• سی‌تی اسکن؛ برای پیدا کردن متاستازهای خارج پستان مثل، ریه، کبد، استخوان و گره‌های لنفاوی به کار برده می‌شود.
• پت اسکن؛ برای مشخص کردن محل تومور و فعالیت سلول‌های سرطانی خارج از پستان و هم‌چنین اندازه گیری سایز تومور استفاده می‌شود.
• ام‌آرآی؛ مهمترین کاربرد ام‌آرآی به دست آوردن اطلاعات دقیق‌تر از بدن و مشخص کردن سایز تومور است.
• آزمایش خون؛ آزمایش خون می‌تواند تعداد سلول‌های خونی مختلف از جمله، گلبول‌های قرمز و گلبول‌های سفید را مشخص کند. به این ترتیب می‌توانیم از عملکرد مغز استخوان آگاه شویم. (همان‌طور که می‌دانید مغز استخوان مسئولیت ساخت سلول‌های خونی را به عهده دارد.)

درمان سرطان پستان متاستاتیک

پس از تشخیص سرطان پستان متاستاتیک، برای درمان این بیماری نیاز است پزشکانی با زمینه تخصصی متفاوت از جمله؛ فوق تخصص خون و سرطان، جراح، متخصص پاتولوژی، رادیولوژیست و رادیوانکولوژیست با هم همکاری کنند.

هدف اصلی در درمان سرطان پستان متاستاتیک اطمینان یافتن از موارد زیر است:

• فراهم کردن بیشترین طول عمر ممکن برای بیمار
• به حداقل رساندن عوارض ناشی از سرطان و درمان آن
• فراهم کردن کیفیت زندگی مناسب برای بیمار

برنامه‌های درمانی که پزشکان ممکن است برای بیمار درنظر بگیرند، به موارد زیر بستگی دارد:

• قسمت‌هایی از بدن که سرطان پستان به آن متاستاز داده است.
• وجود گیرنده‌های هورمونی و مقدار آن در سلول‌های سرطانی
• جهش‌های ژنتیکی موجود در سلول‌های سرطانی
• علائم بیمار
• درمان‌های قبلی که برای بیمار انجام شده است
• وضعیت سلامتی بیمار

در نهایت و بعد از مشخص شدن هدف درمان، پزشک ممکن است یکی از روش‌های زیر یا ترکیبی از آن‌ها را برای درمان در نظر بگیرد؛

• جراحی: پزشکان در بعضی شرایط، مثلا برای پیشگیری از شکستگی استخوان یا انسداد مجاری کبد توسط سلول‌های سرطانی، عمل سرطان سینه زنان را توصیه می‌کنند.
• شیمی درمانی: شیمی‌درمانی برای تخریب یا از بین بردن سلول‌های سرطانی تا حد امکان، در درمان سرطان پستان متاستاتیک کاربرد دارد.
• پرتودرمانی: در صورت علامت‌دار بودن فرد، ممکن است پزشک به دلایلی مانند تسکین درد و کنترل سرطان در یک ناحیه خاص، پرتودرمانی را پیشنهاد کند.
• درمان‌های هورمونی: داروهای هورمون درمانی برای کمک به کاهش اندازه یا کند شدن رشد آن دسته از سلول‌های سرطان پستان متاستاتیک استفاده می‌شوند که گیرنده هورمونی مثبت دارند. برخی سلول‌های سرطانی پستان گیرنده‌هایی دارند که دریافت هورمون باعث متوقف شدن روند رشد آن‌ها می‌شود.
• درمان هدفمند (Targeted therapy): این روش درمانی، سلول‌ها سرطانی را از طریق ویژگی‌های خاصی مانند، پروتئین مسئول رشد سریع یا غیرطبیعی سلول، شناسایی می‌کند و آنها را مورد هدف قرار می‌دهد.
• درمان‌های موضعی برای قسمت‌هایی که دچار متاستاز شده‌اند: درمان‌های موضعی به طور خاص به محل‌های جدید سرطان پستان، مانند استخوان یا کبد اختصاص دارد. برای مثال اگر سرطان پستان متاستاتیک باعث ایجاد درد در این نواحی شود، ممکن است این درمان‌ها توصیه شود.
• درمان‌های کل‌نگر (هولستیک) و مکمل: روش‌هایی مانند طب سوزنی، ماساژ، مدیتیشن و یوگا می‌توانند به کاهش علائم سرطان پستان متاستاتیک، کاهش عوارض جانبی درمان و بهبود کیفیت زندگی فرد کمک کنند.

درمان متاستاز سرطان پستان به استخوان

با توجه به اهمیت این موضوع، درمان‌هایی که برای متاستاز به استخوان توصیه می‌شود، به تفکیک بیان می‌کنیم:

• درمان‌های تسکین‌دهنده درد
• درمان‌های تقویت سیستم استخوانی
• درمان هورمونی
• درمان هدفمند
• شیمی‌درمانی
• پرتودرمانی
• جراحی

هدف از این درمان، جلوگیری از گسترش بیشتر سلول‌های سرطانی، برطرف کردن علائم و فراهم کردن بهترین کیفیت زندگی برای فرد بیمار به مدت طولانی است.

زندگی با سرطان پستان متاستاتیک

زمانی که تشخیص سرطان پستان متاستاتیک باشد، ممکن است پذیرش آن برای بیمار دشوار باشد و فرد مبتلا احساساتی مثل عصبانیت، ترس، استرس و افسردگی را تجربه کند.

بعضی از افراد ممکن است در ذهن خود درمان‌هایی که انجام داده‌اند را زیر سوال ببرند یا از پزشک معالج یا خودشان عصبانی باشند؛ زیرا اینطور فکر می‌کنند که نتوانسته‌اند این بیماری را شکست دهند.

به خاطر داشته باشیم که ابتلا به بیماری متاستاتیک، به معنای ناامیدی نیست. بسیاری از افراد مبتلا به سرطان پستان در این مرحله، به زندگی طولانی و پویای خود ادامه می‌دهند. گزینه‌های درمانی متنوعی برای درمان سرطان پستان متاستاتیک وجود دارد و هر روز شیوه‌های درمانی جدیدی مورد آزمایش قرار می‌گیرد.

با وجود اینکه سرطان پستان متاستاتیک ممکن است به طور کامل از بین نرود، اما درمان می‌تواند آن را برای چندین سال کنترل کند.

اگر یک روش درمانی برای ما موثر نباشد، معمولاً راه دیگری وجود دارد که می‌توانیم آن را امتحان کنیم. سرطان ممکن است گاهی فعال شود و سپس به فاز خفتگی برود.

روش‌های درمانی مختلف، می‌توانند به تنهایی، به صورت ترکیبی یا پشت سر هم، مورد استفاده قرار گیرند.

آیا سرطان پستان متاستاتیک قابل پیشگیری است؟

تا به حال روشی که با استفاده از آن بتوان از سرطان پستان جلوگیری کرد، شناخته نشده است. هرچند بهتر است بدانیم این بیماری هر چه سریع‌تر تشخیص داده شود، احتمال بهبود آن بیشتر خواهد بود.

بنابراین توصیه می‌شود با استفاده از روش‌های غربالگری که مهم‌ترین آن انجام ماموگرافی است، به خودمان برای تشخیص سریع‌تر بیماری کمک کنیم.

IR-0625-ABD-9668-AS

منابع: Breast Cancer، National Breast Cancer، Cancer.org، Cancer.net , breastcancernow , health