چربی خون چیست؟

چربی‌های خون (لیپیدها) شامل کلسترول و تری‌گلیسیریدها، برای سلامت سلول‌ها مهم هستند، اما افزایش یا تجمع آن‌ها در خون برای ما مضر است. کلسترول و تری‌گلیسیرید به‌عنوان منبع انرژی، و نیز برای ساخت هورمون‌های استروئیدی (مانند هورمون‌های جنسی) و تشکیل اسیدهای صفراوی، جهت کمک به هضم و جذب چربی‌ها در دستگاه گوارش، کاربرد دارند.
ازآنجاکه چربی‌ها در خون نامحلول‌اند، توسط لیپوپروتئین‌ها، که ساختارهایی متشکل از پروتئین و چربی هستند، در خون به بافت‌های مختلف حمل می‌شوند.

بیشتر بخوانید:  علائم چربی خون چیست ؛ عوامل و درمان چربی خون بالا

کلسترول

کلسترول ماده‌ای مومی شکل است که توسط بدن تولید می‌شود و در غذاهای حیوانی نیز یافت می‌گردد. اصطلاح کلسترول درواقع شامل 2 جزء است: لیپوپروتئین با چگالی کم یا کلسترول بد (LDL) و لیپوپروتئین با چگالی بالا یا کلسترول خوب (HDL):
  • لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL) که مضر است؛ زیرا می‌تواند منجر به تجمع کلسترول در سرخرگ‌ها و تشکیل پلاک (تجمع چربی، کلسیم و سایر مواد موجود در خون در دیواره سرخرگ‌ها) شود.
  • لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL) که مفید است؛ زیرا به دفع کلسترول از بدن کمک می‌کند.

بیشتر بخوانید: کلسترول چیست ؛ کاهش و درمان کلسترول خون بالا با تغذیه مناسب

تری‌گلیسیرید

تری‌گلیسیرید نوع دیگری از چربی است که هم در بدن ما تولید می‌شود و هم در مواد غذایی یافت می‌گردد. سطوح بالای تری‌گلیسیرید عمدتاً ناشی از سبک زندگی، ازجمله رژیم غذایی نامناسب، سیگار کشیدن، مصرف الکل و ورزش نکردن است، اما گاهی اوقات ژنتیک نیز در افزایش سطح تری‌گلیسیرید خون نقش دارد.

بیشتر بخوانید: تری گلیسیرید چیست ؛ علت و درمان تری گلیسیرید بالا

میزان طبیعی چربی خون

هیپرلیپیدمی (Hyperlipidemia) یا چربی خون بالا به معنی افزایش سطح لیپیدها (چربی‌ها)، ازجمله کلسترول و تری گلیسیرید، در خون است. اگرچه هیپرلیپیدمی معمولاً بدون علامت است، اما می‌تواند به‌طور قابل‌توجهی خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی، ازجمله بیماری عروق خونی تغذیه‌کننده قلب (بیماری عروق کرونر)، مغز (بیماری عروق مغزی) و اندام‌ها (بیماری عروق محیطی) را افزایش دهد. به دلیل این خطرات، تشخیص و درمان هیپرلیپیدمی اهمیت زیادی دارد.

آزمایش استاندارد چربی خون شامل اندازه‌گیری کلسترول تام، لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL)، لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL) و تری‌گلیسیرید است.

ارزیابی وضعیت چربی، با بررسی نمونه خون انجام می‌شود. در ارتباط با نیاز به ناشتایی و مدت‌زمان لازم ناشتایی پیش‌ازاین آزمایش، حتماً باید با پزشک خود مشورت کنیم. هرچند معمولاً لازم است 12 تا 14 ساعت قبل از انجام این آزمایش به‌جز آب چیزی نخوریم.
علاوه بر این، باید پزشک خود را از کلیه داروها، محصولات گیاهی، ویتامین‌ها و مکمل‌هایی که مصرف می‌کنیم، مطلع نماییم. این نکته شامل داروهایی که بدون نیاز به نسخه تهیه می‌کنیم نیز می‌شود.

 

میزان طبیعی کلسترول خون

اعداد گفته شده در این قسمت دستورالعمل‌های کلی هستند و بازه‌ی مطلوب میزان کلسترول، لیپوپروتئین و تری‌گلیسیرید به تعداد عوامل خطر بیماری قلبی برای هر فرد (مانند سن، سابقه بیماری قلبی، سابقه سکته مغزی، دیابت و غیره)، بستگی دارد.
لازم است نتایج آزمایش‌های خود را با پزشک درمیان بگذاریم. بسته به نتایج آزمایش، پزشک در ارتباط با لزوم تجویز دارو در کنار بهبود سبک زندگی، برای تصحیح سطح چربی‌های خون، تصمیم‌گیری می‌کند.
اهداف درمانی بسته به سن و وضعیت سلامتی هر فرد متفاوت خواهد بود. برای مثال در مبتلایان به فشارخون بالا یا دیابت، با توجه به بالا رفتن خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی، ممکن است استفاده از دارو جهت کاهش سطح کلسترول و تری گلیسیرید ضرورت پیدا کند.

 

کلسترول تام

افزایش سطح کلسترول خون، ارتباط مستقیم با بالا رفتن خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی دارد.

 

میزان کلسترول تام خونوضعیت
کمتر از 200 میلی‌گرم در دسی‌لیترطبیعی
200 تا 239 میلی‌گرم در دسی‌لیترکمی افزایش‌یافته
240 میلی‌گرم در دسی‌لیتر و بیشترزیاد

 

لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL) (کلسترول خوب)

سطوح بالای لیپوپروتئین با چگالی بالا با کاهش خطر بیماری قلبی و عروق خونی مرتبط است. به عبارتی، هر چه سطح HDL شما بالاتر باشد، بهتر است.
درحالی‌که میزان HDL مساوی یا بیشتر از 60 میلی‌گرم در دسی‌لیتر بسیار مطلوب است، سطح HDL کمتر از 40 میلی‌گرم در دسی لیتر، پایین‌تر از حد مطلوب است.

 

لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL) (کلسترول بد)

سطوح بالای لیپوپروتئین با چگالی کم با افزایش خطر بیماری‌های قلبی عروقی، ازجمله بیماری‌های عروق کرونر، حمله قلبی و مرگ مرتبط است. کاهش سطح LDL یکی از اهداف درمانی اصلی مصرف داروهای کاهش‌دهنده کلسترول است.

میزان لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL) خونوضعیت
کمتر از 100 میلی‌گرم در دسی‌لیتربهینه (رسیدن به این میزان، برای افراد مبتلا به دیابت یا بیماری قلبی، به‌عنوان هدف در نظر گرفته می‌شود.)
100 تا 129 میلی‌گرم در دسی‌لیترتقریباً بهینه
130 تا 159 میلی‌گرم در دسی‌لیترکمی افزایش‌یافته
160 تا 189 میلی‌گرم در دسی‌لیتربالا
190 میلی‌گرم در دسی‌لیتر و بالاترخیلی زیاد

 

میزان طبیعی تری‌گلیسیرید

سطوح بالای تری‌گلیسیرید با افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی مرتبط است.

میزان تری‌گلیسیرید خونوضعیت
کمتر از 150 میلی‌گرم در دسی‌لیترطبیعی
150 تا 199 میلی‌گرم در دسی‌لیترکمی افزایش‌یافته
200 تا 499 میلی‌گرم در دسی‌لیتربالا
بیشتر از 500 میلی‌گرم در دسی‌لیترخیلی زیاد

منابع: Center for Disease Control and Prevention  , JAMA Network  , Up To Date , Up To Date , Cleveland Clinic , Up To Date

IR-1222-ABD-7461-AS

[wp-faq-schema title=”سوالات متداول” accordion=1]