تارگت تراپی چیست؟

تارگت‌تراپی یا درمان هدفمند یکی از انواع درمان‌های سرطان است و پروتئین‌های مسئول رشد، تقسیم و گسترش سلول‌های سرطانی را مورد هدف قرار می‌دهد. هر چقدر محققان بیشتر درباره تغییرات ژنی و پروتئین‌های که باعث گسترش سرطان می‌شوند  آگاهی کسب می‌کنند، به همان اندازه توان آن‌ها در ساخت داروهایی که این پروتئین‌ها را مورد هدف قرار دهد بیشتر می‌گردد.

درمان هدفمند می‌تواند به تنهایی یا به صورت ترکیب با سایر روش‌های درمانی مثل شیمی‌درمانی و برای درمان برخی سرطان‌ها از جمله؛ سرطان پروستات و سرطان پستان مورد استفاده قرار گیرد.

تارگت‌تراپی چطور به درمان سرطان کمک می‌کند؟

انواع مختلفی از سلول‌ها وجود دارد که قسمت‌های متفاوت بدن ما را تشکیل می‌دهند. به عنوان مثال: سلول‌های مغز، سلول‌های خونی، سلول‌های پوست و… که هرکدام از این سلول‌ها نقش مربوط به خود را در بدن ایفا می‌کنند. سرطان زمانی ایجاد می‌شود که برخی ژن‌های سلول‌های سالم دچار تغییر یا موتاسیون شوند. ژن‌های هر سلول باعث تولید پروتئین‌هایی می‌شود که به عملکرد صحیح آن سلول کمک می‌کند؛ چنان‌ چه این ژن‌ها همان‌طور که گفتیم دچار تغییر شوند، پروتئین‌های به وجود آمده هم تغییر کرده و باعث رشد سریع و تقسیم سلولی مکرر می‌شود. این سلول‌های تغییر یافته عمر طولانی‌تری نسبت به سلول‌های سالم داشته و با رشد خارج از کنترل منجر به تشکیل تومور‌های سرطانی می‌شوند.

برای دست‌یابی به روش درمانی تارگت‌تراپی، محققان پروتئین‌هایی که به رشد و تکثیر سلول‌های سرطانی کمک می‌کند را مورد شناسایی قرار دادند که به این پروتئین‌ها هدف می‌گویند. یک پروتئین هدف ایده‌آل باید فقط در سلول‌های سرطانی وجود داشته و سلول‌های سالم فاقد آن باشند. در مرحله بعد و پس از شناسایی این پروتئین‌ها داروهایی که این پروتئین‌ها را مورد هدف قرار می‌دهد، مورد استفاده قرار می‌گیرند.

روش‌های که تارگت‌تراپی با سلول‌های سرطانی مبارزه می‌کند، شامل موارد زیر است:

  • کمک به سیستم ایمنی بدن برای از بین بردن سلول‌های سرطانی: یکی از دلایلی که به رشد سلول‌های سرطانی کمک می‌کند این است که این سلول‌ها می‌توانند از سیستم ایمنی بدن پنهان شوند. بعضی از انواع درمان هدفمند به شناسایی این سلول‌ها توسط سیستم ایمنی بدن کمک کرده و برخی دیگر توانایی سیستم ایمنی را برای مقابله با سلول‌های سرطانی افزایش می‌دهند.
  • متوقف کردن روند رشد و تقسیم سلول‌های سرطانی از طریق اختلال در سیستم پیام‌رسانی داخل سلول که آن‌ها را به رشد بیش از حد وادار می‌کند: سلول‌های سالم در بدن معمولا تنها زمانی تقسیم می‌شوند که پیام‌های قوی برای ساختن سلول‌های جدید دریافت کنند. این پیام‌ها به پروتئین های روی سطح سلول رسیده و باعث تقسیم سلولی می‌شوند. این فرآیند به شکل‌گیری سلول‌های جدید در زمانی که بدن به آنها نیاز دارد کمک می‌کند. اما در برخی از سلول‌های سرطانی تغییراتی در پروتئین‌های سطح سلول به وجود می‌آید که باعث می‌شود چه پیام تقسیم سلولی وجود داشته باشد چه نباشد، تقسیم شوند. برخی از درمان‌های هدفمند از طریق اختلال در عملکرد این پروتئین‌ها از تقسیم شدن سلول‌های سرطانی جلوگیری کرده و روند رشد غیرطبیعی سلول‌های سرطانی را کند می‌کنند.
  • متوقف کردن پیام‌هایی که به شکل‌دهی عروق خونی کمک می‌کند: برای این‌که تومورهای سرطانی بتوانند بزرگ شوند، نیاز به عروق خونی دارند، بنابراین پیام‌هایی برای تشکیل عروق جدید ارسال می‌کنند. برخی داروهای تارگت‌تراپی که به آن‌ها مهارکننده تشکیل عروق گفته می‌شود، از شکل‌گیری این روند و به وجود آمدن عروق خونی جلوگیری می‌کنند. بدون عروق خونی تومورهای سرطانی نمی‌توانند بیش از مقدار مشخصی رشد کنند. علاوه بر این عروقی که قبلا تشکیل شده هم از بین رفته و تومور کوچک می‌شود.
  • هدایت مواد از بین‌برنده سلول‌های سرطانی به تومورها: برخی از داروهای تارگت‌تراپی با داروهایی که در شیمی درمانی یا پرتودرمانی مورد استفاده قرار می‌گیرند ترکیب شده و زمانی که این مجموعه به پروتئین‌های هدف روی سطح سلول‌های سرطانی متصل می‌شود باعث از بین رفتن آن‌ها می‌گردد.
  • از بین بردن سلول‌های سرطانی: سلول‌های سالم بدن زمانی که به آن‌ها احتیاجی وجود نداشته باشد یا آسیب ببینند از بین می‌روند. اما سلول‌های سرطانی می‌توانند از این فرآیند طبیعی مرگ سلولی فرار کنند. درمان هدفمند باعث می‌شود سلول‌های سرطانی مثل سایر سلول‌های بدن طی فرآیند مرگ سلولی از بین بروند.
  • محروم کردن سلول‌های سرطانی از هورمون‌هایی که به رشد آن‌ها کمک می‌کند: برخی از سرطان‌های پستان و پروستات برای رشد به هورمون های خاصی نیاز دارند. هورمون‌درمانی نوعی درمان هدفمند است که می‌تواند به دو روش از رشد سلول‌های سرطانی جلوگیری کند؛ برخی از درمان‌های هورمونی بدن را از تولید هورمون‌های خاص باز می دارند و برخی دیگر از تاثیر هورمون‌ها روی سلول‌های سرطانی، جلوگیری می‌کنند.

پیش از شروع تارگت‌تراپی پزشک معالج سلول‌های سرطانی را از لحاظ ژن، پروتئین‌ها و سایر موارد مربوط به آن‌ها از طریق آزمایش بررسی کرده و بهترین درمان را انتخاب می‌کند.

انواع درمان هدفمند

تارگت‌تراپی انواع متفاوتی دارد که دو نوع از شایع‌ترین انواع آن به شرح زیر است:

  • آنتی‌بادی‌های مونوکلونال: داروهایی که به عنوان آنتی‌بادی مونوکلونال شناخته می‌شوند، هدف مشخصی را در اطراف سلول‌های سرطانی شناسایی کرده و به درمان‌هایی مانند شیمی‌درمانی و پرتودرمانی کمک می‌کنند تا راحت‌تر به سلول‌های سرطانی دسترسی پیدا کنند.
  • داروهای کوچک مولکول: که باعث متوقف شدن روند رشد و گسترش سلول‌های سرطانی می‌شود.

چه کسانی به درمان هدفمند نیاز دارند؟

قدم اول برای انتخاب درمان هدفمند، آزمایش سلول‌های سرطانی است که در اصطلاح به آن سنجش بیومارکرها گفته می‌شود. برای این کار لازم است پزشک معالج از سلول‌های سرطانی نمونه‌برداری انجام دهد. پس از این که مشخص شد بیمار مبتلا به سرطان، برای تارگت‌تراپی مناسب است درمان آغاز می‌شود.

بسیار از سرطان‌ها از جمله سرطان پستان، سرطان پروستات و لوسمی مزمن به تارگت‌تراپی به خوبی پاسخ می‌دهند.

IR-0925-ABD-9983-AS

منابع: cancer.gov   ,  cancer.org  , cancer.net , cancer.org 

[wp-faq-schema title=”سوالات متداول” accordion=1]