با گسترش ویروس کرونا (COVID-19) در جامعه، بسیاری از فعالیت‌های اجتماعی والدین و کودکان متوقف شده است.
ما و سایر اعضای خانواده در محیط کوچک خانه دور هم جمع شده‌ایم و دائما اخبار کرونا را از رسانه‌های مختلف و فضای مجازی دنبال می‌کنیم.
همگی ما در معرض بمباران خبری-اطلاعاتی در مورد ویروس کرونا تازه هستیم که این امر می‌تواند باعث ایجاد حس ناامیدی، افسردگی، ترس، اضطراب و نگرانی در میان اعضای خانواده و به‌خصوص کودکان‌مان شود.
این احساسات منفی می‌توانند نمود فیزیکی مثل احساس درد و فشردگی در قفسه سینه، بی‌خوابی و تحریک‌پذیری را به دنبال داشته باشند.
تمام موارد ذکرشده، واکنش‌های طبیعی روانی و فیزیکی ما به شرایط پر التهاب و استرس موجود است.
حال این پرسش مطرح می‌شود که چگونه می‌توان در این شرایط سخت، کنترل اوضاع را به دست گرفت و سلامت روانی کودکان را تامین نمود.
مسلما در این شرایط، کانون گرم خانواده منبعِ آرامش است، وقت‌گذرانی بیشتر والدین با کودکان و صحبت کردن در مورد نگرانی‌های آنها می‌تواند فضای مثبتی را در محیط خانه و خانواده ایجاد کند و با رعایت چند نکته، سلامت روانی کودکان را تضمین نماید:
بیشتر بخوانید: افسردگی در کودکان
برنامه‌ریزی و انجام حداقل یک فعالیت مشترک با کودک در روز
این فعالیت می‌تواند به شکل بازی، انجام کاری هدفمند یا حتی کتاب خواندن باشد.
بهتر است این فعالیت طوری برنامه‌ریزی شود که همه اعضای خانواده و به‌خصوص کودکان بتوانند در آن نقش داشته باشند.
هدف از انجام این فعالیت، افزایش تعاملات اعضای خانواده با یکدیگر است به طوری که شاد و سرگرم کننده باشد.
در شرایطی که اضطراب، ترس، غم و نگرانی به صورت درازمدت بر فضای خانواده حاکم است، مسلما این احساسات منفی در کودکان نیز ایجاد می‌شود.
حمایت روانی اعضای خانواده از یکدیگر در قالب انجام کارهای گروهی در تعدیل جو ملتهب بسیار موثر است.
با زبان کودک با او صحبت کنیم
ابتدا از او بپرسیم چه اطلاعاتی در مورد این بیماری دارد. سپس سعی کنیم واقعیت همه‌گیری کرونا را به زبانی ساده و قابل فهم، مطابق با درک کودک به او توضیح دهیم.
از بزرگنمایی بپرهیزیم، از مفاهیم پیچیده مثل مرگ که کودکان قدرت تحلیل و درک آن را ندارند با آنها سخن نگوییم.
از صحبت کردن در مورد اخبار بسیار منفی در حضور کودک بپرهیزیم، استفاده از داستان و قصه برای توضیح مفهوم بیماری و لزوم در خانه ماندن، می‌تواند به درک صحیح کودک از شرایط بسیار کمک کند.
اجازه دهیم کودک احساسات خود را به‌طور کامل بیان کند. این وظیفه والدین و اعضای خانواده است که با توضیح شرایط، متناسب با درک کودک، اضطراب و نگرانی او را کاهش دهند.
به عنوان مثال از کودک بخواهیم ویروس را نقاشی کند یا داستان‌هایی از افراد شجاعی برایش نقل کنیم که با ویروس‌ها مبارزه و آنها را مغلوب می‌کنند.
به پرسش‌های او با حوصله و دقت و متناسب با سن او پاسخ ساده‌ای بدهیم، آرامش خود را حفظ کنیم و از به کار بردن عباراتی مانند “این مساله بزرگترها است و شما به آن کاری نداشته باش” یا “توضیحش سخت است، وقتی بزرگتر شدی می‌فهمی” جداً بپرهیزیم و کودک را بابت پرسیدن سرزنش یا خجالت‌زده نکنیم.
بازی کردن با کودک
یکی از مهمترین وظایف والدین در شرایط ملتهب، کمک به فرزند خود برای حفظ اعتماد به نفس و روحیه خوشبینی است.
تماشای تلویزیون و دسترسی به اخبار را برای فرزند خود محدود نماییم. توصیه می‌شود کودکانی که حالات احساسی غیرعادی مثل تحریک‌پذیری، اضطراب و ترس دارند را در آغوش بگیریم یا همراه آنها بخوابیم.
بازی‌های فیزیکی و فکری والدین با فرزند موجب کاهش اضطراب در کودک و ایجاد ارتباط عاطفی مستحکم میان آنها می‌شود، حس اعتمادبه‌نفس و روحیه مثبت‌نگری را در کودک بالا م‌یبرد و به تبع آن، اضطراب، نگرانی و ترس را در کودک کاهش م‌یدهد.
علاوه بر این، کودکان هنگام بازی احساسات خود را بروز میدهند و با تخلیه هیجانات مثبت و منفی، آرامش بیشتری کسب می‌نمایند.
والدین با مشارکت و همبازی شدن با کودک می‌توانند نقش بسیار موثری در ثبات عاطفی و آرامش روانی فرزند خود داشته باشند.
معاشرت بیشتر پدر با کودک
در شرایط سخت و پر التهاب مثل شیوع یک بیماری خطرناک، نقش پدر در سلامت روانی کودک بسیار پررنگ‌تر به نظر می‌رسد.
تحقیقات نشان میدهند کودکانی که بیشتر با پدر خود معاشرت و وقت‌گذرانی داشته‌اند در آینده از سلامت فکری- روانی بهتری برخوردارند و با شرایط اجتماعی بهتر تطابق پیدا می‌کنند.
برای اوقات فرزند خود در خانه برنامه‌ریزی نماییم و سعی کنیم فعالیت‌های روزمره کودک طبق برنامه و منظم باشد.
در این شرایط سخت که در اکثر مواقع پدر در خانه حضور دارد می‌تواند با همراهی بیشتر در انجام امور منزل و خانه داری (تهیه غذا، نظافت و …) و به دنبال آن جلب مشارکت فرزند خود در این امور و سپردن مسئولیت‌های هرچند کوچک به او، محیط خانه را شادتر و مثبت‌تر نماید. در این محیط شاد، روحیه همکاری، اعتماد به نفس و امید به زندگی در تمام اعضای خانواده و به‌خصوص کودکان بالاتر خواهد رفت.
