سندروم تونل کارپال ؛ علل، علائم، پیشگیری و درمان

سندرم تونل کارپال چیست؟

سندرم تونل کارپال یک بیماری شایع است که باعث بی‌حسی، سوزن سوزن شدن و درد در دست و ساعد می‌شود. این عارضه زمانی رخ می‌دهد که یکی از اعصاب اصلی دست، به نام عصب میانی (مدیان)، در مچ تحت فشار قرار می‌گیرد.

در اکثر موارد، اگر سندرم تونل کارپال برای مدت طولانی درمان نشود، می‌تواند منجر به اختلال عملکرد دائمی دست، از جمله از دست دادن حس در انگشتان و ضعف شود. به همین دلیل، تشخیص و درمان به موقع این اختلال مهم است.

علائم اولیه سندرم تونل کارپال اغلب با اقداماتی مانند موارد زیر بهبود می‌یابد:

• استفاده از آتل مچ دست هنگام خواب
• تمریناتی برای تحرک عصب
• اجتناب از فعالیت‌های خاصی که علائم را تشدید می‌کنند
• تزریق استروئید داخل تونل کارپال

در بعضی موارد، برای جلوگیری از آسیب دائمی، ممکن است مداخله جراحی برای برداشتن فشار از روی عصب توصیه شود.

علت سندرم تونل کارپال

تونل کارپال یک گذرگاه باریک در مچ دست، بین استخوان‌های کوچک مچ دست و یک نوار قوی از بافت همبند، به نام رباط کارپال عرضی، است. از آنجایی که مرزهای تونل کارپال (استخوان‌های مچ دست و رباط کارپال عرضی) بسیار سفت و غیرمنعطف هستند، این فضا ظرفیت کمی برای تغییر اندازه دارد.

عصب میانی (مدیان) یکی از اعصاب اصلی دست است که از تونل کارپال در مچ دست، در مسیر رسیدن به دست و انگشتان، عبور می‌کند.

علاوه بر عصب مدیان، 9 تاندون که انگشتان دست را خم می‌کنند، نیز از تونل کارپال عبور می‌کنند.

سندرم تونل کارپال زمانی اتفاق می‌افتد که تونل کارپال باریک شود یا بافت اطراف تاندون‌هایی که از این تونل عبور می‌کنند، متورم شود و در نتیجه به عصب میانی فشار وارد کند و جریان خون آن را کاهش دهد.

این فشار غیرطبیعی روی عصب می‌تواند منجر به بی‌حسی، گزگز، درد و ضعف در دست شود.

بیشتر موارد سندرم تونل کارپال توسط ترکیبی از دلایل ایجاد می‌شود. مطالعات نشان می دهد که زنان و افراد مسن بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستند.
سایر عوامل خطر برای ابتلا به سندرم تونل کارپال عبارتند از:

• وراثت احتمالاً یک عامل مهم است. تونل کارپال ممکن است در برخی افراد کوچکتر باشد یا تفاوت‌های ساختاری داشته باشد. این تفاوت‌ها ممکن است ارثی باشند.
• حرکات تکراری در مچ و دست در مدت زمان طولانی ممکن است باعث تورم تاندون‌های مچ دست و در نتیجه فشار به عصب شود.
• وضعیت دست و مچ: انجام فعالیت‌هایی که شامل خم شدن شدید یا باز شدن دست و مچ برای مدت طولانی باشد، می‌تواند فشار روی عصب را افزایش دهد.
• بارداری: تغییرات هورمونی در دوران بارداری می‌تواند با ایجاد تورم منجر به فشار روی عصب شود.
• بیماری‌ها: دیابت، آرتریت روماتوئید و اختلال عملکرد غده تیروئید، بیماری‌های مرتبط با سندرم تونل کارپال هستند.

علائم سندرم تونل کارپال

علائم سندرم تونل کارپال ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• بی حسی، سوزن سوزن شدن، سوزش و درد، عمدتاً در انگشتان شست و اشاره، وسط و حلقه، این علائم اغلب فرد را در شب از خواب بیدار می‌کند.
• احساس گهگاهی شوک مانند در انگشتان شست و اشاره، وسط و انگشتری
• احساس درد یا سوزن سوزن شدن در ساعد و به سمت شانه
• ضعف در دست، این علامت ممکن است انجام حرکات ظریف مانند بستن دکمه‌های لباس را دشوار کند.
• ناتوانی در نگه داشتن اشیا، به دلیل ضعف، بی حسی، یا از دست دادن حس عمقی (آگاهی از جایی که دست ما در فضا قرار دارد.)

در بیشتر موارد، علائم سندرم تونل کارپال به تدریج و بدون وارد شدن آسیب خاص به مچ شروع می‌شود. بسیاری از ما متوجه می‌شویم که علائم در ابتدا متناوب است (می‌آید و می‌رود). با این حال، ممکن است به مرور علائم بیشتر رخ دهند یا برای مدت طولانی‌تری ادامه داشته باشند.

علائم شبانه بسیار رایج است. از آنجایی که بسیاری از افراد در زمان خواب مچ خود را خم می‌کنند، ممکن است علائم ما را از خواب بیدار کند. در طول روز، علائم اغلب هنگام نگه داشتن وسیله‌ای برای مدت طولانی با مچ خم، مانند هنگام استفاده از تلفن، رانندگی یا خواندن کتاب، رخ می‌دهد.

بسیاری از ما متوجه می‌شویم که حرکت دادن دست‌ها به تسکین علائم کمک می‌کند.

تشخیص سندرم تونل کارپال

پزشک با بررسی علائم و انجام معاینه می‌تواند تشخیص دهد که آیا مبتلا به سندرم تونل کارپال هستیم یا خیر. هرچند آزمایش‌های عصبی الکتریکی نیز می‌توانند به پزشک برای تشخیص کمک کنند، اما این بررسی‌ها همیشه ضروری نیستند.

آزمایش‌های عصبی الکتریکی عبارتند از:

• بررسی هدایت عصبی می‌تواند نشان دهد که آیا عصب مدیان سیگنال‌های الکتریکی را به درستی منتقل می‌کند. در افراد مبتلا به سندرم تونل کارپال، سیگنال ها ممکن است کُند یا ضعیف باشند.
• الکترومیوگرافی (EMG) می‌تواند نشان دهد که آیا عضلات دست و مچ به درستی به سیگنال‌های الکتریکی پاسخ می‌دهند. این آزمایش برای تشخیص اینکه آیا علائم مربوط به سندرم تونل کارپال یا مشکل دیگری است، بسیار کمک‌کننده است.

درمان سندرم تونل کارپال

درمان سندرم تونل کارپال اغلب ترکیبی از روش‌هایی است که در ادامه به آنها می‌پردازیم:

• آتل مچ دست: استفاده از آتل طی شب دست‌ را در حالت خنثی نگه می‌دارد، و در بعضی باعث احساس بهتری می‌شود. خنثی به حالتی گفته می‌شود که مچ دست به جلو یا عقب خم نشده و انگشتان به طور طبیعی به سمت کف دست خم شوند. اغلب آتل برای زنانی که در دوران بارداری دچار سندرم تونل کارپال شده‌اند، پیشنهاد می‌شود. آنها معمولاً به درمان دیگری نیاز ندارند، زیرا در بیشتر موارد، علائم پس از زایمان بهبود می‌یابد.
• داروهای استروئیدی: استروئیدها گروهی از داروها هستند که التهاب و تورم را کنترل می‌کنند. گاهی اوقات پزشک برای درمان سندرم تونل کارپال، استروئید را به داخل تونل کارپال تزریق می‌کنند. در صورتی که فرد نتواند از فرم تزریقی استفاده کند، پزشک می‌تواند فرم خوراکی استروئید را برای او تجویز نماید.
• سایر درمان‌های فیزیکی: این درمان‌ها (شامل حرکات خاص، استفاده از امواج صوتی برای درمان علائم و …) توسط یک متخصص طب فیزیکی یا کاردرمانی انجام می‌شود.
• جراحی: جراحی برای افرادی که دچار آسیب عصبی مداوم یا شدیدی که باعث علائم سندرم تونل کارپال هستند، پیشنهاد می‌شود.

پیشگیری از سندرم تونل کارپال

مشخص نیست که آیا راهی برای پیشگیری از ابتلا به سندرم تونل کارپال وجود دارد یا خیر. تصور بر این است که این اختلال به دلیل استفاده بیش از حد از رایانه رخ می‌دهد. اما مطالعات ارتباط بین استفاده از کامپیوتر و ابتلا به سندرم تونل کارپال را نشان نداده است.

منابع: Up To Date , American Academy of Orthopaedic Surgeon

IR-1023-ABD-8760-AS