زمانی که هنوز ماهیت و رفتار ویروس کرونای تازه (SARS-CoV-2) به‌خوبی مشخص نشده بود، پژوهشگران چینی بر مفید بودن استفاده از ماسک N95 برای پیشگیری از سرایت عفونت کرونا تاکید کردند. همان موقع این پرسش مطرح شد که ماسک N95 چیست؟ در ادامه، درباره انواع ماسک‌های پزشکی و موارد استفاده هر یک بیشتر می‌خوانیم و سپس به چند پرسش متداول در این زمینه پاسخ می‌گوییم.
ماسک‌های پزشکی و یا جراحی برای پوشاندن دهان و بینی در نظر گرفته شده‌اند. آنها از موادی تهیه شده‌اند که می‌توانند ذرات بزرگ، ترشحات و … را مسدود کنند.
ماسک‌های معمولی دولایه کشدار
ماسک‌های معمولی بینی و دهان را می‌پوشانند، اما به صورت نمی‌چسبند و در شرایط عمومی پزشکی استفاده می‌شوند. این ماسک‌ها برای محافظت یک طرفه، برای جلوگیری از پخش شدن مایعات بینی و دهان و همچنین ورود هوا، به عنوان مثال برای افرادی که سرفه یا عطسه می‌کنند، مناسب است.
ماسک‌های جراحی سه لایه بنددار
ماسک‌های جراحی در برابر خون، ترشحات و 95% باکتری‌ها نفوذناپذیر هستند. این ماسک‌ها بیشتر از ماسک‌های دیگر به صورت میچسبند.
بر‌اساس مطالعات انجام‌شده، به‌طور متوسط افراد 19 تا 23 بار در ساعت صورت خود را لمس می‌کند. ماسک‌های جراحی مانع تماس‌های مکرر دست‌های ما با صورت، به ویژه دهان و بینی می‌شوند.
ماسک‌های فیلتردار برای حفاظت فردی (N95 و ffp2 و امثال آنها)
ماسک‌های فیلتردار محکم هستند و به منظور پوشش‌دهی کامل صورت طراحی شده‌اند. این ماسک‌ها کاملا به صورت میچسبند و ضمن تصفیه هوای تنفس‌شده، با حفاظت دوطرفه، در برابر خون، ترشحات و ذرات غیرروغنی، مقاوم هستند.
این ماسک‌ها یکبار مصرف هستند و استفاده از آنها برای افرادی که با شخص بیمار ارتباط نزدیکی ندارند، توصیه نمی‌شود. شایان ذکر است که استفاده 4 ساعت مداوم از ماسکN95 می‌تواند سبب بروز مشکلات جدی ریوی گردد. استفاده از این ماسک‌ها در افراد دارای علایم تنفسی، به دلیل افزایش فشار بر ریه‌ها و دشوارتر کردن تنفس توصیه نمی‌شود.
تاریخ انقضا و عمر مفید استفاده از ماسک فیلتردار
به طور کلی، عمر مفید ماسک فیلتردار تا 8 ساعت است، اما در حالات زیر باید ماسک فیلتردار حتی زودتر تعویض گردد:
- اگر قالب کاسه‌ای شکل ماسک، فرم خود را از دست داده باشد و کامل به صورت نچسبد.
- در صورت آغشته شدن ماسک به خون، ترشحات یا هر عامل عفونی دیگر از بیمار.
دقت کنیم که استفاده از ماسک‌های بدون فیلتر بیش از 2 ساعت پی‌در‌پی توصیه نمی‌شود.
ماسک ها در پیشگیری از انتقال ویروس کرونا چه نقشی دارند؟
از آنجا که راه اصلی انتقال ویروس کرونا به صورت فرد به فرد و از راه ریزقطرات تنفسی ناشی از سرفه و عطسه فرد مبتلا است، استفاده از ماسک توسط فرد آلوده می‌تواند از پخش شدن ویروس توسط او جلوگیری کند.
چه کسانی باید ماسک بزنند؟
- افراد سالم و بدون علایم شبه‌سرماخوردگی نیاز به ماسک زدن ندارند.
- افراد سالمی که از یک فرد مشکوک به کرونا مراقبت می‌کنند، لازم است از ماسک استفاده نمایند.
- افراد سالمی که در ارتباط نزدیک با تعداد زیادی از مراجعه‌کنندگان در روز هستند (مانند شاغلان در داروخانه، فرودگاه، بانک و …)، لازم است از ماسک استفاده نمایند.
- افرادی که علایمی مثل سرفه یا عطسه دارند برای جلوگیری از انتشار بیماری احتمالی به دیگران، لازم است از ماسک استفاده نمایند.
از چه ماسکی استفاده کنیم؟
با توجه به نوع انتقال ویروس، نیازی به استفاده از ماسک برای عموم افراد جامعه نیست. اگر خودمان علایم تنفسی داریم از ماسک های ساده استفاده کنیم. اگر علامت تنفسی نداریم و از فرد مشکوک به کرونا مراقبت می‌کنیم یا در مشاغلی با معاشرت زیاد با افراد در طول روز مشغول به کار هستیم، لازم است از ماسک ساده استفاده نماییم.
اگر جزو کادر درمان هستیم یا از بیمار مبتلا به کرونا مراقبت می‌کنیم، توصیه می‌شود از ماسک‌هایN95 استفاده نماییم.
چگونه ماسک پزشکی را به صورت بزنیم؟
- دستان خود را با آب و صابون به مدت حداقل 20 ثانیه بشوییم.
- از یک حوله کاغذی تمیز برای خشک کردن دستان خود استفاده نماییم.
- ماسک جدید را از جعبه خارج نموده و از جهت وجود هرگونه نقص، پارگی و سوراخ آن را بررسی کنیم.
- قسمت بالای ماسک دارای لبه خمیده‌ای است که می‌تواند اطراف بینی قرار بگیرد.
- قبل از قرار دادن ماسک روی صورت، از بالا بودن لبه خمیده آن مطمئن شویم.
چگونه ماسک پزشکی را از صورت برداریم؟
- دستان خود را به مدت 20 ثانیه با آب و صابون بشوییم.
- ماسک را از قسمت بندها یا کش بگیریم و از صورت برداریم. به قسمت جلویی و فیلتر آن دست نزنیم؛ زیرا امکان انتقال آلودگی به بدن ما وجود دارد.
- ماسک آلوده را در یک کیسه جداگانه قرار دهیم و سپس داخل سطل زباله بیندازیم.
- در پایان مجددا دست‌ها را با آب و صابون به مدت حداقل 20 ثانیه بشوییم.
دقت کنیم که هرگز از ماسک مخصوص بزرگسالان برای کودکان استفاده نکنیم، ماسک باید کاملا بر روی صورت کودکان قرار گیرد. بهتر است پیش از قرار گرفتن در محیط آلوده، چند بار داخل ماسک نفس بکشیم تا از نفوذ نکردن هوا از جداره‌های آن مطمئن شویم.
استفاده از ماسک در مواردی که توصیه نشده و ضروری نیست، چه اشکالی دارد؟
- ماسک‌ها به تنهایی نمی‌توانند از گسترش ویروس جلوگیری کنند و با استفاده غیر ضروری، تنها باعث افزایش هزینه و ایجاد کمبود ماسک در موارد ضروری می‌شویم.
- استفاده از ماسک حس امنیت کاذب ایجاد می‌کند که می‌تواند به غفلت از سایر موارد اساسی مانند شستشوی دست‌ها منجر شود.
- استفاده غلط و طولانی‌مدت از ماسک می‌تواند باعث افزایش احتمال ابتلا به عفونت شود؛ زیرا تجمع و تکثیر باکتری‌ها و میکروب‌ها در محیط مرطوب بیشتر است.
