پرولاپس (افتادگی) دریچه میترال قلب چیست؟

پرولاپس دریچه میترال چیست؟

قلب دارای چهار حفره و چهار دریچه است که در ادامه با آن‌ها آشنا می‌شویم.
حفره‌های قلب شامل:

• دهلیز راست
• دهلیز چپ
• بطن راست
• بطن چپ

و دریچه‌ها شامل موارد زیر هستند:

• دریچه میترال که دریچه دو لَتی نیز نامیده می‌شود و اجازه می‌دهد خون از دهلیز چپ به بطن چپ جریان یابد.
• دریچه سه لتی اجازه می‌دهد تا خون از دهلیز راست به بطن راست جریان یابد.
• دریچه آئورت اجازه می‌دهد تا خون از بطن چپ به شریان (سرخرگ) آئورت جریان یابد.
• دریچه ریوی اجازه می‌دهد تا خون از بطن راست به شریان ریوی جریان یابد.

باز و بسته شدن دریچه‌ها، جریان خون را کنترل و تنظیم می‌کند.

دریچه میترال قلب یک دریچه دو لَتی یا دو قسمتی است که بین دهلیز و بطن چپ قرارگرفته است. پرولاپس دریچه میترال MVP به وضعیتی گفته می‌شود که در آن یک یا هر دو قسمت (لَت) دریچه، زمانی که دریچه باید بسته باشد، کاملا به هم نزدیک نمی-شوند یا حتی ممکن است به داخل دهلیز چپ برجسته شوند.

در قلب نرمال، دریچه‌ها به صورت یک طرفه عمل می‌کنند، به این معنا که خون از طریق دریچه میترال از دهلیز چپ وارد بطن چپ می‌شود و بسته شدن این دریچه مانع بازگشت خون به دهلیز چپ می‌شود. در صورت وجود پرولاپس یا افتادگی، این جریان یک طرفه مختل شده و احتمال نشت خون از بطن چپ به دهلیز چپ وجود دارد. به این نشت، رگورژیتاسیون (بازگشت جریان خون) میترال گفته می‌شود.

علائم پرولاپس دریچه میترال

بسیاری از افراد مبتلا به پرولاپس دریچه میترال (Mitral valve prolapse) هیچ علامتی ندارند. ممکن است پزشک حین معاینه متوجه صدای غیرطبیعی در سمع قلب شود.

ممکن است برخی از افراد مبتلا به افتادگی دریچه میترال علائمی مانند درد قفسه سینه، احساس تپش قلب، از حال رفتن (غش) یا احساس سرگیجه داشته باشند. اما باید به خاطر داشته باشیم حتی اگر مبتلا به افتادگی دریچه میترال هم باشیم، ممکن است این علائم ارتباطی با پرولاپس نداشته و به دلایل دیگر ایجاد شوند.

علت پرولاپس دریچه میترال

افتادگی دریچه میترال ممکن است بدون علت مشخص و به خودی خود رخ دهد و یا اینکه در زمینه سایر بیماری‌ها، مانند بیماری‌های بافت همبند، ایجاد شود.

بیماری‌های بافت همبند اختلالاتی هستند که بر بافت‌های خاصی از بدن تأثیر می‌گذارند.

چه کسانی در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به پرولاپس دریچه میترال قرار دارند؟

ابتلا به بعضی بیماری‌های بافت همبند و یا بیماری‌های قلبی مادرزادی احتمال ابتلا به پرولاپس میترال را افزایش می‌دهد.

در بعضی موارد، زمینه ژنتیکی و سابقه ابتلای یکی از اعضای خانواده به این عارضه، نیز سبب افزایش احتمال ابتلا به پرولاپس میترال می‌شود.

تشخیص پرولاپس دریچه میترال

از آنجایی که بسیاری از افراد مبتلا به پرولاپس میترال بدون علامت هستند، معمولا افتادگی دریچه میترال به صورت اتفاقی طی معاینات روتین تشخیص داده می‌شود.

تایید تشخیص و ارزیابی بیشتر به کمک اکوکاردیوگرافی صورت می‌گیرد. طی اکوکاردیوگرافی از امواج صوتی برای ایجاد تصویری از قلب هنگام تپش استفاده می‌شود. در این بررسی اندازه حفره‌های قلب، اینکه عضله قلب چقدر خوب خون را پمپاژ می‌کند و عملکرد دریچه‌های قلب قابل ارزیابی هستند.

پیشگیری از افتادگی دریچه میترال

در حال حاضر هیچ اقدام خاصی برای پیشگیری از افتادگی دریچه میترال وجود ندارد. اما به کمک راهکارهای زیر می‌توانیم خطر ابتلا به بیماری‌های اکتسابی دریچهای قلب (اختلالاتی ممکن است در زمینه افزایش سن ایجاد شوند) را کاهش دهیم:

• گنجاندن ورزش و فعالیت جسمی منظم در برنامه روزانه خود
• ترک مصرف سیگار و هرگونه دخانیات
• داشتن رژیم غذایی سالم
• کاهش وزن در صورت اضافه وزن یا چاقی و همچنین حفظ وزن در محدوده سلامت
• کنترل بیماری‌هایی مانند فشار خون بالا و دیابت با مصرف منظم داروها طبق دستور پزشک
• مدیریت استرس، برای این کار می‌توانیم از یوگا، تنفس عمیق، صحبت با دیگران و یا سایر روش‌ها کمک بگیریم.

درمان پرولاپس دریچه میترال

انتخاب روش درمان، به شدت پرولاپس و اینکه آیا این عارضه سبب ایجاد مشکل شده است، بستگی دارد.

افراد مبتلا به پرولاپس خفیف و نارسایی خفیف میترال معمولاً نیازی به درمان ندارند. اما مراجعه منظم به پزشک، جهت ارزیابی دوره‌ای شدت پرولاپس، ضروری است.

افراد مبتلا به نارسایی شدید میترال ممکن است نیاز به جراحی داشته باشند. در حین جراحی، دریچه میترال اصلاح یا تعویض می‌شود.

ممکن است پزشک تشخیص دهد که لازم است از بعضی داروها استفاده کنیم، از جمله:

• داروهای کنترل فشار خون
• داروهای اصلاح کننده ریتم قلب
• داروهایی که به جلوگیری از ایجاد لخته کمک می‌کنند

بیشتر بخوانید: فشار خون نرمال چند است؟

عوارض پرولاپس دریچه میترال

افتادگی دریچه میترال می‌تواند خفیف یا شدید باشد و حتی گاهی اوقات منجر به مشکلات جدی، از جمله موارد زیر، نیز شود:

• نارسایی دریچه میترال: این اختلال معمولاً تا زمانی که پیشرفته و شدید نباشد، هیچ علامتی ایجاد نمی‌کند. نارسایی شدید میترال می‌تواند باعث بروز مشکلات تنفسی و احساس خستگی شود.
• اندوکاردیت عفونی: یا عفونت دریچه قلب معمولاً باعث بروز تب، لرز و خستگی می‌شود.
• مشکلات ریتم قلب: گاهی اوقات، این مشکل باعث می‌شود افراد احساس کنند که قلبشان تند یا بشدت می‌تپد. مشکلات ریتم قلب، در صورت عدم تشخیص و درمان به موقع، می‌تواند باعث ایست ناگهانی قلب شود.

بیشتر بخوانید: انواع بیماری های دریچه قلب را در این مطلب مطالعه کنید. 

پرولاپس میترال و بارداری

در صورت ابتلا به پرولاپس میترال، اگر قصد باردار شدن داشته باشیم، بهتر است قبل از اقدام برای بچه‌دار شدن، با پزشک خود مشورت کنیم. پزشک می‌تواند در مورد مشکلاتی که ممکن است در دوران بارداری رخ دهد، به ما مشاوره بدهد. همچنین ممکن است پزشک لازم بداند داروهای مصرفی ما را به داروهایی که مصرف آنها در دوران بارداری ایمن‌تر است، تغییر دهد.

منابع: UpToDate , Mayo clinic , American Heart Association , Cleveland Clinic , National Health Service

IR-0125-ABD-9125-AS