سلولیت که یکی از عفونت‌های شایع پوستی است، نه تنها ظاهر ناخوشایندی دارد، بلکه می‌تواند به‌سرعت گسترش پیدا‌ کند و به بخش‌های دیگر بدن آسیب برساند. اگرچه این بیماری در بیشتر موارد با یک دوره مصرف آنتی‌بیوتیک کنترل می‌شود، اما در صورتی که درمان نشود، می‌تواند باعث عوارض جدی مثل عفونت خون و حتی مرگ بافت‌ها شود. در این مطلب به علائم، دلایل و درمان سلولیت می‌پردازیم.

سلولیت چیست؟

سلولیت یک عفونت باکتریایی شایع پوست است که معمولاً در لایه‌های عمقی درم (لایه میانی پوست) و بافت زیرجلدی ایجاد می‌شود و با تورم، قرمزی و درد در ناحیه‌ای مشخص از پوست و علائم سیستمیک (عمومی) مثل تب همراه است.

علائم سلولیت کدامند؟

علائم این عفونت پوستی عبارتند از:

  • تب همراه با لرز و تعریق
  • خستگی
  • درد یا حساسیت در ناحیه درگیر
  • قرمزی یا التهاب پوست که به‌تدریج گسترش پیدا می‌کند.
  • بروز ناگهانی زخم یا بثورات پوستی که معمولاً طی بیست‌وچهار ساعت ابتدایی به سرعت بزرگ‌تر می‌شوند.
  • ظاهر کشیده، براق و سفت پوست در ناحیه مبتلا
  • گرمی پوست در ناحیه قرمزی
  • درد عضلانی و سفتی مفاصل ناشی از تورم بافت روی مفصل
  • حالت تهوع و استفراغ

سلولیت چگونه ایجاد می‌شود؟

سلولیت زمانی ایجاد می‌شود که باکتری‌ها از راه یک ترک یا آسیب در پوست، وارد بدن شوند. پوست‌های خشک، ترک‌خورده، پوسته‌پوسته یا متورم، بیشتر در معرض ورود باکتری‌ها قرار دارند. از جمله راه‌های ورود باکتری می‌توان به زخم‌های ناشی از جراحی، بریدگی‌ها، زخم‌های باز و همچنین قسمت‌هایی از پوست که دچار عفونت‌هایی مثل پای ورزشکار شده‌اند، اشاره کرد.

چه کسانی دچار سلولیت می‌شوند؟

سلولیت می‌تواند افراد در هر سن و نژادی را مبتلا کند. عواملی که احتمال ابتلا به سلولیت را افزایش می‌دهند، عبارتند از:

  • سابقه ابتلا به سلولیت
  • ترک‌خوردگی در پوست انگشتان پا یا پاشنه‌ها، مثل موارد ناشی از پای ورزشکار (تینه‌آ پدیس)
  • بیماری‌های وریدی، مثل لنف‌ادم (تجمع مایع لنف در بافت‌ها و ایجاد تورم در اندام‌ها)
  • آسیب‌های فعلی یا گذشته، مثل ضربه، زخم‌های جراحی، پرتودرمانی
  • نقص ایمنی، مثل ابتلا به ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV)
  • مصرف داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی
  • دیابت
  • بیماری مزمن کلیه
  • بیماری مزمن کبد
  • چاقی
  • بارداری
  • الکلیسم (1)

سلولیت چگونه تشخیص داده می‌شود؟

پزشک برای تشخیص سلولیت، معاینه فیزیکی انجام می‌دهد و پوست را از نظر مواردی مثل قرمزی، گرمی، حساسیت و تورم بررسی می‌کند.

پزشک ممکن است با استفاده از خودکار، حاشیه محل قرمزی را علامت‌گذاری کند تا بررسی کند که آیا طی چند روز آینده قرمزی از محدوده علامت‌گذاری شده فراتر می‌رود یا نه.

آزمایش‌های تشخیصی سلولیت کدامند؟

آزمایش‌هایی که ممکن است برای تشخیص سلولیت توسط پزشک درخواست شوند، عبارتند از:

  • کشت خون
  • شمارش کامل سلول‌های خونی (CBC)
  • کشت مایع یا مواد داخل محل عفونت
  • نمونه‌برداری (بیوپسی)، در صورت احتمال ابتلا به بیماری‌های دیگر

سلولیت چگونه درمان می‌شود؟

برای درمان سلولیت معمولاً آنتی‌بیوتیک خوراکی تجویز می‌شود. در صورت نیاز ممکن است داروی مسکن هم مورداستفاده قرار بگیرد.

در خانه، باید محل عفونت را بالاتر از سطح قلب خود نگه داریم تا تورم کم و روند بهبودی تسریع شود و تا زمان بهبودی علائم استراحت کنیم.

آیا لازم است برای درمان سلولیت در بیمارستان بستری شویم؟

در شرایط زیر ممکن است لازم باشد در بیمارستان بستری شویم:

  • وضعیت ما بسیار وخیم باشد برای مثال دچار تب بالا، فشار خون پایین یا حالت تهوع و استفراغ مداوم شده باشیم.
  • با وجود درمان با آنتی‌بیوتیک، عفونت گسترش پیدا کرده باشد.
  • سیستم ایمنی بدن ما به دلیل سرطان،HIV  یا بیماری‌های دیگر ضعیف شده باشد.
  • عفونت اطراف چشم‌های ما را تحت تأثیر قرار داده باشد.
  • به تجویز آنتی‌بیوتیک تزریقی نیاز داشته باشیم.

چگونه می‌توان از عود مجدد سلولیت جلوگیری کرد؟

اگر به طور مکرر دچار سلولیت می‌شویم، لازم است با انجام اقدام‌های زیر، از بروز مجدد آن پیشگیری کنیم:

  • جلوگیری از آسیب‌ دیدن پوست
  • تمیز و مرطوب نگه‌داشتن پوست و رعایت بهداشت ناخن‌ها
  • پرهیز از گرفتن نمونه خون از اندام‌های درگیر
  • درمان به‌موقع عفونت‌های قارچی دست و پا
  • بالا نگه‌داشتن اندام‌های متورم در زمان‌های استراحت، برای بهبود جریان لنف

اگر به‌طور مکرر دچار سلولیت‌ شویم، ممکن است پزشک برای پیشگیری از بازگشت آن، مصرف آنتی‌بیوتیک را توصیه کند.

مراقبت از پوست در افراد مبتلا به دیابت یا مشکلات گردش خون

در صورت ابتلا به دیابت یا مشکلات گردش خون باید برای جلوگیری از آسیب دیدن پوست، موارد زیر را رعایت کنیم:
• هر روز پاهای خود را از نظر آسیب پوستی بررسی کنیم تا بتوانیم از پیشرفت عفونت جلوگیری کنیم.
• حداقل روزی یک‌بار پوست خود را مرطوب کنیم، این‌کار از ترک‌ خوردن و پوسته‌پوسته شدن پوست جلوگیری می‌کند.
• ناخن‌های دست و پای خود را با دقت کوتاه کنیم و مراقب باشیم پوست اطراف ناخن آسیب نبیند.
• از دست‌ها و پاهای خود در فعالیت‌های مختلف محافظت کنیم.
• عفونت‌های قارچی پوست (مثل بیماری پای ورزشکار) را به‌سرعت درمان کنیم.

سوالات متداول

چقدر طول می‌کشد تا سلولیت درمان شود؟

در بیشتر موارد، سلولیت با مصرف آنتی‌بیوتیک به مدت هفت تا ده روز بهبود پیدا می‌کند. با این وجود، اگر شدت بیماری بیشتر باشد، ممکن است به درمان طولانی‌تری نیاز باشد؛ برای مثال در افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن یا افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف.

آیا ممکن است سلولیت عود کند؟

افرادی که به عفونت قارچی در پاها مبتلا می‌شوند، به‌ویژه بیماران مبتلا به دیابت، در معرض عود سلولیت قرار دارند. علت این مسئله، ترک‌های پوستی ناشی از عفونت قارچی است که مسیر ورود باکتری‌ها به پوست را فراهم می‌کنند.

سلولیت اگر درمان نشود چه عوارضی دارد؟

در صورتی که سلولیت درمان نشود، ممکن است به عوارضی مثل سپسیس (عفونت خون)، استئومیلیت (عفونت استخوان) و اندوکاردیت (عفونت قلب) منجر شود.

IR-0927-ABD-4055-AS

منابع:

  1. https://dermnetnz.org
  2. https://medlineplus.gov
  3. https://www.mayoclinic.org