دندانم درد می‌کند: حالا چکار کنم؟
همه ما می‌دانیم که برای رسیدگی به دندان‌درد باید به دندانپزشک مراجعه کنیم، اما بعضی وقت‌ها دندان درد گاهی یا جایی به سراغ‌مان می‌آید که به دندانپزشک دسترسی نداریم. در این نوشتار می‌خوانیم که چگونه در چنین موقعیتی دندان‌درد را مدیریت کنیم. پوسیدگی دندان، علت اولیه دندان درد در کودکان و بزرگسالان است. باکتری‌هایی که در دهان ما وجود دارند از نشاسته و قند موجود در غذاهایی که می‌خوریم، تغذیه می‌نمایند. این باکتری‌ها یک پلاک چسبنده به‌وجود می‌آورند که این پلاک به سطح دندان می‌چسبد. باکتری‌های موجود در این پلاک، اسید تولید می‌کنند. این اسید قدرت آن را دارد که سطح سفید و سخت بیرونی دندان را (که به آن مینای دندان می‌گوییم) بخورد و حفره‌ای در آن ایجاد کند. به این حالت، پوسیدگی دندان گفته می‌شود. نخستین علامت پوسیدگی دندان ممکن است احساس درد باشد. در زمانی که چیزی شیرین، بسیار سرد یا بسیار داغ می‌خوریم یا می‌نوشیم.
اگر پوسیدگی یا حساسیت دندان‌ها به آن‌ها آسیب بزند دندان‌درد به‌وجود می‌آید. بروز این درد به صورت تیز یا مبهم است و فرد را هنگام جویدن غذا دچار مشکل می‌کند. همچنین موجب عدم تمرکز در طول روز یا اختلال در خواب می‌شود. بهترین راه در هنگام دندان درد، مراجعه به دندانپزشک است.
علت درد دندان
- آبسه دندان
- شکستگی دندان
- عفونت یا التهاب لثه
- نمایان‌شدن ریشه‌ی دندان به دلیل تحلیل لثه
- دندان قروچه
- سینوزیت
- کمبود فضا برای رشد دندان عقل
- درگیری اعصاب صورت
سایر علت دندان درد بجز پوسیدگی دندان، به شرح زیر هستند:
- جمع شدن باقیمانده غذا بین دندان‌ها
- التهاب یا عفونت در ریشه دندان یا لثه
- ضربه به دندان
- ترک برداشتن ناگهانی دندان یا ریشه دندان
- ترک افتادن تدریجی دندان در طول زمان
- دندان در آوردن مانند در آمدن دندان‌های شیری یا دندان عقل (در صورتی که فضای کافی برای بیرون آمدن نداشته باشد)
- سینوزیت عفونی (ممکن است به صورت درد دندان احساس شود)
علائم درد دندان و راه‌حل‌هایی برای بهبود آن
-
دندان حساس به غذای داغ یا سرد:
معمولاً نشانه‌ی مشکلی جدی نیست مگر اینکه طول کشیده باشد. این حساسیت به علت پوسیدگی جزئی، مشکل در پُر‌شدگی قبلی یا پس‌رفتن اندک لثه ایجاد می‌شود.
راه حل این نوع دندان درد:
می‌توانید از خمیردندان مخصوص دندان حساس و مسواک نرم یا خیلی نرم استفاده کنید. هنگام مسواک زدن به جای حرکت جلو-عقب مسواک که باعث سایش ریشه بیرون زده دندان می‌شود فقط از حرکت بالا-پایین استفاده کنید. اگر مشکل برطرف نشد، به دندانپزشک مراجعه کنید.
-
دندان حساس به غذای داغ یا سرد پس از ترمیم دندان:
پس از پر کردن، به علت التهاب پالپ (هسته دندان) ممکن است دندان به غذای سرد یا گرم حساس باشد.
راه حل این نوع دندان درد:
۲ تا ۴ هفته صبر کنید و در طول این مدت از مسواک نرم و خمیردندان مخصوص دندان حساس استفاده کنید. در صورت ادامه‌ی درد یا بدتر شدن آن به دندانپزشک مراجعه کنید.
-
درد تیز و تیرکشنده دندان هنگام جویدن :
علت این درد، پوسیدگی، شکستگی و ترک در دندان یا لق شدنِ پرشدگیِ قبلی است. همچنین ممکن است به دلیل آسیب بافت داخل هسته‌ی دندان نیز درد ایجاد شود.
راه حل این نوع دندان درد:
برای بررسی به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
-
دردی که بیش از 30 ثانیه پس از خوردن غذای داغ یا سرد طول بکشد:
احتمالاً به علت آسیب برگشت ناپذیر پالپ دندان بوده و به‌دنبال پوسیدگی شدید یا شکستگی ایجاد می‌شود.
راه حل این نوع دندان درد:
مراجعه به دندانپزشک جهت روت کانال (درمان ریشه دندان) و حفظ دندان
-
درد ثابت و شدید همراه احساس فشار و تورم لثه :
احتمال آبسه‌ی دندان و عفونت بافت اطراف و استخوان فک
راه حل این نوع دندان درد:
مراجعه به دندانپزشک و کنترل موقتی درد با داروهای مسکن
-
درد گنگ و احساس فشار در دندان‌های فوقانی و فک بالا:
بیشتر به علت سردرد ناشی از سینوزیت است که درد به نواحی صورت، فک و دندان‌های فوقانی انتشار می‌یابد.
راه حل این نوع دندان درد:
مراجعه به پزشک یا دندانپزشک جهت بررسی بیشتر و تسکین موقت درد با داروهای مسکن
در صورت وجود دندان درد هنگام بارداری برای مهار آن، می‌توان ضمن مشورت با دکتر داروساز، «استامینوفن» مصرف کرد که نسبت به «داروهای ضد التهابی غیرکورتونی» مثل آسپرین گزینه‌ی بهتری هستند.
چگونه از دندان درد پیشگیری کنیم؟
بهترین راه برای پیشگیری از درد دندان این است که در حفظ بهداشت و سلامت دندان‌ها و لثه تا حد امکان بکوشیم. برای این که به درد دندان دچار نشویم موارد زیر را جدی بگیریم:
به طور مرتب برای معاینه و بررسی دوره‌ای به دندانپزشک مراجعه کنیم. مصرف غذاها و نوشیدنی‌های شیرین را کم کنیم به عنوان نمونه هر روز نوشابه نخوریم بلکه گاهی در موارد خاص از این نوشیدنی‌ها مصرف کنیم. روزی دو بار و هر بار در حدود دو دقیقه با خمیر دندان دارای فلوراید دندان‌ها را مسواک بزنیم. هر روز بین دندان‌های خود را با نخ دندان یا با مسواک بین دندانی پاک کنیم تا بقایای غذاها و پلاک‌های میکروبی میان دندان‌ها از بین برود.
خودمان برای تسکین دندان درد چکار کنیم؟
تا زمانی که به یک دندانپزشک دسترسی یابیم، خودمان می‌توانیم با انجام کارهای زیر به کاهش درد دندان کمک کنیم:
- دهان خود را با آب گرم بشوییم.
- با استفاده از نخ دندان، باقیمانده غذای موجود بین دندان‌ها را خارج سازیم.
- با مشورت دکتر داروساز در داروخانه‌های معتبر، از داروهای ضددرد غیرنسخه‌ای استفاده کنیم.
از گذاشتن آسپیرین یا داروی مسکن به صورت مستقیم روی دندان یا لثه دردناک بپرهیزیم؛ زیرا ممکن است به بافت لثه آسیب برساند و حالتی مانند سوختگی به‌وجود آورد.
- اگر درد دندان به دنبال ضربه به دندان آغاز شده است، کمپرس سرد مثلاً با یخ از بیرون دهان و روی صورت می‌تواند درد را کاهش دهد.
بیشتر بخوانید: علت و علائم سکته مغزی چیست؟
چه زمانی به دندانپزشک مراجعه کنیم؟
همیشه درد دندان یک وضعیت غیر اضطراری نیست. گاهی لازم می‌شود برای درد دندان بلافاصله به یک مرکز دندانپزشکی مراجعه کنیم. اگر علاوه بر درد دندان، علائم زیر نیز، همزمان وجود داشت بهتر است در اولین فرصت خود را به مرکز پزشکی یا دندانپزشکی برسانیم:
- درد یکی دو روز باقی مانده و همچنان ادامه دارد
- تب
- علائم عفونت مانند ورم، درد در هنگام جویدن، لثه‌های قرمز و ملتهب یا ترشحات بدبو
- مشکلات در تنفس یا بلع
تشخیص و درمان نهایی درد دندان را دندانپزشک بهتر از هر شخص دیگری می‌داند.
گاهی اوقات پوسیدگی دندان را به صورت یک نقطه سفید یا قهوه‌ای روی دندان می‌توانیم ببینیم.
سایر علت دندان‌درد بجز پوسیدگی دندان، به شرح زیر هستند:
- جمع شدن باقیمانده غذا بین دندان‌ها
- التهاب یا عفونت در ریشه دندان یا لثه
- ضربه به دندان
- ترک برداشتن ناگهانی دندان یا ریشه دندان
- ترک افتادن تدریجی دندان در طول زمان
- دندان در آوردن مانند در آمدن دندان‌های شیری یا دندان عقل (در صورتی که فضای کافی برای بیرون آمدن نداشته باشد)
- سینوزیت عفونی (ممکن است به صورت درد دندان احساس شود)
یادمان باشد درمان نهایی دندان‌درد به عهده دندانپزشک است.
