عفونت ادراری در کودکان

سیستم ادراری شامل اجزای زیر است:

  • کلیه‌ها: که ادرار را ترشح می‌کنند.
  • حالب‌ها: که ادرار را از کلیه‌ها به مثانه منتقل می‌کنند.
  • مثانه: که ادرار را نگه می دارد.
  • مجرای ادراری: که ادرار را از مثانه خارج می‌کند.

باکتری‌ها (میکروب‌ها) به طور معمول در این قسمت‌ها وجود ندارند. در صورت ورود باکتری به مثانه یا کلیه می‌تواند عفونت ایجاد شود که عفونت مجاری ادراری (UTIs) نامیده می‌شود.

عفونت‌های کلیه جدی‌ترین نوع عفونت ادراری هستند، و در صورت عدم درمان سریع می‌تواند برای همیشه به کلیه‌ها آسیب برساند. به ندرت، آسیب به کلیه می‌تواند منجر به فشار خون بالا و نارسایی کلیه در مراحل بعدی زندگی شود.

 

علل عفونت ادراری در کودکان

در کودکان سالم، بیشتر عفونت‌های دستگاه ادراری توسط باکتری اشریشیا کلی (E. coli) ایجاد می‌شود. این باکتری به طور معمول در مدفوع یافت می‌شود و گاهی می‌تواند از مقعد به سمت مجرای ادرار و مثانه (و گاهی اوقات به سمت کلیه‌ها) حرکت کند و باعث ایجاد عفونت شود.

 

بیشتر بخوانید: علت عفونت ادراری در زنان و مردان و درمان آن چیست؟

عوامل خطر ابتلا به عفونت ادراری در کودکان

احتمال ابتلای برخی از کودکان به عفونت ادراری بیشتر است. در زیر برخی از عوامل خطر ابتلا به عفونت ادراری را آورده‌ایم:

  • سن کم: پسران کمتر از یک سال و دختران کمتر از چهار سال در معرض بالاترین خطر ابتلا به عفونت ادراری هستند.
  • ختنه نشدن: خطر ابتلا به عفونت ادراری در پسران ختنه نشده 4 تا 10 برابر بیشتر است.
  • داشتن سوند برای مدت طولانی.
  • عدم تشکیل کامل قسمت‌هایی از دستگاه ادراری در دوران جنینی.
  • اختلال عملکرد مثانه یا یبوست.
  • ابتلا به عفونت ادراری احتمال ابتلای مجدد را اندکی افزایش می‌دهد.

 

علائم عفونت ادراری در کودکان

علائم عفونت ادراری به سن کودک بستگی دارد.

کودکان بزرگتر

کودکان بزرگتر از دو سال اغلب علائم زیر را دارند:

  • درد یا سوزش هنگام ادرار کردن
  • تکرر ادرار
  • بازگشت شب ادراری یا خیس کردن خود در طول روز (در کودکانی که طی روز خود را خیس نمی‌کردند و شب ادراری قطع شده بود)
  • درد در قسمت پایین شکم یا دو طرف کمر (پهلوها)
  • تب

کودکان کوچکتر

علائم در کودکان کمتر از دو سال ممکن است شامل یک یا چند مورد از موارد زیر باشد:

  • تب، ممکن است تنها علامت ابتلا به عفونت ادراری باشد.
  • تحریک‌پذیری یا بی‌قراری

 

تشخیص عفونت ادراری در کودکان

اگر نگران باشیم که فرزندمان دچار عفونت ادراری شده است، باید ظرف 24 ساعت به پزشک مراجعه کنیم. تاخیر در شروع درمان می‌تواند خطر آسیب به کلیه‌ها را افزایش دهد.

آزمایش ادرار: برای تعیین ابتلای کودک به عفونت ادراری، بررسی نمونه ادرار لازم است. در کودکان خردسالی که آموزش توالت ندیده‌اند، آزمایش اولیه بر روی نمونه ادرار جمع‌آوری شده در کیسه ادرار انجام می‌شود. در کودکان بزرگ‌تر که می‌توانند از دستشویی استفاده کنند، می‌توان با ادرار کردن کودک در ظرف نمونه استریل، نمونه ادرار را جمع‌آوری کرد.

اگر آزمایش نشان‌دهنده عفونت ادراری باشد یا کودک علائم عفونت ادراری داشته باشد، انجام کشت ادرار برای انتخاب آنتی‌بیوتیک لازم است. تا 48 ساعت زمان برای رشد میکروب‌ها لازم است، بنابراین نتایج کشت بلافاصله در دسترس نیست.

بر اساس علائم کودک و نتایج اولیه آزمایش ادرار، ممکن است پزشک قبل از آماده شدن نتایج کشت ادرار تصمیم به تجویز آنتی‌بیوتیک بگیرد.

بررسی‌های تصویربرداری: بررسی‌های تصویربرداری مانند سونوگرافی می‌تواند نقایص ساختاری دستگاه ادراری را نشان دهد. در کودکانی که چند بار دچار عفونت ادراری می‌شوند معمولاً بررسی‌های تصویربرداری دقیق‌تری لازم است. این بررسی‌ها می‌توانند نشان دهند که آیا ادرار از مثانه به سمت حالب‌ها یا کلیه‌ها جریان می‌یابد (ریفلاکس ادراری) یا خیر. ریفلاکس ادراری نیز ممکن است احتمال ابتلای کودک به عفونت کلیه را افزایش دهد.

 

درمان عفونت ادراری در کودکان

آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان عفونت‌های ادراری استفاده می‌شوند. این داروها باکتری‌های عامل عفونت را از بین می‌برند. انتخاب نوع آنتی‌بیوتیک به سن کودک، میکروبی که باعث عفونت ادراری شده و مقاومت میکروب‌ها بستگی دارد.

علائم کودک باید طی 1 تا 2 روز پس از شروع دارو بهبود یابد.

در همه موارد، مهم است که کودک هر وعده آنتی‌بیوتیک را به موقع و تمام داروهای خود را مصرف کند، حتی اگر علائم کاملا بهبود یافته باشند.

 

پیشگیری از عفونت ادراری در کودکان

تقریباً 8 تا 30 درصد (1 نفر از هر 5 تا 10 نفر) از کودکانی که عفونت ادراری می‌گیرند، مجدد به این عفونت دچار می‌شوند. این ابتلای مجدد معمولاً در شش ماه اول پس از اولین عفونت رخ می‌دهد و در دختران شایع‌تر است.

درمان یبوست و مشکلات مثانه نیز به پیشگیری از عفونت ادراری در آینده کمک می‌کند.

مصرف پیشگیرانه آنتی‌بیوتیک

اگر کودک به عفونت ادراری مکرر مبتلا شود، ممکن است پزشک مصرف آنتی‌بیوتیک روزانه را تجویز نماید. این کار معمولا باید 6 تا 12 ماه ادامه یابد.

 

چه زمانی باید به به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر فرزندمان یکی از موارد زیر را داشت، باید به پزشک مراجعه کنیم:

  • تب: تب (درجه حرارت بالاتر از 38 درجه سانتیگراد) ممکن است تنها علامت عفونت ادراری در نوزادان و کودکان خردسال باشد.
  • درد یا سوزش حین ادرار کردن یا تکرر ادرار.
  • درد کمر یا شکم.

اگر علائم کودک بهتر نشد یا تشدید شد، یا اگر کودک قادر به مصرف دارو نبود، باید به پزشک مراجعه کنیم. همچنین در صورت بروز مجدد علائم عفونت ادراری نیز باید به پزشک مراجعه کنیم.

منابع: Up to Date
Up to Date

IR-0923-ABD-8584-AS