دردی که از شکم به قفسه‌ی سینه وارد می‌شود یا مزه‌ی تلخی که از گلو به دهان برمی‌گردد یا سوزش سر دل، تلخی گلو یا سرفه، این‌ها علائم ریفلاکس معده هستند که همه‌ی ما به نوعی آن را تجربه کرده‌ایم. با این‌حال، بعضی افراد به شکلی مداوم چنین علائمی را تجربه می‌کنند.
در این‌جا قصد داریم از ریفلاکس معده و علائم آن صحبت کنیم و ببینیم چه روش‌هایی برای درمان ریفلاکس معده وجود دارد.
ریفلاکس معده چیست؟
ریفلاکس معده زمانی رخ می‌دهد که اسید و سایر محتویات درون معده از دریچه‌ی پایینی مری به مری باز می‌گردند. دریچه پایین مری دریچه‌ای عضلانی به‌شکل حلقه است که در انتهای مری و ابتدای معده قرار دارد.
با باز شدن این دریچه، غذای بلعیده شده از انتهای مری وارد معده می‌شود. پس از ورود غذا به معده، این دریچه بسته می‌شود تا از بازگشت غذا به درون مری جلوگیری کند. زمانی‌که این دریچه ضعیف شده یا آسیب دیده باشد ممکن است به‌درستی عمل نکند. همین موضوع باعث می‌شود تا ریفلاکس معده رخ دهد.
پزشکان معتقدند اگر علائم ریفلاکس معده بیش از دو‌بار در هفته اتفاق بیفتد، به احتمال زیاد فرد به این بیماری مبتلاست.
نگاهی به علائم ریفلاکس معده
علائم ریفلاکس معده برحسب اندام و عضوی که تحت تأثیر اسید معده قرار می‌گیرد متفاوت است. همه‌ی انسان‌ها علائم یکسانی را تجربه نمی‌کنند. علائم ریفلاکس معده از خفیف به شدید دسته‌بندی می‌شوند و معمولاً بعد از خوردن غذا (به‌خصوص غذای تند یا چرب) و هنگام دراز کشیدن یا خم شدن بروز پیدا می‌کنند.
از علائم ریفلاکس معده می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- درد یا سوزش سر دل که با احساس سوزش در قفسه‌ی سینه همراه است؛ این سوزش ممکن است به گلو نیز برسد.
- یکی دیگر از علائم ریفلاکس معده احساس کردن مزه‌ی تلخ یا ترش در گلو است. در برخی موارد ممکن است که بخشی از غذا یا مایع موجود در معده به دهان بازگردد.
- در برخی از موارد، ریفلاکس معده، بلع را دچار مشکل کرده و حتی گاهی در تنفس فرد اختلال ایجاد می‌کند.
- سوء هاضمه نیز یکی دیگر از علائم ریفلاکس معده است. سوء هاضمه با درد و ناراحتی در بالای شکم همراه است. احساس ناراحتی معده، داشتن حالت تهوع و استفراغ و احساس سیری آزاردهنده از علائم سوء هاضمه است.
- گلو درد، سکسکه شدید یا استفراغ از دیگر علائم ریفلاکس معده است.
اگر علائم و نشانه‌های بالا برایتان آشنایی دارد و یا هر از چند گاهی آنها را تجربه می‌کنید، بهتر است هرچه سریع‌تر به پزشک معالج خود مراجعه کنید.
تشخیص بیماری ریفلاکس معده به چه شکل است؟
همان‌طور که اشاره کردیم علائم بالا، مخصوصاً سوزش سر دل، نشانه‌های خوبی برای تشخیص ریفلاکس معده هستند. اگر پزشک معالج به ریفلاکس معده مشکوک شود، پیش از تشخیص و تأیید از بیمار می‌خواهد تا بعضی معاینات و آزمایش‌های مرتبط را انجام دهد.
پزشک معالج ممکن است از یک یا چند مورد از آزمایش‌های زیر جهت تشخیص ریفلاکس معده استفاده کند:
- بلع محلول حاوی ماده‌ی باریوم: در حالت عادی امکان تصویربرداری از دستگاه گوارش امکان‌پذیر نیست. نوشیدن محلولی حاوی ماده باریم این امکان را فراهم می‌کند که بتوانیم از دستگاه گوارش عکس‌برداری کنیم. از این روش برای تشخیص ریفلاکس معده استفاده می‌شود.
- آندوسکوپی: یک لوله انعطاف‌پذیر به‌همراه یک دوربین کوچک جهت بررسی و نمونه‌برداری (در صورت نیاز) به درون مری فرستاده می‌شود.
- نظارت بر pH مری: یک قطعه pHسنج درون مری کار گذاشته می‌شود تا ورود اسید معده به مری را بررسی کند.
- فشارسنجی مری: یک لوله انعطاف‌پذیر به درون مری فرستاده می‌شود تا قدرت عضله‌های موجود در مری را اندازه‌گیری کند.
برای درمان ریفلاکس معده باید چه کار کرد؟
یکی از موثرترین روش‌های پیشگیری و درمان ریفلاکس معده، تغییر سبک زندگی و اصلاح رژیم غذایی است. برخی از نکاتی که باید در درمان ریفلاکس معده به خاطر داشته باشید، عبارتند از:
- سیگار را ترک کنید.
- وعده‌های غذایی خود را کوچک کنید.
- پس از خوردن غذا بلافاصله دراز نکشید.
- پس از خوردن غذا آدامس بجوید.
- از خوردن و نوشیدن خوراکی‌هایی که علائم ریفلاکس معده را تشدید می‌کنند، بپرهیزید.
- لباس و کمربند تنگ نپوشید.
- اگر اضافه وزن دارید، بهتر است به فکر کم‌کردن آن باشید.
در‌‌صورتی‌‌که رعایت موارد فوق کارساز نبود، ممکن است پزشک معالج جهت درمان ریفلاکس معده دارو تجویز کند.
