با گسترش ویروس کرونا (COVID-19) در جامعه، بسیاری از فعالیت­‌های اجتماعی والدین و کودکان متوقف شده است.

ما و سایر اعضای خانواده در محیط کوچک خانه دور هم جمع شده‌­ایم و دائما اخبار کرونا را از رسانه‌های مختلف و فضای مجازی دنبال می­‌کنیم.

همگی ما در معرض بمباران خبری-اطلاعاتی در مورد ویروس کرونا تازه هستیم که این امر می‌­تواند باعث ایجاد حس ناامیدی، افسردگی، ترس، اضطراب و نگرانی در میان اعضای خانواده و به‌خصوص کودکان‌مان شود.

این احساسات منفی می‌­توانند نمود فیزیکی مثل احساس درد و فشردگی در قفسه سینه، بی‌خوابی و تحریک‌پذیری را به دنبال داشته باشند.

تمام موارد ذکرشده، واکنش‌­های طبیعی روانی و فیزیکی ما به شرایط پر التهاب و استرس موجود است.

حال این پرسش مطرح می‌­شود که چگونه می­‌توان در این شرایط سخت، کنترل اوضاع را به دست گرفت و سلامت روانی کودکان را تامین نمود.

مسلما در این شرایط، کانون گرم خانواده منبعِ آرامش است، وقت‌گذرانی بیشتر والدین با کودکان و صحبت کردن در مورد نگرانی­‌های آن­‌ها می‌­تواند فضای مثبتی را در محیط خانه و خانواده ایجاد کند و با رعایت چند نکته، سلامت روانی کودکان را تضمین نماید:

بیشتر بخوانید: افسردگی در کودکان 

برنامه‌ریزی و انجام حداقل یک فعالیت مشترک با کودک در روز

این فعالیت می­‌تواند به شکل بازی، انجام کاری هدفمند یا حتی کتاب خواندن باشد.

بهتر است این فعالیت طوری برنامه‌ریزی شود که همه اعضای خانواده و به‌خصوص کودکان بتوانند در آن نقش داشته باشند.

هدف از انجام این فعالیت، افزایش تعاملات اعضای خانواده با یکدیگر است به طوری که شاد و سرگرم کننده باشد.

در شرایطی که اضطراب، ترس، غم و نگرانی به صورت درازمدت بر فضای خانواده حاکم است، مسلما این احساسات منفی در کودکان نیز ایجاد می‌شود.

حمایت روانی اعضای خانواده از یکدیگر در قالب انجام کارهای گروهی در تعدیل جو ملتهب بسیار موثر است.

 

با زبان کودک با او صحبت کنیم

ابتدا از او بپرسیم چه اطلاعاتی در مورد این بیماری دارد. سپس سعی کنیم واقعیت همه‌گیری کرونا را به زبانی ساده و قابل فهم، مطابق با درک کودک به او توضیح دهیم.

از بزرگنمایی بپرهیزیم، از مفاهیم پیچیده مثل مرگ که کودکان قدرت تحلیل و درک آن را ندارند با آن­ها سخن نگوییم.

از صحبت کردن در مورد اخبار بسیار منفی در حضور کودک بپرهیزیم، استفاده از داستان و قصه برای توضیح مفهوم بیماری و لزوم در خانه ماندن، می­‌تواند به درک صحیح کودک از شرایط بسیار کمک کند.

اجازه دهیم کودک احساسات خود را به‌طور کامل بیان کند. این وظیفه والدین و اعضای خانواده است که با توضیح شرایط، متناسب با درک کودک، اضطراب و نگرانی او را کاهش دهند.

به عنوان مثال از کودک بخواهیم ویروس را نقاشی کند یا داستان‌­هایی از افراد شجاعی برایش نقل کنیم که با ویروس‌­ها مبارزه و آن­ها را مغلوب می­‌کنند.

به پرسش‌های او با حوصله و دقت و متناسب با سن او پاسخ ساده‌ای بدهیم، آرامش خود را حفظ کنیم و از به کار بردن عباراتی مانند “این مساله بزرگترها است و شما به آن کاری نداشته باش” یا “توضیحش سخت است، وقتی بزرگتر شدی می­‌فهمی” جداً بپرهیزیم و کودک را بابت پرسیدن سرزنش یا خجالت‌زده نکنیم.

 

بازی کردن با کودک

یکی از مهمترین وظایف والدین در شرایط ملتهب، کمک به فرزند خود برای حفظ اعتماد به نفس و روحیه خوش­بینی است.

تماشای تلویزیون و دسترسی به اخبار را برای فرزند خود محدود نماییم. توصیه می­‌شود کودکانی که حالات احساسی غیرعادی مثل تحریک‌پذیری، اضطراب و ترس دارند را در آغوش بگیریم یا همراه آن­ها بخوابیم.

بازی­‌های فیزیکی و فکری والدین با فرزند موجب کاهش اضطراب در کودک و ایجاد ارتباط عاطفی مستحکم میان آن­ها می­‌شود، حس اعتمادبه‌نفس و روحیه مثبت‌نگری را در کودک بالا م‌ی­برد و به تبع آن، اضطراب، نگرانی و ترس را در کودک کاهش م‌ی­دهد.

علاوه بر این، کودکان هنگام بازی احساسات خود را بروز میدهند و با تخلیه هیجانات مثبت و منفی، آرامش بیشتری کسب می­‌نمایند.

والدین با مشارکت و همبازی شدن با کودک می‌­توانند نقش بسیار موثری در ثبات عاطفی و آرامش روانی فرزند خود داشته باشند.

 

معاشرت بیشتر پدر با کودک

در شرایط سخت و پر التهاب مثل شیوع یک بیماری خطرناک، نقش پدر در سلامت روانی کودک بسیار پررنگ­‌تر به نظر می­‌رسد.

تحقیقات نشان می­‌دهند کودکانی که بیشتر با پدر خود معاشرت و وقت‌گذرانی داشته‌­اند در آینده از سلامت فکری- روانی بهتری برخوردارند و با شرایط اجتماعی بهتر تطابق پیدا می‌­کنند.

برای اوقات فرزند خود در خانه برنامه‌ریزی نماییم و سعی کنیم فعالیت­‌های روزمره کودک طبق برنامه و منظم باشد.

در این شرایط سخت که در اکثر مواقع پدر در خانه حضور دارد می‌­تواند با همراهی بیشتر در انجام امور منزل و خانه داری (تهیه غذا، نظافت و …) و به دنبال آن جلب مشارکت فرزند خود در این امور و سپردن مسئولیت­‌های هرچند کوچک به او، محیط خانه را شادتر و مثبت­‌تر نماید. در این محیط شاد، روحیه همکاری، اعتماد به نفس و امید به زندگی در تمام اعضای خانواده و به‌خصوص کودکان بالاتر خواهد رفت.