میگرن چیست ؛ انواع میگرن و سردردهای میگرنی

میگرن تقصیر ما نیست!

میگرن، مانند دیابت و آسم یک بیماری مزمن با منشأ ژنتیک است و یک مشکل اجتماعی یا روانشناختی نیست.

در حال حاضر میگرن قابل درمان نیست، اما خوشبختانه راه‌های کنترل انواع میگرن روزبه‌روز بیشتر و موثرتر می‌شوند.

برای درمان خانگی میگرن باید بتوانیم عوامل شروع‌کننده میگرن را شناسایی کنیم و شیوه زندگی خود را به گونه‌ای اصلاح کنیم که از این عوامل دور باشیم.

استفاده به‌موقع از راهکارهای درمانی از جمله داروها در پیشگیری و کاهش شدت درد نقش مهمی ایفا می‌کند.

میگرن چیست؟

میگرن معمولاً با سردردهای شدیدی شناخته می‌شود که روال طبیعی زندگی فرد را مختل می‌کند. درد حاصل از میگرن به‌قدری شدید است که فرد بیمار دچار تهوع، استفراغ و لختی می‌شود به‌طوری که حتی صحبت کردن برای او دشوار می‌شود. ظهور میگرن بازه زمانی مشخصی ندارد و گاهی ممکن است از کودکی آغاز شود اما این امکان وجود دارد که تا اوایل جوانی هیچ نشانه‌ای از آن وجود نداشته باشد. سابقه خانوادگی یکی از رایج‌ترین عوامل ظهور میگرن در افراد است.

علائم میگرن به چه شکلی ظاهر می‌شود؟

علائم میگرن ممکن است پیش از حمله سردرد میگرن نمایان شوند. این مرحله از میگرن به مرحله پیش نشانه شهرت دارد. در میگرن همراه با پیش نشانه یا اورا (Aura)، سردرد بعد از مرحله پیش‌نشانه آغاز می‌شود؛ یعنی ابتدا فرد مبتلا به میگرن ممکن است اختلالاتی در بینایی، حرکت و تکلم را تجربه کند. علائم در این مرحله عبارتند از:
• دشواری در صحبت کردن
• احساس تیر کشیدن در صورت، دستان یا پاها
• دیدن اشکال مختلف، نورهای چشمک‌زن یا نقاط روشن
• از دست دادن بینایی به شکل موقت

مرحله بعدی میگرن را مرحله حمله می‌گویند. در این مرحله درد میگرن آغاز می‌شود و در‌واقع، سخت‌ترین و دردناک‌ترین مرحله میگرن است. در برخی افراد، این مرحله با اورا همزمان می‌شود. مرحله حمله میگرن می‌تواند بین چند ساعت تا چند روز طول بکشد. علائم میگرن در هر فرد با دیگری تفاوت دارند و عبارتند از:

• افزایش حساسیت نسبت به نور و صدا
• تهوع
• سرگیجه و احساس بی‌حالی
• احساس درد در یک قسمت سر (چپ، راست، پیشانی یا عقب)
• احساس درد به‌صورت موج یا ضربان
• استفراغ

ممکن است بعد از آنکه سردرد اصلی تمام شد عوارض میگرن برای چند روز باقی بماند که به آن پس اثر میگرنی می‌گویند. طی این مرحله، فرد مبتلا تغییر احساسات را تجربه می‌کنند. برخی از افراد در این دوره دچار سرخوشی و خوشحالی شدید می‌شوند. در‌حالی‌که عده‌ای می‌گویند طی مرحله پس اثر، احساس خماری و خستگی می‌کنند.

مدت و شدت هر یک از مراحل بالا در هر شخصی متفاوت است. گاهی اوقات ممکن است فرد مبتلا همه مراحل بالا را تجربه نکند و یا حتی میگرن بدون دردی را تجربه کند.

انواع میگرن کدامند؟

همان‌طور که اشاره کردیم میگرن‌ها با سر‌درد شدید، حالت تهوع، استفراغ و … همراه هستند. با‌این‌حال، گاهی اوقات علائم و پیچیدگی‌هایی ایجاد می‌کنند که بر سایر اعضای بدن نیز تاثیر می‌گذارند.

انواع میگرن هم در‌واقع بر اساس آن بخشی از بدن که تحت تاثیر میگرن قرار می‌گیرند، نام‌گذاری شده‌اند. قابل ذکر است که بیشتر این میگرن‌ها کمیاب هستند. انواع میگرن عبارتند از:

• میگرن نیم‌فلجی: این نوع میگرن خود به دو نوع میگرن نیم‌فلجی دوره‌ای و میگرن نیم‌فلج خانوادگی دسته‌بنده می‌شوند. در این نوع میگرن، فرد مبتلا دچار ضعف حرکتی، اختلال در بینایی و فلج شدن موقتی می‌شود.
• میگرن شکمی: میگرن شکمی یکی از انواع میگرن است که بیشتر در کودکان دیده می‌شود. کودکانی که به میگرن شکمی مبتلا هستند مشکلات گوارشی و تاخیر در رشد را تجربه می‌کنند.
• میگرن چشمی: میگرن چشمی شامل سر‌درد شدید به‌همراه اختلال بینایی یا حتی کوری موقت یک چشم می‌شود.
• میگرن مزمن: بیمارانی که به‌صورت مکرر و بی‌وقفه حمله‌های میگرن را تجربه می‌کنند، دارای میگرن مزمن هستند. این نوع میگرن معمولاً از اواخر دوران نوجوانی آغاز می‌شود و به‌مرور زمان تعدادشان زیاد می‌شود.

راهکارهای کنترل سردرد میگرنی

• اولویت‌های خود را مشخص کنیم

روی یک یادداشت دو ستون درست کنیم. یکی تحت عنوان «زندگی» و دیگری «اکنون». زیر هر یک الوویت‌های مورد علاقه خود را به ترتیب برای کل زندگی و همین لحظه که در آن هستیم بنویسیم. کدام‌ها را می‌توانیم حذف کنیم؟ ما باید زمان و برنامه‌های خود را مطابق آنچه برایمان بیشترین اهمیت را دارد، اختصاص دهیم. درست است که زندگی می‌گذرد اما اگر بیشتر وقت خود را روی مسائلی متمرکز شویم که دوست نداریم، نمی‌توانیم سطح استرس زندگی را کاهش دهیم.

• زمانی را برای خودمان اختصاص دهیم

زمان‌بندی زندگی را خودمان انجام دهیم. تسلیم تقویم نشویم و به یاد بیاوریم کدام امور برای‌مان مهم‌تر است. روزی نیم ساعت را به خودمان اختصاص دهیم مثلا با ورزش و تحرک دلخواه خودمان. این زمان تنفس ماست. نگوییم «من امکانش را ندارم»؛ فکر کنیم، از دیگران کمک بگیریم و کمی به خودمان برسیم.

• برای ارتباط با دوستان و رشد فردی زمان بگذاریم

حرف زدن با دیگران استرس را کم می‌کند. برای حرف زدن با دوست یا همسر زمان مشخص و مناسبی تعیین کنیم. با افرادی که دوست داریم به کارهای تفریحی حتی تفریح ساده برویم. از دیگران کمک بخواهیم و به دیگران کمک کنیم. این ارتباط ها به کاهش استرس کمک می‌کند.

• فعال باشیم و ارتباط را آغاز کنیم

اگر به صورت غیرفعال در ارتباطات انسانی شرکت کنیم اطرافیان متوجه نمی‌شوند ما از زندگی چه می‌خواهیم. تقویت مهارت‌های ارتباط با سایرین به بهبود اعتماد به نفس هم کمک می‌کند. در مورد احساسات خود صادق باشیم اما خشم خود را کنترل کنیم. با تمرین این کارها می‌توانیم سطح استرس خود را کاهش دهیم.

• به میزان کافی بخوابیم

متاسفانه به نظر می‌رسد حدود 85 درصد مبتلایان به میگرن از کیفیت خواب خوب برخوردار نیستند و هر چه کیفیت خواب این افراد بدتر باشد، تعداد دفعات حمله میگرن و افسردگی و اضطراب بیشتر است. رعایت موارد زیر می‌تواند باعث بهبود کیفیت خواب ما شود:

• • ورزش روزانه
  • پرهیز از خوردن غذا یا قهوه، چای یا نوشابه درست پیش از خواب
  • رفتن به تخت‌خواب هر شب در ساعت مشخص و ثابت
  • پرهیز از تماشای تلویزیون یا موبایل حداقل نیم ساعت پیش از رفتن به تخت‌خواب

معالجه و درمان میگرن به چه شکل است؟

پزشک معالج می‌تواند در درمان میگرن به بیمار کمک کند تا درد ناشی از آن را کمتر تجربه کند و به مرور علائم را معالجه نماید. درمان میگرن به عواملی مانند سن، تعداد دفعات تجربه میگرن، نوع میگرن، شدت و مدت میگرن، داشتن تهوع و استفراغ و سایر داروهایی که بیمار مصرف می‌کند بستگی دارد و می‌تواند شامل روش‌های زیر باشد:

• روش‌های خود‌درمانی میگرن
• تغییر سبک زندگی و مدیریت استرس
• مصرف روزانه داروهای میگرن برای پیشگیری از میگرن و یا کاهش شدت آن
• مصرف داروهای اضطراری میگرن به‌محض آغاز سر‌درد
• مصرف داروهای ضد‌تهوع
• هورمون‌درمانی (در شرایطی که میگرن با دوران قاعدگی مرتبط باشد)
• ویزیت منظم توسط پزشک معالج

همچنین، مبتلایان به این بیماری می‌توانند برای کاهش شدت علائم، از روش‌هایی مثل استراحت کردن در یک اتاق تاریک، ماساژ دادن سر و قرار دادن یک پارچه خنک و نمدار بر روی پیشانی یا پشت سر به درمان میگرن کمک می‌کند.

منبع: Stanford Health Care