5 گام برای محافظت از سلامت کلیه‌ها

هرکدام از کلیه‌های ما به اندازه یک موشواره (ماوس) کامپیوتر هستند و هر 30 دقیقه تمام خون بدن ما را فیلتر می‌کنند. آن‌ها سخت کار می‌کنند تا مواد زائد، سموم و مایعات اضافی را از بدن دفع کنند.

بیماری کلیوی، یک نگرانی عمده برای سلامت عمومی است. متاسفانه در بسیاری از موارد، این بیماری تا زمانی که بسیار پیشرفت نکرده باشد، یعنی زمانی که فرد نیاز به دیالیز یا پیوند دارد، تشخیص داده نمی‌شود.

نکته کلیدی، تشخیص به موقع اختلال عملکرد کلیه، پیش از پیشرفت بیماری است. انجام آزمایشهای منظم به صورت دوره‌ای برای همه‌ی افراد بسیار مهم است، اما این موضوع برای افراد در معرض خطر، یعنی مبتلایان به دیابت، فشار خون بالا، بیماری قلبی، افراد چاق و کسانی که سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری کلیوی دارند، اهمیتی دو چندان دارد.

در این مطلب می‌خواهیم در مورد بیماری کلیوی، خطر ابتلا به آن و نحوه پیشگیری از آن بیشتر بدانیم.

گام 1: این حقایق را بدانیم

6 کاری که کلیه‌های سالم انجام می‌دهند:

• تنظیم مایعات بدن
• دفع مواد زائد و سموم از خون
• ترشح هورمون تنظیم فشار خون
• فعال کردن ویتامین D برای حفظ سلامت استخوان‌ها
• ترشح هورمون تنظیم تولید گلبول‌های قرمز
• حفظ تعادل مواد معدنی بدن (سدیم، فسفر، پتاسیم)

8 مشکلی که بیماری کلیوی می‌تواند منجر به آن‌ها شود:

• بیماری قلبی
• حمله قلبی و سکته مغزی
• فشار خون بالا
• ضعیف شدن استخوان‌ها
• آسیب اعصاب (نوروپاتی)
• نارسایی کلیه
• کم‌خونی یا کاهش تعداد گلبول‌های قرمز خون
• مرگ

گام 2: احتمال ابتلای خود به بیماری کلیوی را ارزیابی کنیم

دانستن اینکه آیا در معرض خطر ابتلا به بیماری کلیوی هستیم یا خیر، اولین قدم برای داشتن یک زندگی سالم‌تر است.
5 عامل خطر اصلی که می‌توانند احتمال ابتلا به بیماری‌های کلیوی را بیشتر کنند، عبارتند از:

• دیابت
• فشار خون بالا
• بیماری قلبی
• سابقه خانوادگی ابتلا به نارسایی کلیه، دیابت، فشار خون بالا یا بیماری قلبی
• چاقی

سایر عوامل خطر ابتلا به بیماری کلیوی عبارتند از:

• سن 60 سال یا بیشتر
• وزن کم هنگام تولد
• استفاده طولانی مدت از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن
• لوپوس و سایر بیماری‌های خود ایمنی (لوپوس یک بیماری خودایمنی مزمن است که می‌تواند باعث التهاب و درد در قسمت‌های مختلف بدن مانند پوست، مفاصل، کلیه‌ها و قلب شود. بیماری خودایمنی اختلالی است که در آن سیستم ایمنی بدن، که معمولا با عفونت‌ها مبارزه می‌کند، به اشتباه به بافت‌های سالم بدن حمله می‌کند.)
• عفونت‌های مزمن دستگاه ادراری
• سنگ کلیه

بیشتر بدانیم: سنگ کلیه چیست و چگونه درمان می‌شود

گام 3: علائم اختلالات کلیوی را بشناسیم

اکثر افراد مبتلا به بیماری کلیوی، در مراحل اولیه هیچ علامتی ندارند، به همین دلیل است که تشخیص زودهنگام در این بیماری بسیار مهم است. زمانی که علائم ظاهر شوند، ممکن است بیماری کلیوی پیشرفت کرده باشد و علائم آن گمراه کننده باشند. بنابراین توجه به این موارد بسیار مهم است.

8 علامت احتمالی بیماری کلیوی عبارتند از:

• احساس خستگی و ضعف مداوم
• ادرار کردن سخت و دردناک
• ادرار کف آلود
• ادرار صورتی و تیره (نشان‌دهنده وجود خون در ادرار)
• احساس تشنگی زیاد
• افزایش نیاز به ادرار کردن (به خصوص در طول شب)
• چشمان پف کرده
• تورم صورت ، دست‌ها، شکم، قوزک پا، یا پاها

گام 4: آزمایش‌های لازم را انجام دهیم

اگر ما یا یکی از عزیزانمان جزو گروه پرخطر هستیم، باید با پزشک خود در مورد این آزمایش‌ها مشورت کنیم. ممکن است پزشک از ما بخواهد آزمایش‌های دیگری نیز انجام دهیم. این 3 ارزیابی ساده و نجات‌دهنده عبارتند از:

• اندازه گیری فشار خون
  فشار خون بالا می‌تواند به رگ‌های خونی کوچک بافت کلیه‌ها و در نتیجه عملکرد کلیه آسیب برساند. پس از دیابت، فشار خون دومین علت نارسایی کلیه است.

بیشتر بدانیم: نکات مهم در اندازه‌گیری فشارخون

• اندازه‌گیری پروتئین ادرار (آزمایش ادرار)
  وجود نوعی پروتئین به نام آلبومین در ادرار (آلبومینوری) ممکن است نشانه اولیه بیماری کلیوی باشد. دفع مداوم آلبومین و سایر پروتئین‌ها در ادرار (پروتئینوری) نشان‌دهنده آسیب کلیه است.

• اندازه‌گیری نرخ فیلتراسیون گلومرولی (GFR) (آزمایش خون)
  این عدد میزان عملکرد کلیه‌ها برای تصفیه خون را تعیین می‌کند. پزشکان بر اساس سطح کراتینین خون (که در آزمایش خون مشخص می‌شود) میزان فیلتراسیون گلومرولی (GFR) محاسبه می‌کنند. در صورتی که این عدد (GFR) بیشتر از 90 باشد، طبیعی در نظر گرفته می‌شود.

گام 5: سالم بمانیم

6 کاری که باید در صورت ابتلا به بیماری کلیوی انجام دهیم:

• کنترل فشار خون
• مدیریت سطح قند خون
• کاهش مصرف نمک
• پرهیز از مصرف داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مثل ناپروکسن و سایر داروهای آسیب‌رسان به کلیه، بدون مشورت پزشک
• مصرف پروتئین به میزان متوسط (طبق دستور پزشک)
• تزریق سالانه واکسن آنفلوانزا

9 کاری که همه‌ی ما باید انجام دهیم:

• به طور منظم ورزش کنیم
• وزن خود را متعادل نگه‌داریم
• یک رژیم غذایی متعادل و مغذی داشته باشیم
• سیگار را ترک کنیم و در معرض دود سیگار دیگران نیز قرار نگیریم
• از مصرف الکل خودداری کنیم
• به میزان کافی آب بنوشیم

بیشتر بدانیم: مثل آب خوردن؛ فواید نوشیدن آب برای بدن

• با مشورت با پزشک سطح کلسترول خون را کنترل کنیم

بیشتر بدانیم: کلسترول چیست؛ کاهش و درمان کلسترول خون بالا

• به صورت سالانه با مراجعه به پزشک وضعیت سلامتی خود را ارزیابی کنیم
• از سابقه پزشکی خانواده خود آگاه باشیم

منابع: National Kidney Foundation

IR-0323-ABD-7982-AS