خشکی چشم چیست؟ علت، علائم و درمان آن

خشکی چشم چیست؟

خشکی چشم زمانی اتفاق می‌افتد که چشمان ما به اندازه کافی اشک برای مرطوب نگهداشتن سطح قرنیه، تولید نمی‌کنند. گاهی این عارضه در اثر اختلال در عملکرد اشک اتفاق می‌افتد. خشکی چشم می‌تواند باعث احساس ناراحتی در چشمان و در برخی موارد نیز باعث مشکلات بینایی شود.

خشکی چشم اختلالی شایع است و سالانه میلیون‌ها نفر را تحت تاثیر قرار می‌دهد. خبر خوب این است که اگر دچار خشکی چشم هستیم، کارهای زیادی وجود دارد که می‌توانیم برای حفظ سلامت چشم و داشتن احساس بهتر انجام دهیم.

علائم خشکی چشم چیست؟

خشکی چشم می‌تواند باعث علائم زیر شود:

• احساس خراشیدگی و وجود جسم خارجی در چشم
• احساس سوزش در چشم
• قرمزی چشم
• حساسیت به نور
• تاری دید

چه افرادی بیشتر در معرض خطر خشکی چشم قرار دارند؟

هر فردی ممکن است به خشکی چشم مبتلا شود، اما موارد زیر احتمال ابتلا به خشکی چشم را افزایش می‌دهد:

• سن 50 سال یا بیشتر
• جنسیت: خشکی چشم در زنها شایع‌تر است
• استفاده از لنزهای تماسی
• کمبود ویتامین A (موجود در غذاهایی مانند هویج، کلم بروکلی و جگر) یا اسیدهای چرب امگا 3 (موجود در ماهی، گردو و روغن‌های گیاهی)

بیشتر بخوانیم: آنچه باید درباره ویتامین آ (A) بدانیم

• ابتلا به بیماری‌های خودایمنی خاصی مانند لوپوس

بیشتر بخوانیم: هر آنچه باید درباره بیماری لوپوس بدانید

علت خشکی چشم چیست؟

به طور معمول، غدد اشکی چشم برای مرطوب نگهداشتن چشمان ما، اشک تولید می‌کنند. خشکی چشم زمانی اتفاق می‌افتد که اشک چشم به درستی چشم ما را مرطوب نگه ندارد. این موضوع می‌تواند به این معنی باشد که:

• غدد اشکی به اندازه کافی، برای مرطوب نگهداشتن چشم، اشک تولید نمی‌کنند
• اشک خیلی زود خشک می‌شود
• ترکیب اشک آنقدر خوب عمل نمی‌کند که چشم ما را خیس نگه دارد

سایر علل خشکی چشم عبارتند از:

• داروها: خشکی چشم می‌تواند یکی از عوارض جانبی برخی از داروها باشد. مثال‌هایی از این داروها عبارتند از داروهایی که سرماخوردگی و آلرژی، افسردگی یا فشار خون بالا را درمان می‌کنند.
• بیماری‌ها: برخی از بیماری‌ها، از جمله دیابت، مشکلات تیروئید و اختلالات خودایمنی مانند لوپوس، می‌توانند باعث خشکی چشم شوند.
• جراحی چشم با لیزر: برخی از انواع جراحی‌های چشم با لیزر ممکن است باعث شوند چشمان ما اشک کمتری تولید کنند. می‌توانیم در ارتباط با مدتی که این عارضه معمولا طول می‌کشد و همچنین در صورت داشتن هر گونه سوال یا نگرانی با چشم‌پزشک خود مشورت کنیم.
• فاکتورهای محیطی: باد، دود، آلودگی یا خشکی هوا می‌توانند باعث شوند اشک سریعتر خشک شده و در نتیجه منجر به خشکی چشم شود.
• نگاه کردن طولانی مدت به صفحه نمایش: هنگام نگاه کردن به صفحه نمایش رایانه یا تبلت ممکن است کمتر پلک بزنیم، همین امر می‌تواند منجر به خشکی چشم شود.

چگونه خشکی چشم را تشخیص دهیم؟

خشکی چشم با معاینه چشم قابل تشخیص است. بررسی‌ها با تاکید بر ارزیابی کمیت و کیفیت اشک چشم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• شرح حال برای تعیین علائم، بیماری‌های زمینه‌ای، داروهای مصرفی یا عوامل محیطی که ممکن است در ایجاد مشکل خشکی چشم نقش داشته باشند.
• معاینه چشم.
• معاینه پلک و قرنیه.
• بررسی کمیت و کیفیت اشک.

به کمک این اطلاعات، پزشک می‌تواند تشخیص دهد که آیا ما خشکی چشم داریم یا خیر و گزینه‌های درمانی مناسب را به ما توصیه کند.

درمان خشکی چشم چیست؟

درمان خشکی چشم معمولاً بستگی به این دارد که چه چیزی باعث علائم ما شده باشد. درمان‌های مختلفی وجود دارند که می‌توانند علائم ما را کاهش داده و به حفظ سلامت چشم کمک کنند.

• قطره‌های چشمی: رایج‌ترین درمان برای خشکی خفیف چشم، استفاده از قطره‌های چشم اشک مصنوعی است. می‌توانیم این قطره‌ها را بدون نیاز به نسخه پزشک تهیه کنیم. علاوه بر اشک مصنوعی، ژل‌ها و پمادهای مرطوب‌کننده چشم نیز ممکن است با برطرف کردن علائم خشکی چشم، باعث داشتن احساس بهتر شوند.
• داروهای تجویزی برای خشکی چشم: اگر خشکی چشم ما جدی‌تر باشد، ممکن است چشم‌پزشک برای ما داروهایی مانند سیکلوسپورین تجویز کند. این داروها، قطره‌های چشمی هستند که می‌توانند به چشم کمک کنند تا اشک بیشتری تولید کنند.
• بستن مجرای اشکی: اگر پزشک تشخیص دهد که اشک‌ خیلی سریع از چشم ما خارج می‌شود، ممکن است توصیه کند که مجرای اشک‌ (سوراخ‌های کوچک در گوشه‌های داخلی چشم) به کمک پلاک‌های مخصوص این کار بسته شود. این پلاک‌ها می‌توانند به حفظ اشک در چشم کمک کنند.
• عمل جراحی: در برخی موارد، خشکی چشم ممکن است به این دلیل باشد که پلک پایینی بیش از حد شل است و باعث می‌شود اشک‌ها خیلی سریع از چشم خارج شوند. اگر این دلیل خشکی چشم ما باشد، ممکن است چشم پزشک جراحی را برای اصلاح پلک‌ها و کمک به ماندن طولانی‌تر اشک روی چشم‌ها پیشنهاد دهد.
• تغییر سبک زندگی: اگر چیزی در زندگی یا محیط ما باعث خشکی چشم شده یا آن را بدتر می‌کند، ممکن است پزشک تغییراتی را برای کمک به محافظت از چشم پیشنهاد دهد. برای مثال، اگر دارویی که برای بیماری دیگری مصرف می‌کنیم، باعث خشکی چشم می‌شود، ممکن است پزشک توصیه کند که آن را با داروی دیگری جایگزین کنیم.

رعایت موارد زیر کمک می‌کند که چشمان ما احساس بهتری داشته باشند:

• سعی کنیم در معرض دود، باد و تهویه مطبوع قرار نگیریم
• برای جلوگیری از خشک شدن بیش از حد هوای خانه، از مرطوب‌کننده استفاده کنیم
• زمان کار با صفحه نمایش، شامل رایانه و تبلت، را محدود کنیم
• در حین کار با صفحه نمایش به چشمان خود استراحت دهیم
• در محیط بیرون از عینک آفتابی مناسب استفاده کنیم
• مقدار زیادی آب بنوشیم، سعی کنیم روزانه 8 تا 10 لیوان آب بنوشیم
• به اندازه کافی (حدود 7 تا 8 ساعت در شب) بخوابیم

باید در مورد گزینه‌های پیش روی خود با پزشک صحبت کنیم. اگر بیماری دیگری باعث خشکی چشم شده است، ممکن است درمان آن، علائم خشکی چشم ما را بهبود بخشد.

کارهای زیادی وجود دارد که می‌توانیم برای حفظ سلامت چشمان خود انجام دهیم.

باید به خاطر داشته باشیم که:

• دستورات پزشک خود را برای استفاده از قطره‌های چشمی به دقت دنبال کنیم
• اگر خشکی چشم مانع از انجام فعالیت‌های روزمره ما شده است، به پزشک خود اطلاع دهیم

چگونه از خشکی چشم پیشگیری کنیم؟

برای کاهش علائم خشکی چشم می‌توانیم اقدامات زیر را انجام دهیم:

• به یاد داشته باشیم که هنگام مطالعه یا کار با صفحه نمایش کامپیوتر یا تبلت برای مدت طولانی، به طور مرتب پلک بزنیم.
• محیط کار و خانه را مرطوب کنیم.
• از عینک آفتابی مناسب در فضای باز استفاده کنیم.
• مصرف مکمل‌های غذایی حاوی اسیدهای چرب ضروری ممکن است به کاهش علائم خشکی چشم در برخی افراد کمک کنند. بهتر است درباره اینکه آیا مصرف این مکمل‌ها می‌تواند به مشکل خشکی چشم ما کمک کند، با پزشک خود مشورت کنیم.
• با نوشیدن آب فراوان (8 تا 10 لیوان) در روز از کم آب شدن بدن پیشگیری کنیم.
• در معرض جریان مستقیم بخاری خودرو قرار نگیریم.
• از محیط‌هایی که خشک‌تر از حد معمول هستند، مانند بیابان‌ها، هواپیماها و مکان‌های مرتفع اجتناب کنیم.

منابع: American Optometric Association , National Eye Institute

IR-0623-ABD-8153-AS