دمانس (زوال عقل) در حال حاضر هفتمین علت اصلی مرگ و یکی از دلایل مهم ناتوانی و وابستگی در میان سالمندان در سطح جهان به شمار می‌رود. هر سال تقریباً ۱۰ میلیون مورد جدید ابتلا به دمانس گزارش می‌شود و بیماری آلزایمر شایع‌ترین نوع دمانس است. در این مطلب به بررسی بیشتر بخشی از تحقیقاتی که در زمینه پیشگیری و درمان آلزایمر انجام شده‌اند، می‌پردازیم.

بیماری آلزایمر

بیماری آلزایمر (Alzheimer’s Disease) شایع‌ترین نوع زوال عقل در میان افراد مسن است. زوال عقل یک اختلال مغزی است که به طور جدی توانایی‌های فکر کردن و حافظه را تحت تأثیر قرار می‌دهد. اگر به آلزایمر مبتلا باشیم، ممکن است توانایی‌ ما در استدلال یا یادگیری مهارت‌های جدید کاهش پیدا کند، تا جایی که انجام فعالیت‌های روزمره برایمان دشوار شود.

آلزایمر به آرامی و در طول سال‌ها شروع می‌شود و ابتدا بخش‌هایی از مغز که کنترل فکر، حافظه و زبان را بر عهده دارند، تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. ممکن است این تغییرات با تغییرات طبیعی حافظه ناشی از پیری اشتباه گرفته شود. اما آلزایمر بخشی از روند طبیعی پیری نیست و تغییرات مغزی ناشی از این بیماری باعث بروز علائمی می‌شود که به مرور زمان بدتر می‌شوند.

نقش ویتامین ب 12 و فولات (اسیدفولیک) در سلامت دستگاه عصبی

فولات و ویتامین B12 نقشی‌ اساسی در عملکرد سیستم عصبی مرکزی در تمام سنین دارند. ‌اسید فولیک و ویتامین B12 ممکن است در پیشگیری از اختلال‌های رشد سیستم عصبی مرکزی و خلقی و همین‌طور دمانس‌ها، از جمله بیماری آلزایمر و دمانس عروقی در سالمندان نقش داشته باشند.

فولات و تفاوت آن با اسیدفولیک

فولات یکی از ویتامین های گروه ب است که به طور طبیعی در بسیاری از غذاها وجود دارد و بدن ما برای ساختن گلبول‌های قرمز، DNA و سایر مواد ژنتیکی و تقسیم سلولی، به آن نیاز دارد. اسیدفولیک [فرم صناعی (ساختگی)  فولات] است که در غذاهای غنی‌شده و بیشتر مکمل‌های غذایی موجود است.

در واقع فولات انواع متفاوتی دارد که عبارتند از:

  1. فولات موجود در مواد غذایی (ویتامین ب9)
  2. اسید فولیک [فرم صناعی (ساختگی)  فولات] که به صورت مکمل‎ قابل تهیه است.
  3. فولات فعال (5- متیلن تتراهیدروفولات) که در بعضی از مکمل‌ها وجود دارد.

به‌طور کلی، اسیدفولیک و فولات موجود در مواد غذایی در بدن به فولات فعال تبدیل می‌شوند، اما  مصرف فولات فعال، برای همه افراد، به‌خصوص آن‌هایی که به علت نقص ژنتیکی، توانایی تبدیل کافی اسیدفولیک و فولات موجود در مواد غذایی به فولات فعال را ندارند، جایگزین بهتری است.

فولات فعال در بعضی از مکمل‌ها از جمله روفولیک رگولار داروسازی دکتر عبیدی وجود دارد.

نقش ویتامین ب 12 و فولات (اسیدفولیک) در سلامت دستگاه عصبی

ویتامین ب‌12 و اسید فولیک خاصیت محافظت‌‌کنندگی از نورون‌ها (سلول‌های عصبی) و همینطور نقشی حیاتی در رشد و عملکرد سیستم عصبی دارند. کمبود این دو ویتامین با اختلال‌های نورودژنراتیو مثل آلزایمر، پارکینسون و مولتیپل اسکلروزیس مرتبط است. (بیماری‌های نورودژنراتیو با از دست‌رفتن تدریجی نورون‌ها(سلول‌های عصبی) ایجاد می‌شوند.) بنابراین، مصرف مقادیر کافی ویتامین B12 و اسید فولیک از راه رژیم غذایی متعادل یا مکمل‌ها به‌عنوان روشی برای محفاظت از سیستم عصبی و پیشگیری از این بیماری‌ها توصیه می‌شود. با این حال، در حال حاضر شواهد قطعی برای اثبات این‌که ویتامین B12 و اسید فولیک بتوانند به‌طور مؤثر بیماری آلزایمر را درمان یا از آن پیشگیری کنند وجود ندارند. بعضی مطالعات نشان داده‌اند که سطوح پایین این ویتامین‌ها ممکن است با کاهش عملکرد شناختی و افزایش خطر ابتلا به بیماری آلزایمر مرتبط باشد، البته برای تأیید این ارتباط به تحقیقات بیشتری نیاز است.

تاثیر مکمل‌های حاوی فولات (اسید فولیک) و ویتامین ب 12 بر افراد مبتلا به آلزایمر

هموسیستئین یک آمینواسید است. سطح بالای هموسیستئین در خون، یک عامل خطر شناخته‌شده برای بیماری‌های قلبی-عروقی و محرک استرس اکسیداتیو محسوب می‌شود و با بروز اختلال‌های شناختی و زوال عقل مرتبط است. ویتامین‌های B12،  B6 و فولات به تجزیه هموسیستئین کمک می‌کنند تا مواد شیمیایی مورد نیاز بدن تولید شوند. مطالعات بسیاری نشان داده‌اند که درمان با مکمل‌های اسید فولیک و ویتامین B12 باعث کاهش قابل‌توجه سطح هموسیستئین خون می‌شود و به نظر می‌رسد کاهش سطح هموسیستئین،  می‌تواند پیشرفت آلزایمر ‌را کند کند.

همچنین براساس برخی مطالعات، به نظر می‌رسد مصرف مکمل اسیدفولیک تأثیر مثبتی بر عملکرد شناختی در افراد مسن مبتلا به اختلال خفیف شناختی داشته باشد. اختلال شناختی مهم‌ترین و آزاردهنده‌ترین علامت بیماری آلزایمر است.

از مکمل‌های حاوی فولات و ویتامین ب 12 می‌توان به روفولیک رگولار داروسازی دکتر عبیدی (حاوی 400میکروگرم ماده موثره فولات و ۵٠ میکروگرم ویتامین ب 12) اشاره کرد. فراموش نکنیم که مشورت با پزشک یا داروساز پیش از مصرف هر مکملی ضروری است.

به‌طور کلی برای ارائه شواهد بیشتر درباره تأثیر ویتامین B12 و اسید فولیک در روند درمان بیماری آلزایمر، مطالعات بیشتری مورد نیاز است.

IR-0927-ABD-4131-AS

  1. https://www.who.int/
  2. https://medlineplus.gov/
  3. https://www.aging-us.com/
  4. https://www.sciencedirect.com/
  5. https://ods.od.nih.gov/
  6. https://my.clevelandclinic.org/
  7. https://www.healthline.com/
  8. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/