توجه: با توجه به شرایط پاندمی کرونا، لازم است در صورت داشتن هرگونه علائم ازجمله گلودرد، با رعایت نکات بهداشتی و پرهیز از تماس با دیگران، از انتقال آلودگی به سایر افراد پیشگیری کنیم و برای اطمینان بیشتر، علائم خود را با شماره تلفن ۴۰۳۰ یا پزشک معالج خود در میان بگذاریم.

گلودرد، احساس درد، آزردگی یا تحریک گلو است که اغلب با فرودادن آب دهان بدتر می‌شود. شایع‌ترین علت گلودرد (فارنژیت یا التهاب گلو) عفونت‌های ویروسی مانند سرماخوردگی یا آنفلوانزا است. گلودرد ناشی از ویروس خودبه‌خود برطرف می‌شود.

گلودرد استرپتوکوکی (عفونت استرپتوکوکی)، نوع کمتر شایع گلودرد ناشی از عفونت باکتریایی، برای پیشگیری از عوارض، نیاز به درمان با آنتی‌بیوتیک دارد. سایر علل کمتر شایع گلودرد ممکن است به درمان‌های پیچیده‌تری نیاز داشته باشد.

 

علائم و نشانه‌های درد گلو

علائم گلودرد، بسته به علت آن می‌تواند متفاوت باشد. علائم و نشانه‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشند:

  • درد یا احساس خارش در گلو
  • دردی که با بلع یا صحبت کردن بدتر می‌شود
  • بلع دشوار
  • غدد (گره‌های) دردناک و متورم در ناحیه گردن یا فک
  • تورم و قرمزی لوزه
  • وجود لکه‌های سفید یا چرک روی لوزه‌ها
  • گرفتگی صدا

عفونت‌هایی که باعث گلودرد می‌گردند، ممکن است باعث علائم و نشانه‌های دیگری نیز شوند، ازجمله:

  • تب
  • سرفه
  • آبریزش بینی
  • عطسه
  • بدن‌درد
  • سردرد
  • حالت تهوع یا استفراغ

 

آیا نیاز است برای گلو درد به پزشک مراجعه کنیم؟

در مورد کودکان، طبق توصیه‌ی آکادمی متخصصان بیماری‌های اطفال آمریکا، اگر گلودرد کودک پس از مصرف نوشیدنی در صبح برطرف نشد، باید کودک را نزد پزشک ببریم.
اگر کودک علائم و نشانه‌هایی حاکی از شدت بیماری داشته باشد، باید بلافاصله به پزشک مراجعه نماییم. این علائم شامل موارد زیر است:

  • سختی در تنفس
  • اختلال بلع
  • ریختن آب دهان غیرمعمول (که ممکن است نشان‌دهنده ناتوانی در بلع باشد)

در افراد بزرگسال، اگر گلودرد با هریک از مشکلات زیر همراه باشد، باید به پزشک مراجعه کنیم:

  • گلودرد شدید باشد یا بیش از یک هفته طول بکشد
  • اختلال بلع
  • سختی در تنفس
  • مشکل در باز کردن دهان
  • درد مفاصل
  • گوش‌درد
  • راش (بثورات پوستی)
  • تب بالاتر از 38.3 درجه سانتی‌گراد
  • وجود خون در بزاق یا خلط
  • گلودردهای مکرر
  • احساس توده در گردن
  • گرفتگی صدا که بیش از دو هفته طول بکشد
  • تورم در ناحیه گردن یا صورت

 

علل گلودرد

معمولاً ویروس‌هایی که عامل سرماخوردگی و آنفلوانزا هستند، باعث گلودرد نیز می‌شوند. در مواردی نیز، عفونت‌های باکتریایی باعث گلودرد می‌شوند.

 

عفونت‌های ویروسی

شایع‌ترین بیماری‌های ویروسی که باعث گلودرد می‌شوند، عبارت‌اند از:

  • سرماخوردگی
  • آنفلوانزا
  • مونو (مونونوکلئوز): بیماری که عامل آن نوعی ویروس (ویروس اپشتین بار) است و از طریق بزاق با استفاده از ظرف غذا یا نوشیدنی مشترک، پخش می‌شود. مونونوکلئوز به‌اندازه برخی عفونت‌ها، مانند سرماخوردگی، مسری نیست.
  • سرخک
  • آبله‌مرغان
  • بیماری کروناویروس 2019 (COVID-19)
  • خروسک: یک بیماری شایع در دوران کودکی که با سرفه‌های شدید مشخص می‌شود.

 

عفونت‌های باکتریایی

بسیاری از عفونت‌های باکتریایی می‌توانند باعث گلودرد شوند. شایع‌ترین آن‌ها استرپتوکوک پیوژنز (استرپتوکوک گروه A) است که باعث گلودرد استرپتوکوکی می‌شود.
سایر علل گلودرد عبارت‌اند از:

  • حساسیت یا آلرژی: آلرژی به مو یا پر حیوانات خانگی، گردوغبار و گرده‌ی گل می‌تواند باعث گلودرد شود. خلط پشت حلق در افراد مبتلابه آلرژی، می‌تواند باعث تحریک و التهاب در ناحیه گلو شود.
  • خشکی هوا: هوای خشک باعث آزردگی گلو می‌شود. تنفس از طریق دهان، اغلب به دلیل احتقان (گرفتگی) مزمن بینی نیز می‌تواند باعث خشکی و گلودرد شود.
  • آلودگی‌ها: آلودگی هوا و مواردی مانند دود سیگار یا مواد شیمیایی می‌تواند باعث گلودرد مزمن شوند. جویدن تنباکو، نوشیدن الکل و خوردن غذاهای تند نیز ممکن است باعث تحریک گلو شود.
  • فشار عضلانی: فریاد زدن، صحبت کردن با صدای بلند یا برای مدت طولانی بدون استراحت، ماهیچه‌های گلو را تحت‌فشار قرار می‌دهد.
  • بیماری ریفلاکس معده (GERD): این بیماری، یک اختلال دستگاه گوارش است که در آن اسید معده به مری (مجرای رابط بین دهان و معده) پس‌زده می‌شود. سایر علائم این اختلال ممکن است شامل سوزش سردل، گرفتگی صدا و احساس توده در گلو باشد.
  • عفونت ویروس نقص سیستم ایمنی (HIV): گلودرد و سایر علائم شبه آنفلوانزا، گاهی به‌صورت زودرس پس از آلوده شدن فردی به این ویروس بروز پیدا می‌کند. افراد HIV مثبت ممکن است به دلیل عفونت قارچی، برفک دهان یا به دلیل عفونت ویروسی به نام سیتومگالوویروس (CMV)، گلودرد مزمن یا مکرر داشته باشند.
    سیتومگالوویروس یک ویروس شایع است که در صورت آلوده کردن فرد، تا آخر عمر در بدن باقی می‌ماند. این ویروس به‌ندرت در افراد سالم باعث بروز علامت یا مشکل می‌شود، اما در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، می‌تواند خطرناک باشد.
  • تومورها: تومورهای گلو، زبان یا حنجره نیز می‌توانند باعث گلودرد شوند. سایر علائم این تومورها ممکن است گرفتگی صدا، مشکل در بلع، تنفس پر سروصدا، لمس توده در گردن و وجود خون در بزاق یا خلط باشد.
    به‌ندرت، آبسه (یک توده عفونی) در گلو یا اپی‌گلوتیت (التهاب و تورم غضروف کوچکی که در زمان بلع، نای را می‌پوشاند) می‌توانند باعث گلودرد شوند. هر دو مورد می‌توانند با مسدود کردن راه هوایی سبب یک اورژانس پزشکی شوند.

 

تشخیص گلودرد

پزشک معمولاً با بررسی علائم و سابقه پزشکی و انجام معاینه فیزیکی، شامل موارد زیر، به تشخیص می‌رسد:

  • استفاده از چراغ‌قوه برای نگاه کردن به گلو و احتمالاً معاینه گوش‌ها و مجرای بینی
  • لمس آرام گردن برای بررسی غدد متورم (گره‌های لنفاوی)
  • گوش دادن به صدای تنفس با گوشی پزشکی
  • سواب حلق: در بسیاری از موارد، برای تشخیص عفونت استرپتوکوکی، پزشک با استفاده یک سواب، نمونه‌ای از ترشحات پشت گلو را به آزمایشگاه می‌فرستد. بسیاری از کلینیک‌های مجهز به آزمایشگاه می‌‌تواند در عرض چند دقیقه نتیجه این آزمایش سریع را دریافت کنند.

 

روش‌های درمان گلو درد

گلودرد ناشی از عفونت ویروسی معمولاً پنج تا هفت روز طول می‌کشد و معمولاً نیازی به مداخله پزشکی ندارد. آنتی‌بیوتیک‌ها کمکی به درمان عفونت‌های ویروسی نمی‌کنند.

برای کاهش درد و تب، می‌توانیم با مشورت پزشک یا داروساز از استامینوفن یا سایر مسکن‌ها استفاده کنیم.

برای کنترل علائم کودکان می‌توانیم با مشورت پزشک یا داروساز از داروهای مسکن مخصوص کودکان، مانند استامینوفن استفاده کنیم.

استفاده از آسپرین برای کودکان یا نوجوانان توصیه نمی‌شود؛ زیرا با بروز سندرم ری مرتبط است. این سندرم یک بیماری نادر اما تهدیدکننده حیات است که باعث التهاب کبد و مغز می‌شود.

 

درمان دارویی گلو درد

درصورتی‌که گلودرد، ناشی از عفونت باکتریایی باشد، پزشک برای ما آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کند.

باید آنتی‌بیوتیک را طبق دستور پزشک به‌صورت کامل مصرف کنیم، حتی اگر علائم ما از بین رفته باشد. عدم مصرف کامل داروها طبق دستور پزشک ممکن است منجر به تشدید یا گسترش عفونت به سایر قسمت‌های بدن شود.

تکمیل نکردن دوره مصرف آنتی‌بیوتیک برای درمان گلودرد استرپتوکوکی، می‌تواند خطر ابتلا به تب روماتیسمی یا التهاب جدی کلیه را افزایش دهد.

 

درمان خانگی و طبیعی گلو درد

اگر گلودرد علتی غیر از عفونت ویروسی یا باکتریایی داشته باشد، بسته به علت زمینه‌ای، پزشک درمان مناسب را برای ما در نظر می‌گیرد. صرف‌نظر از علت گلودرد، راهکارهایی که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم، می‌توانند به ما برای کاهش علائم کمک کنند:

  • استراحت: به‌اندازه‌ی کافی بخوابیم. بهتر است به صدای خود نیز استراحت بدهیم و در صورت امکان کمتر صحبت کنیم.
  • مصرف مایعات: مایعات، گلو را مرطوب نگه می‌دارد و از کم‌آبی بدن جلوگیری می‌کند. بهتر است از مصرف کافئین و الکل بپرهیزیم؛ زیرا می‌توانند باعث کم‌آبی بدن شوند.
  • غذاها و نوشیدنی‌های آرام‌بخش: مایعات گرم، مانند سوپ، چای بدون کافئین یا آب گرم با عسل و خوراکی‌های سرد مانند بستنی یخی، می‌توانند گلودرد را تسکین دهند. مصرف عسل در کودکان کمتر از 1 سال توصیه نمی‌شود.
  • غرغره آب‌نمک: غرغره آب‌نمک (با اضافه کردن یک‌چهارم تا یک‌دوم قاشق چای‌خوری نمک خوراکی به 120 تا 240 میلی‌لیتر آب گرم) می‌تواند به تسکین گلودرد کمک کند. کودکان بزرگ‌تر از 6 سال و بزرگسالان می‌توانند محلول را غرغره کنند و سپس آن را بیرون بریزند.
  • هوای مرطوب: استفاده از یک مرطوب‌کننده هوای خنک، برای از بین بردن هوای خشکی که ممکن است باعث تحریک بیشتر گلودرد شود، کمک‌کننده است. باید مرطوب‌کننده را مرتب تمیز کنیم تا قارچ یا باکتری در آن رشد نکند. استفاده از حمام بخار به مدت چند دقیقه نیز کمک‌کننده است.
  • استفاده از آب‌نبات سرماخوردگی: استفاده از این فرآورده‌ها می‌تواند گلودرد را تسکین دهد، اما به دلیل خطر خفگی، استفاده از آن‌ها برای کودکان 4 ساله و کمتر توصیه نمی‌شود.
  • پرهیز از عوامل تحریک‌کننده: بهتر است از دود سیگار و محصولات شوینده‌ی تحریک‌کننده گلو، اجتناب کنیم.
  • ماندن در خانه تا زمان بهبودی: این کار می‌تواند به محافظت از دیگران در برابر ابتلا به سرماخوردگی یا سایر ویروس‌ها کمک کند.

 

روش‌های پیشگیری از گلودرد

بهترین راه برای پیشگیری از گلودرد، دوری از میکروب‌های ایجادکننده‌ی آن است. این امر با رعایت نکات بهداشتی زیر و آموزش آن‌ها به فرزندانمان میسر خواهد بود:

  • شستن دست‌ها به‌طور کامل و مکرر حداقل به مدت 20 ثانیه، به‌خصوص بعد از استفاده از دستشویی، قبل و بعد از غذا خوردن و بعد از عطسه یا سرفه.
  • اجتناب از دست زدن به‌صورت. از لمس چشم‌ها، بینی یا دهان خود پرهیز کنیم.
  • از استفاده‌ی مشترک از غذا، لیوان یا ظروف خودداری کنیم.
  • از دستمال‌کاغذی در صورت سرفه یا عطسه استفاده کنیم و سپس آن را دور بیاندازیم و دستان خود را بشوییم. در صورت لزوم، می‌توانیم در داخل آرنج خود عطسه یا سرفه‌کنیم.
  • در صورت در دسترس نبودن آب و صابون، از ضدعفونی‌کننده‌های الکلی به‌عنوان جایگزینی برای شستن دست‌ها استفاده کنیم.
  • تلفن‌ها، دستگیره‌ی درها، کلیدهای چراغ، ریموت‌ها و کیبوردهای کامپیوتر را به‌طور مرتب تمیز و ضدعفونی کنیم. هنگام سفر نیز تلفن‌ها، کلیدهای چراغ و ریموت را در اتاق هتل یا اقامتگاه خود تمیز کنیم.
  • از تماس نزدیک با افراد بیمار یا علامت‌دار خودداری کنیم.

منابع: Mayoclinic/diseases-conditions, Mayo Clinic, National Health Service (NHS) ,Centers for Disease Control and Prevention

IR-0123-ABD-7709-AS

[wp-faq-schema title=”سوالات متداول” accordion=1]